Waarom zijn ammoniak-emissiearme stalsystemen belangrijk?
Ammoniak heeft een schadelijk effect op de lucht, de bodem en het water. De Vlaamse overheid wil de hoeveelheid ammoniak die vrijkomt in de lucht dan ook terugdringen. De bouw van emissiearme stallen is een belangrijke pijler van het Vlaams ammoniakreductiebeleid. Sinds 2003 moeten nieuwe varkens- en pluimveestallen worden gebouwd volgens één van de technieken die worden bepaald in een lijst van stalsystemen voor ammoniakreductie. Voor rundvee geldt die verplichting niet. Stallen waar biologisch wordt geproduceerd, moeten ook niet aan die verplichting voldoen.
Lijst van stalsystemen voor ammoniakemissiereductie (AEA-lijst)
De stalsystemen in de AEA-lijst, zorgen ervoor dat de ammoniakemissie uit de stal met 40 tot 50% vermindert. De lijst is opgebouwd uit 4 onderdelen:
- een V-lijst voor varkensstallen: de systemen in die lijst zorgen ervoor dat contactoppervlakte en/of de contacttijd met de lucht zoveel mogelijk wordt beperkt.
- een P-lijst voor pluimveestallen: de systemen in deze lijst zijn erop gericht om de mest zo snel mogelijk droog te krijgen en/of uit de stal te verwijderen.
- een S-lijst voor het zuiveren van uitgaande stallucht (de wassers en biobedden): de stallucht wordt door een centrale installatie behandeld vooraleer hij de buitenlucht inkomt.
- een O-lijst voor die varkens- en pluimveecategorieën waarvoor (nog) geen of onvoldoende aan de praktijk getoetste emissiearme stalsystemen bestaan:
- varkens: beren
- pluimvee: kalkoenen, eenden, loopvogels, kwartels, parelhoenderen, ganzen, fazanten, vleesduiven, ander pluimvee
AEA-lijst varkens (V-lijst)
Lijst met ammoniakemissiearme stalsystemen varkens (AEA-lijst). U vindt op die lijst, zowel de ammoniakemissiefactor als het N-verliescijfer per staltype.
AEA-lijst pluimvee (P-lijst)
Lijst met ammoniakemissiearme stalsystemen pluimvee (AEA-lijst). U vindt op die lijst, zowel de ammoniakemissiefactor als het N-verliescijfer per staltype.
AEA-lijst luchtzuiveringstechnieken (S-lijst)
Lijst met luchtzuiveringssystemen (AEA-lijst) met bijhorend reductiepercentage voor ammoniak en eventueel geur en fijn stof.
U vindt de lijst in hetministerieel besluit van 16 juli 2021 (B.S. 20.10.21) metbijlage.
Wetgeving
U vindt de AEA-lijst terug in het ministerieel besluit van 31 mei 2011 (B.S. 8.07.11). In latere ministeriële besluiten vindt u toevoegingen aan de lijst met ammoniakemissiearme stalsystemen:
Het ministerieel besluit van 26 maart 2012 (B.S. 08.07.12) voegt het VEDOW-systeem voor vleesvarkens toe.
Het ministerieel besluit van 16 augustus 2012 (B.S. 03.09.2012) geeft een definitie voor schuine wanden en voegt de grondhuisvestingsystemen voor leghennen en opfokpoeljen van leghennen toe.
Het ministerieel besluit van 19 juli 2013 (B.S. 21.08.2013) voegt het grondhuisvestingsysteem met warmteheaters voor slachtkuikens en opfokpoeljen van slachtkuikenouderdieren toe.
Het
ministerieel besluit van 18 augustus 2015 (B.S. 09.11.2015) voegt het VEDOW-systeem voor zeugen toe in de dek- en drachtstal.
Het
ministerieel besluit van 13 juni 2016 (B.S. 30.06.2016) voegt een nieuw stalsysteem met warmtewisselaar voor slachtkuikens toe. Ook wordt de emissiefactor van het bestaande stalsysteem P-6.4 aangepast.
Het
ministerieel besluit van 28 mei 2018 (B.S. 12.07.18) voegt het volgende toe:
- definities van een afgedekte container, een gesloten mestopslag, continue registratie en een heater;
- emissiefactoren voor ammoniak die afhankelijk zijn van het soort mestopslag of droogtunnel buiten de stal en dit voor de bestaande stalsystemen P-2.1, P-3.1, P-4.3, P-4.4, P-4.5 en P-4.6;
- een nieuw stalsysteem voor legkippen waarbij de natte mest dagelijks uit de stal wordt afgevoerd naar een droogtunnel met geforceerde mestdroging (P-3.6);
- een variant van het bestaande stalsysteem P-6.4 waarbij verschillende warmtewisselaars in de stal staan.
Het
ministerieel besluit van 26 februari 2019 (B.S. 07.05.2019) voegt een het stalsysteem met warmwaterbuizenverwarming voor slachtkuikens toe.
- een toevoeging aan het bestaande stalsysteem P-6.4 voor slachtkuikens;
- een bepaling die stelt dat de exploitant 2 weken vóór de ingebruikname van zijn stalsysteem dit per e-mail moet melden aan de toezichthoudende overheid. Dit is van toepassing op alle stalsystemen van de AEA-lijst.
- een herziening van hoofdstuk 5 ’S-Lijst van technieken die de uitgaande lucht zuiveren’ van bijlage I met de nieuwe vereisten waaraan chemische luchtwassers, biologische luchtwassers en biobedden moeten voldoen;
- een herziening van de procedure voor de opname van stalsystemen in de lijst van ammoniakemissie-arme stalsystemen (bijlage II). Die herziening treedt pas in werking op een datum die door de minister van Omgeving bepaald wordt.
