 | De nieuwe gemeentebesturen zijn weer voor zes jaar aan hun taak begonnen. Wat kan de Vlaamse Landmaatschappij voor hen betekenen? En wat verwachten zij zelf van de VLM? Burgemeesters Jo Brouns van Kinrooi en Mathias De Clercq van Gent getuigen: “De VLM is de geknipte partner voor een kwaliteitsvol openruimtebeleid.” |
De Vlaamse Landmaatschappij werkt al sinds haar oprichting samen met de gemeenten. Aanvankelijk gebeurde dat heel lokaal, vaak gekoppeld aan ruilverkavelingsprojecten. Het doel was vooral om de landbouwstructuur in een gemeente te verbeteren. Sinds 1988 past de VLM landinrichting toe om op grotere schaal aan de open ruimte te kunnen werken. Zulke overkoepelende landinrichtingsprojecten kunnen zich over twintig- of dertigduizend hectare uitstrekken en er zijn vaak meer dan tien Vlaamse gemeenten bij betrokken.
Dienstverlening
“De missie van de VLM is om samen de open ruimte te versterken”, stelt Paul Van der Sluys van de VLM. “Onze dienstverlening aan lokale besturen steunt op enkele grote pijlers: inrichting van de open ruimte (via landinrichting, natuurinrichting en ruilverkaveling), grondmobiliteit, beheer, waterkwaliteit, participatie en plattelandsbeleid, onder meer via dorpskernversterking. Ruilverkavelingen worden overwegend gebruikt om de landbouwstructuur in een gebied te verbeteren. Met landinrichting en gebiedsontwikkeling richten we een gebied in volgens de wettelijke bestemming, bijvoorbeeld natuur, landbouw, recreatie of woonomgeving. We leggen natuurgebieden aan, voorzien recreatieve routes, realiseren bufferbekkens of overstromingsgebieden … Via de Mestbankwerking proberen we ook de waterkwaliteit te verbeteren.”
“Dorpskernversterking en participatie winnen steeds meer aan belang. Dorpen vormen de ruggengraat van het platteland, en de herinrichting van een landelijke regio verloopt vlotter en efficiënter als de lokale bevolking achter het project staat. Als bruggenbouwer probeert de VLM niet alleen overheden en lokale besturen, maar ook inwoners en andere partners bij haar projecten te betrekken. Bovendien voorzien we zelf de nodige financiering en lanceren we regelmatig subsidie- en projectoproepen, zoals de populaire oproep voor de inrichting van volkstuinen. Het einddoel is altijd een sterk openruimtebeleid met respect voor de lokale bevolking.”
Draagvlak vergroten
In Kinrooi lijkt dat doel alvast aardig bereikt te worden. De gemeente werkte de afgelopen jaren samen met de VLM aan een landinrichtingsproject in de deelgemeente Kessenich en een ruilverkavelingsproject in Molenbeersel. “In Kessenich heeft de VLM heel sterk de kaart van de participatie getrokken. Daardoor werd het draagvlak voor het project bij de lokale dorpsgemeenschap veel groter”, vertelt burgemeester Jo Brouns. “Onder begeleiding van de VLM werden er vijftien lokale ‘ambassadeurs’ gekozen. Zij kennen het gebied als hun broekzak en onderzochten samen met de gemeente en de VLM hoe we de dorpskern van Kessenich kwaliteitsvoller kunnen inrichten. De concrete vergunningsaanvraag wordt momenteel opgemaakt.”
“De ruilverkaveling in Molenbeersel is dan weer nodig om meer rendement te halen uit de beschikbare akkers. Zo’n project neemt altijd veel tijd in beslag, maar de VLM zorgt voor een onberispelijke voorbereiding en begeleiding. Ze stellen mogelijke ruilen voor, gaan na welke gronden evenwaardig zijn … De medewerkers onderhouden nauwe contacten met de landbouwers en de gemeente om het evenwicht tussen alle deelnemers te bewaren. Ze zoeken ook een goede balans tussen natuur en landbouw, want heel wat landbouwers worden geherlokaliseerd opdat we op de huidige landbouwgebieden natuurdoelen kunnen realiseren. Dat evenwicht vraagt moeilijke keuzes en veel overleg, en daar is de VLM de geknipte partner voor.”
Expertise en capaciteit
De belangrijkste meerwaarde van een samenwerking met de VLM is de extra expertise die een gemeente ter beschikking krijgt, stelt Jo Brouns. “Voor een kleinere gemeente als Kinrooi is zo’n samenwerking een manier om extra expertise en capaciteit te benutten en een beter ruimtelijk beleid uit te bouwen. De VLM is op dat vlak een verlengde van onze eigen gemeentelijke diensten: hun medewerkers zijn hier kind aan huis en krijgen veel vertrouwen.”
“Daarnaast gaat de VLM ook samen met ons op zoek naar mogelijkheden om Europese subsidies aan te vragen. Lokale besturen hebben vaak niet de expertise of de capaciteit om zo’n aanvraag volledig zelf te realiseren. De VLM fungeert als hefboom om kleinere gemeenten te laten deelnemen aan Europese programma’s voor plattelandsversterking. Want de uitdagingen van het platteland zijn veel groter dan alleen de inrichting van het landschap. Denk maar aan mobiliteit: nu het openbaar vervoer evolueert naar een knooppuntenmodel, wordt het een hele uitdaging om ook tussen die kernen de mobiliteit te garanderen.”
Stadsomgeving
Niet alleen kleinere gemeenten hebben baat bij een samenwerking met de Vlaamse Landmaatschappij. In de omgeving van de stad Gent realiseerde de VLM de afgelopen twintig jaar heel wat mooie landinrichtingsprojecten. Zo kreeg het natuurgebied Bourgoyen-Ossemeersen een volledige make-over. De VLM werkt ook mee aan de herinrichting van verschillende ‘koppelingsgebieden’ in de Gentse Kanaalzone: groene buffers tussen de resterende dorpen en de havengebonden industrieterreinen.
“De VLM is een waardevolle partner van de stad Gent in de ontwikkeling van groengebieden en openruimteprojecten”, zegt burgemeester Mathias De Clercq. “De afgelopen jaren zijn er grote stappen gezet om de open ruimte rond de stad kwalitatief in te richten, met aandacht voor natuurontwikkeling, landschapsbeleving en zachte recreatie. In de koppelingsgebieden rond de haven heeft de herinrichting van de VLM gezorgd voor een aangenamere woonomgeving met veel groen en nieuwe wandel- en fietsroutes. De medewerkers hebben voeling met wat er leeft in de buitengebieden en kunnen daardoor zaken vooruit helpen. Als je vandaag door de groene gordel rond Gent fietst, zie je de meerwaarde van het landinrichtingswerk dat daar gedaan is.”
Klimaat
Net als in Kinrooi gaan de inspanningen van de VLM ook in Gent verder dan alleen landinrichting. “Door bossen aan te planten helpt de VLM ons onder meer om de stad klimaatrobuuster te maken en de luchtkwaliteit te verbeteren.”, weet Mathias De Clercq. “Ook op andere vlakken biedt een samenwerking vaak voordelen doordat de VLM over extra investeringsbudgetten beschikt. Bovendien stoppen het landschap en de open ruimte niet aan de stadsgrens: een meerwaarde van de VLM is dan ook dat ze grensoverschrijdende projecten uitvoert, waar meerdere steden en gemeenten bij betrokken zijn. Zo kunnen we grootschaliger werken en wordt er meer vooruitgang geboekt. Wij zijn zeker vragende partij om ook in de toekomst nog met de VLM samen te werken.”
Meer informatie