Vandaag telt Vlaanderen 1200 dorpen. De aanblik van die dorpen verandert door het verdwijnen van kleinhandel en andere voorzieningen, een exponentiële groei van nieuwbouwappartementen en verkeersdrukte in de kernen. Daarnaast vergrijst de bevolking in heel Vlaanderen, maar in de dorpen gaat dat meer samen met ontgroening dan in grote steden. Armoede en migratie zijn niet alleen meer stedelijke thema’s. En de dorpsbewoners wonen al lang niet meer onder de kerktoren, willen zeggenschap over welke plannen de overheid heeft met hun dorpsomgeving en nemen initiatieven om de eigenheid en leefbaarheid van hun dorp te bewaren en versterken. Hoe kan Vlaanderen een effectief dorpenbeleid voeren?
De Vlaamse Landmaatschappij neemt het initiatief genomen om hierrond samen met u op verkenning te gaan, gespreid over 3 dialoogdagen.
De eerste dialoogdag werd georganiseerd op donderdag 27 oktober 2016 in het VAC in Gent, de tweede dag in het VAC in Leuven op 21 februari 2017 en de derde in het VAC in Hasselt in september 2017. Deze dagen richten zich naar een breed deelnemersveld van beleidsmakers, middenveldorganisaties en dorpsbewoners die hun ervaring en expertise willen delen.
Dialoogdag 2: leefbare dorpen - naar een effectief dorpenbeleid
De tweede dialoogdag vindt plaats in het VAC Leuven op 21 februari. Keynote speaker is Niek De Roo, coördinator Projectbureau Herbestemming Kerken, die spreekt over de herbestemming van parochiekerken.
De thema's van de dag zijn:
- samenleven in dorpen;
- provinciaal detailhandelsbeleid in dorpen;
- lokale mobiliteit en sociale actie;
- dorpsontwikkeling op maat van het dorp.
Inschrijven?
De inschrijvingen voor de dialoogdag dorpenbeleid zijn helaas volzet. Op 11 mei zal een derder dialoogdag plaats vinden in Hasselt. Wilt u daarvoor een uitnodiging ontvangen? Stuur dan een mail naar Goele Vercammen of Sigrid Verhaeghe.
Programma
| 9.00 - 9.30u | Ontvangst en koffie |
| 9.30 - 9.45u | Welkom op de dialoogdagen over een effectief dorpenbeleid voor leefbare dorpen
Erik Verhaert, diensthoofd platteland Vlaamse landmaatschappij |
| 9.45 - 10.30u | Keynote spreker: De herbestemming van parochiekerken
Niek De Roo, coördinator Projectbureau Herbestemming Kerken |
| 10.30 - 12.00u | 4 dialoogsessies - telkens ingeleid door een expert spreker (meer informatie over de dialoogsessies vindt u in de rubriek 'de 4 dialoogsessies' onder dit programma.) 1. Samenleven in dorpen: oude getrouwen en nieuwkomers
Er leven vaak andere beelden over het dorp bij inwoners van oudsher en nieuwkomers in dorpen. De school blijkt vaak een ontmoetingsplaats te zijn voor inwijkelingen met kinderen. Is ontmoeting steeds de sleutel bij samenleven? Denise De Pauw, founding mother van café Combinne (Vorming Plus Halle-Vilvoorde) komt vertellen over de verworven inzichten. 2. Provinciaal detailhandelsbeleid in dorpen: coaching van lokale besturen
Indien er ontmoetingsmogelijkheden en een verenigingsleven is, blijft een dorp dan leefbaar zonder basisvoorzieningen en detailhandel? Zijn er voorbeelden van nieuw ondernemerschap in dorpen en wat is daar voor nodig? Greet Castermans adviseur detailhandel van de provincie Antwerpen leidt deze sessie in met de ervaring van het coachen van gemeenten. 3. Lokale mobiliteit en sociale actie in de gemeente Meerhout
Duurzaam verplaatsingsgedrag zal belangrijker worden in de toekomst. Hoe kunnen dorpen en inwoners samen met hun lokaal bestuur duidelijk krijgen wat de vervoerswensen zijn t.a.v. de bereikbaarheid van stedelijke knooppunten? Schepen Fons Hannes van de gemeente Meerhout vertelt over het project Bus naar Mol. 4. Dorpsontwikkeling op maat van het dorp
Ongeveer 52% Vlamingen woont in een dorp. Een levendig dorp is een verhaal van bestuur en inwoners. Denkprocessen kunnen een dynamiek op gang brengen bij bewoners, verenigingen en handelaars om zicht te krijgen op hoe hun dorp in de toekomst leefbaar blijft. Davy Sterkens van het innovatiesteunpunt brengt dorpsmaakwerk in de praktijk en vertelt over de ingrediënten voor actieve dorpen. |
| 12.00 - 13.00u | Lunch |
| 13.00 - 14.30u | Keuze uit 4 dialoogsessies (zelfde als in de voormiddag) |
| 14.30 - 15.00u | Inrichtingsprojecten binnen ruilverkaveling - VLM Regio Oost aan het woord |
| 15.00 - 15.30u | Afsluitende reflectie uit dialoogsessies |
| 15.30 - 16.00u | Drankje en netwerkmoment |
De vier dialoogsessies
Elke dialoogsessie wordt ingeleid door een spreker.
