​De Blankaart is een laaggelegen, moerassig natuurgebied in Diksmuide en Houthulst. Het gebied rond de Blankaartvijver ligt in de overstromingsvallei van de IJzer en is van oudsher bekend voor het rietmoeras en de zogenaamde broeken, laaggelegen hooilanden die in de winter overstroomd worden door de IJzer. Het is een hotspot voor vogels en het is daarom deel van het Europees vogelrichtlijngebied IJzervallei. Het projectgebied omvat 927 ha. Ongeveer de helft ervan is eigendom van Natuurpunt of van Natuur en Bos.

Natuurinrichting

Het natuurinrichtingsproject De Blankaart loopt sinds 2006.  Het project heeft als doel om de Blankaart als natuurgebied verder te ontwikkelen en zo een meer geschikt leefgebied te creëren voor broedvogels en overwinterende vogels,  Verhoging van het waterpeil en herstel van het rietmoeras zijn de belangrijkste maatregelen om dit te bereiken.

Het effect van de verhoging van het waterpeil in de broeken blijft niet beperkt tot de percelen die in eigendom zijn van het Agentschap voor Natuur en Bos of Natuurpunt. Om de impact van de peilverhoging op de landbouw te beperken, hebben Natuur en Bos en Natuurpunt laaggelegen gronden aangekocht, en heeft de VLM via de lokale grondenbank gronden uitgeruild. Sinds 2004 is in totaal 280 ha verworven, waarvan 85 ha door uitruiling (ongeveer 30% van de verworven oppervlakte). Op de hoger gelegen gronden is de impact van de waterpeilverhoging beperkter en worden de landbouwbedrijven en de eigenaars vergoed voor de eventuele schade van de waterpeilverhoging. 

​​​Waterpeilverhoging fase 2 ingesteld september 2019

Om het rietmoeras rond de Blankaartvijver te herstellen, wordt in drie fasen een gebiedsdekkende waterpeilverhoging doorgevoerd.

• In een eerste fase is een beperkte waterpeilverhoging doorgevoerd in een zone rond de Blankaartvijver. Deze fase is in 2012 uitgevoerd.
• In een tweede fase wordt een gelijkaardige waterpeilverhoging doorgevoerd in de rest van het projectgebied (Merkembroek en Woumenbroek). De Vlaamse Milieumaatschappij heeft hiervoor een nieuw pompstation geplaatst op de waterloop Engelendelft. Het staat in voor de afwatering van de Engelendelft in het kanaal Ieper-IJzer en zorgt ervoor dat het bekken van de Engelendelft niet onder invloed komt van de waterpeilverhoging in het Blankaartbekken. De tweede fase is ingesteld op 23 september 2019.
• In de definitieve fase derde wordt een peil ingesteld dat optimaal is voor moerasherstel en –ontwikkeling. Fase 3 kan ingaan wanneer de waterkering door De Vlaamse Waterweg nv en de Vlaamse Milieumaatschappij is afgewerkt en wanneer voldoende laaggelegen gronden zijn aangekocht.

Herstel van rietmoeras

Verspreid over het volledige projectgebied hebben we van 2009 tot 2019 werken uitgevoerd om lokaal rietmoeras te ontwikkelen. Deze werken zijn enkel uitgevoerd op percelen in eigendom van het Agentschap voor Natuur en Bos of Natuurpunt. Tot nu toe is ongeveer € 3.000.000 geïnvesteerd door de Vlaamse overheid.  

Uitkijktorens 

De bouw van vier uitkijktorens vormde het sluitstuk van het natuurherstelproject. Voor het ontwerp kwam de inspiratie uit de rietmoerassen. Zoals de roerdomp met zijn rijzige gestalte opgaat in het riet, zo gaan de torens op in de open ruimte van de Blankaart, terwijl het tegelijk bakens in het landschap zijn. De opgaande wanden met schuine elementen, openingen en groen plexiglas, verwijzen naar de rietkragen waarin vogels zich kunnen verschuilen en die toch een zekere transparantie hebben. 

>>>> Meer info in onze perskamer.

​​Een lange v​oorgeschiedenis

In de laatste decennia van de vorige eeuw zijn de natuurwaa​rden in de Blankaart sterk achteruitgegaan, voornamelijk door verdroging van de bodem en intensivering van de landbouw. In 1988 is een ruime zone in de IJzervallei, waaronder de Blankaart, aangeduid als vogelrichtlijngebied. Daardoor heeft de Vlaamse overheid de verantwoordelijkheid om de natuurwaarden in de Blankaart te herstellen en te ontwikkelen. Op 29 maart 2001 kwam hiervoor een raamakkoord tot stand tussen de Vlaamse minister voor leefmilieu en landbouw en alle betrokken actoren. Het raamakkoord heeft als doel om

• de veiligheid van de bewoners in het Blankaartbekken te garanderen;
  
• de internationaal belangrijke natuurwaarden in het Blankaartbekken te behouden en verder te ontwikkelen;
  
• de inkomensverliezen van de betrokken landbouwers, veroorzaakt door een aangepast waterbeheer, te vergoeden.

Kort daarna werd een lokale grondenbank opgericht om de laaggelegen gronden (415 ha) te verwerven. Op 24 november 2006 is het natuurinrichtingsproject ingesteld om het natuurherstel te realiseren.  

Partners

• Natuur en Bos
  
• Natuurpunt
  
• Vlaamse Milieumaatschappij

​

Laatste aanpassing: ​juni 2022​

 ​