​​Inrichting van oude trambeddingen in Tervuren

In uitvoering van het landinrichtingsplan 'Missing Links', onderdeel van het landinrichtingsproject Plateau van Moorsel, werkt de VLM en de gemeente Tervuren aan de opwaardering van een voormalige trambedding in 2024. De trambeddingen situeren zich in Vossem en Duisburg.
Via eenvoudige inrichtingswerken mikken we op een duurzaam behoud.

In het spoor van zwarte Jean

'Zwarte Jean' is de naam van de stoomtram die ooit door het Dijleland reed. Van 1905 tot 1957 vervoerde hij passagiers en goederen tussen Tervuren en Tienen. Vanuit Tervuren kon men dan weer aantakken op andere spoorwegverbindingen. Nadien verdween de stoomtram en werden de trambeddingen aan particulieren verkocht. In het Dijleland zijn de restanten van deze tramlijn op een aantal plaatsen nog zichtbaar in het landschap. Die historische lijnen vormen een landschappelijk baken en verbindingselement, en zowel op recreatief als ecologisch vlak vormen ze een attractief groen lint doorheen het landschap.

De vroegere stoomtram of 'Zwarte Jean' - copyright @Heemkundige Kring Huldenberg​

Op een aantal plaatsen zijn stukjes van deze oude tramroute al te bewandelen. Mooie voorbeeld hiervan zijn de wandelpaden in het natuurreservaat de Doode Bemde. Ook op het grondgebied van de gemeente Zaventem werden via het inrichtingsplan Vuilbeek-Kleine Maelbeek trambeddingen ingericht die aansluiten op de bovenstaande tramroute in Tervuren. Ook de gemeente Tervuren besteedt aandacht aan deze oude tramroute en heeft al een aantal stukken van de oude tramlijn aangeduid als wandelpad. Uit het ontwerp van wandelnetwerk Zuid-Dijleland (nu Brabantse Wouden) kwamen de betrokken stukken bedding als unieke kans voor zachte recreatie naar voren. Een aantal private percelen kon worden aangekocht om deze voor de toekomst in te richten en te behouden.

​Uitvoeren niet-vergunningsplichtige werken: zachte recreatie en ecologie hand in hand

Vossem

In Vossem richten we een stukje van het voormalige spoorwegtracé in zodat wandelaars kunnen aantakken op de weg Treuveld en de holle weg Ten Hertswegen. Bestaande bomen blijven behouden en het pad blijft onverhard. Verdwenen stukken van de trambedding maken we terug zichtbaar met inheems groen. Die inheemse soorten zoals sleedoorn en hazelaar, vormen snel een geschikt leefgebied voor een aantal bedreigde soorten zoals de geelgors (een akkervogel met een geel kopje die een deuntje uit de 5de symfonie van Beethoven zingt) en de sleedoornpage (een klein vlindertje dat z'n eitjes hoofdzakelijk op sleedoorn afzet). Ook langs de holle weg doen we bijkomende aanplantingen. Het talud van de holle weg verankeren we beter zodat deze minder gevoelig wordt voor afkalving. Tegelijk ontstaat een bijkomend leefgebied voor dieren en planten die in deze omgeving voorkomen. We plaatsen nog voetgangerssluisjes en ruimen afval. 

Klik op de onderstaande afbeelding om ze te vergroten. 

​Duisburg

In Duisburg richte we ook een deel van het voormalige spoorwegtracé in. Lokaal herstellen we het pad om wandelaars en fietsers beter door te laten en vullen we erosiegeulen in de berm op en beplanten ze met struiken. Om gemotoriseerd verkeer te mijden voorzien we fietssluisjes.
Zo vermijden we schade door (cross)brommers. In het bos domineren nu uitheemse soorten. Daarom vormen we het bos op het talud van de trambeddingen om naar inheems bos. Bestaande inheemse bomen zoals zomereik, zoete kers, sleedoorn, hazelaar, enz. blijven behouden.
Na het verwijderen van exoten planten we hier heel wat inheemse bomen en struiken bij om de diversiteit verder te vergroten. Dit deel van de trambedding sluit tevens aan op percelen die Natuurpunt vzw, afdeling Druivenstreek, als natuurreservaat beheert. De niet-begroeide delen van de trambedding beplanten we deels als groen lint met inheemse soorten. Op die manier creëren we een verbinding voor fauna en flora tussen het bos in de omgeving van de hoeve Raffelberg en de bossen die in westelijke richting langs de trambedding liggen. Andere delen blijven eerder open. Zo blijft het mooie uitzicht op de omgeving. 

Klik op de onderstaande afbeelding om ze te vergroten. 

​Meer ontdekken?

Wie zin heeft om op een sportieve manier het verhaal van de voormalige tramlijn te ontdekken, kan terecht bij Regionaal Landschap Dijleland vzw. Zij ontwikkelden een brochure met een wandelroute (13km) langs de restanten van de trambedding tussen Vossem en Sint-Joris-Weert.
Neem snel een kijkje op de website van het RL Dijleland. 

Ben je op zoek naar meer informatie over de geschiedenis van de voormalige tramlijn? Neem contact op met de heemkundige kring van de gemeente Huldenberg. Zij brachten een boek uit met een schat aan informatie: René Hallet, MET STOOM EN MAZOUT "74 Jaar sporen tussen Tervuren en Tienen", Heemkundige Kring Huldenberg, D/2010/4/4100/1

Vragen?

Heb je een specifieke vraag over het project? Stuur ze aan ruimte.voorderand@vlm.be. Je ontvangt zo vlug mogelijk een antwoord. 

Laatste update: mei 2025​​