1. Situering
In het collectief te optimaliseren buitengebied kiest de gemeente Ledegem voor een innovatief, decentraal waterzuiveringssysteem als duurzaam alternatief voor riolering.
Het initiatief wordt genomen voor GUP 36010-002. Dit is een gebiedsdekkend uitvoeringsplan voor rioleringswerken die op stapel staat in de gemeente Ledegem (Sint-Pietersstraat huisnummer 53-81 en 118-150, Provinciebaan huisnummer 152-160 en 172, Groene Jagerstraat huisnummers 3-7). Volgens de planning van Aquafin, is de aankoppeling op het rioleringsnetwerk voor deze GUP pas voorzien in 2035. Wegens aanhoudende overlast zoals geurhinder, knaagdieren, … door lozing van afvalwater in de baangracht, lange wachttijden en hoge kostprijs voor plaatsing en aankoppeling van de riolering heeft de gemeente Ledegem beslist om voor deze GUP vanuit duurzaamheidsoogpunt in te zetten op een innovatief decentraal waterzuiveringsstysteem o.b.v planten. Hiervoor werken ze samen met de technologieaanbieder Hellowater.
2. Beschrijving
Het Initiatief is een opschaling van een combinatie van uitgeteste en bestaande technieken.
I. Decentrale waterzuivering op basis van plantensystemen (helofytenfilter)
Riolering was ooit een unieke innovatie. Maar in het buitengebied ligt op vele plaatsen in Vlaanderen geen riolering. De basisidee bij overheden was dat ze het buitengebied zou voorzien van riolering, maar dat gebeurt niet. Op vandaag zijn 400.000 woningen niet aangesloten op de riolering in Vlaanderen. Voor het ontsluiten van het buitengebied is er nog 8500 km riolering nodig.
Tijdens het Interreg project Vlaanderen-Nederland I-QUA (2017-2021) werd naar innovatieve, kwalitatieve alternatieve oplossingen gezocht voor afvalwatervoorzieningen (zonder riolering) in het buitengebied. Eén daarvan was waterzuivering o.b.v. plantensystemen (helofytenfilter). Deze techniek zal opgeschaald worden tijdens die project.
Schematische voorstelling decentrale waterzuivering op basis van plantensystemen – stap 1: vaste deeltjes verwijderen; stap 2: dosering van de het afvalwater; stap 3: plantensysteem
II. Recuperatie van fosfor
Aan de hand van een extra polishingstap zal fosfor (P), onder de vorm van fosfaat (PO43-), uit het afvalwater gerecupereerd worden door captatie op ICOS-korrels (= Iron Oxide Coated Sand), afkomstig van drinkwatermaatschappij PIDPA. Eenmaal de ICOS-korrels verzadigd zijn met fosfor kunnen deze ofwel geregenereerd worden en opnieuw in omloop gebracht worden ofwel ingezet worden als secundaire grondstof (bv. mengen in mortelbinders, gebruiken als pigment of als ijzerbron, … ).
III. Real-time monitoring: IoT-platform
Om de informatie van de verschillende systemen en technologieën samen te brengen (verbruik pompen, parameters van influent en effluent,…) om zo monitoring, beheer en onderhoud van systemen vanop afstand te volgen en aan te sturen zal een IoT-platform op maat geconfigureerd worden door Calculus voor deze case.
Het IoT-platform zal dus de juiste tools en services ter beschikking stellen om decentrale waterzuiveringsinstallaties lokaal te beheren.
Via dit project wil de gemeente Ledegem, als pionier, i.s.m. Hellowater, inzetten op:
- Verbinding in de strijd tegen verdroging.
- Inrichten van sanitatie in het buitengebied: water ter plaatse behandelen en laten infiltreren of beschikbaar houden voor landbouw.
- Een verbetering van de oppervlaktewaterkwaliteit en biodiversiteit.
- Fully managed: Iot-monitoring om het beheer en onderhoud van systemen vanop afstand te volgen en aan te sturen.
- Snelle implementatie (2022 voor plantensysteem versus 2035 voor riolering)
- Beperkte infrastructuur.
- Slim ruimtegebruik (positionering van plantensysteem in de baangracht).
- Duurzaam waterbeheer en duurzaam watergebruik.
De lancering van het eerste Water-Land-Schap 2.0 project vond plaats op 7 juli 2022.
De VRT maakte er een mooie reportage van.
Ook Focus WTV was aanwezig.