Combinatietabel voor varkens, waarbij een emissiearme staltechniek (AEA-lijst) met een luchtwasser van de AEA-lijst wordt gecombineerd
Combinatietabel voor varkens, waarbij een emissiearme staltechniek (AEA-lijst) met een luchtwasser van de AEA-lijst wordt gecombineerd
Nieuwe aanpak van luchtzuiveringssystemen en nieuwe aanvraagprocedure stalsystemen
Met het ministerieel besluit van 16 juli 2021 wordt een nieuwe aanpak rond de biologische luchtwasser, de chemische luchtwasser en de biobedden ingevoerd.
Het besluit hierover bestaat uit 2 delen:
- een herziening van de algemene voorwaarden waaraan luchtwassers en biobedden moeten voldoen (bijlage I van MB AEA);
- een herziening van de procedure voor opname in de lijst van ammoniakemissie-arme stalsystemen (bijlage II van het MB AEA).
Nieuwe algemene voorwaarden luchtzuiveringssystemen (bijlage I)
De nieuwe algemene voorwaarden zijn vanaf nu van toepassing voor de nieuw te plaatsen luchtzuiveringssystemen. De algemene voorwaarden kunnen opgesplitst worden in 3 delen:
- dimensioneringsberekening, uitvoeringsplan en technisch plan;
- uitvoeringsvoorwaarden (waaronder de voorschriften van de wekelijkse controle, voorschriften aanvoerleiding waswater en de elektronische monitoring);
- gebruiksvoorwaarden (waaronder voorwaarden onderhoudscontract, vaststelling problemen en alarmen).
Belangrijk: in geval van strijdigheid tussen de algemene voorwaarden van luchtzuiveringssystemen (afdeling 2) en de bestaande algemene omschrijvingen van S1 (biologische luchtwasser), S2 (chemische luchtwasser) en S3 (biobed) gelden de algemene voorwaarden. De algemene voorwaarden staan met andere woorden boven de systeembeschrijvingen van de AEA-lijst.
Toekomstige aanvraagprocedure voor opname van een stalsysteem op de AEA-lijst (bijlage II)
De nieuwe aanvraagprocedure treedt pas in werking op een nog te bepalen datum door de minister van Omgeving. Op dit moment is de huidige aanvraagprocedure nog van toepassing.
De nieuwe aanvraagprocedure geldt zowel voor stalsystemen als voor luchtzuiveringssystemen. De aanvraagprocedure staat beschreven in bijlage II van het ministerieel besluit. De nieuwigheden staan vermeld in de
toelichting.
Aandachtspunten
- Er wordt op termijn afgestapt van de algemene beschrijvingen van een biologische luchtwasser (S1), chemische luchtwasser (S2) en een biobed (S3). Er komt een nieuwe S-lijst van luchtzuiveringstypes. Een leverancier die wil dat zijn luchtzuiveringssysteem wordt opgenomen op de S-lijst, moet via de nieuwe procedure een aanvraag indienen. Voor elk luchtzuiveringstype dat hij wil verkopen, moet hij een aparte aanvraag indienen voor opname in de S-lijst. Bij de aanvraag moet hij een meetrapport toevoegen. Elk aangevraagd luchtzuiveringstype verschijnt, na goedkeuring door de minister, op de S-lijst. De naam van de leverancier zal onderdeel zijn van de naam van het luchtzuiveringstype in kwestie.
- Alleen de luchtzuiveringstypes op de S-lijst zullen op de Vlaamse markt mogen verkocht worden. Van elk luchtzuiveringstype dat op de S-lijst staat, zal een systeembeschrijving beschikbaar zijn met de technische specificaties waaraan het systeem voldoet.
- Een luchtzuiveringssysteem dat op de S-lijst staat kan een hoger ammoniakreductiepercentage hebben dan 70%. Als het reductiepercentage voor geur of fijn stof beschikbaar is, wordt dat ook opgenomen worden in die lijst.
Schematische voorstelling van de aanvraagprocedure
Huidige aanvraagprocedure voor opname in de lijst van stalsystemen voor ammoniakemissiereductie
Wilt u een systeem bouwen dat afwijkt van de beschrijving in de huidige lijst of volgens een volledig nieuw concept? Dan kan dat alleen nadat de wijziging of het systeem opgenomen is in de lijst. U moet dus eerst een aanvraag indienen voor wijziging van of opname in de lijst. U kunt hiervoor een 
aanvraagdossier indienen bij de centrale zetel van de Mestbank.
De volledige aanvraagprocedure staat beschreven in bijlage 2 van het Ministerieel Besluit van 19/03/04 (publicatie op 14/10/04).
Attesten en Controle
Tijdens en na de bouw van de stal kunnen de milieuambtenaar, de politie, de milieu-inspectie en de Mestbank controles uitvoeren.
De architect of ingenieur moet na de bouw van een emissiearme stal een attest afleveren waaruit blijkt dat de stal gebouwd is conform de bepalingen die in de Lijst van stalsystemen staan. Dat attest moet de veehouder (houder van de vergunning) kunnen voorleggen aan de toezichthoudende overheid.
Een voorbeeld van zo'n attest vindt u hier.
Advies
Voor advies over emissiearme stallen kunt u terecht bij de Mestbank in Brussel:
Ineke Van De Steene
Dienst Productie en Afzet, afdeling Mestbank
Koning Albert II-laan 15
1210 Brussel
tel. 02 543 76 16
Subsidies
Voor subsidies kunt u terecht bij het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds - VLIF.