1. Samenleven in dorpen: oude getrouwen en nieuwkomers
In het beeld van het idyllische dorp kennen mensen elkaar van de bakker, de buurt, de school en het verenigingsleven. Het dorp wordt nog steeds gekenmerkt door ‘nabijheid’, maar dit betekent niet meer automatisch ontmoeting tussen inwoners. Café Combinne is 10 jaar geleden ontstaan als initiatief in de rand rond Brussel. Kan dit soort ontmoetingen zorgen voor sociale cohesie tussen oude getrouwen en nieuwkomers in een dorp? En wat is de connectie tussen ontmoeting in een café of in een lokaal dienstencentrum? En wat met het traditioneel verenigingsleven in dorpen? Wordt dit aangevuld met voor elke maatschappelijk groep een eigen vereniging?
Founding mother Denise De Pauw komt vertellen over de ervaringen in café Combinne, de effecten en verworven inzichten als aanzet voor een dialoog over dit thema.
2. Provinciaal detailhandelsbeleid in dorpen: coaching van lokale besturen
Kleine en middelgrote steden ondernemen acties ter ondersteuning van hun detailhandel en kunnen advies en subsidies aanvragen bij de provincies. Initiatieven om de detailhandel te ondersteunen gaan van de aanleg van fietsparkings over lokale cadeaucheques, de kern levendig houden met festiviteiten tot tijdelijke invullingen van handelspanden om de leegstand tegen te gaan. Maar welke initiatieven zijn succesvol voor de tanende kleinhandel in dorpen? En kan een dorp leefbaar zijn zonder kleinhandel? Wat is er dan nodig om een levendig dorp te hebben?
Greet Castermans, adviseur detailhandel van de provincie Antwerpen leidt deze sessie in met haar ervaring in het coachen van gemeenten.
3. Lokale mobiliteit en sociale actie in de gemeente Meerhout
Het openbaar vervoer heroriënteert zich van basismobiliteit naar het principe van basisbereikbaarheid. Onderzoek naar verplaatsingsgedrag en kostenefficiëntie worden belangrijker evenals combi-mobiliteit. De specifieke geografische ligging van dorpen t.a.v. stedelijke knooppunten kan een opstap vormen om het debat te voeren op lokaal niveau tussen inwoners, lokale besturen en openbare vervoersmaatschappijen.
Schepen Fons Hannes van de gemeente Meerhout vertelt over het project Bus naar Mol.
4. Dorpsontwikkeling op maat van het dorp
Participatie van inwoners gebeurt niet enkel via de gekende kanalen van politieke vertegenwoordiging. Meer en meer lokale besturen nodigen inwoners uit bij een visievorming voor dorpsvernieuwing. Willen inwoners hierin meestappen? Wat zijn de voorwaarden voor een participatietraject? En hoe zorg je ervoor dat een gedragen visie ook leidt tot uitvoering? Wat is de rol van het lokale bestuur, procesbegeleiding en de inwoners zelf?
Davy Sterckens van het innovatiesteunpunt brengt dorpsmaakwerk in de praktijk en vertelt over de ingrediënten voor actieve dorpen.