©Vlaamse Landmaatschappij, Sarah Steyaert
De VLM en de regionale landschappen nodigen u graag uit voor deze inspiratie - en netwerkdag rond houtkanten.
Na deze dag kennen houtkanten en hun voordelen geen geheimen meer. Inspirerende pitches over toepassingen, ecosysteemdiensten en valorisatie van houtkanten doen u dromen van enkele kilometers extra houtkant in uw gemeente. We lichten ook toe op welke ondersteuning u een beroep kunt doen.
De terreinexcursie in de gemeente Ravels toont hoe het er in de praktijk aan toe gaat: een met houtkanten aangekleed landschap vraagt de betrokkenheid van en het draagvlak bij veel partners. Zij komen aan het woord terwijl u geniet van dit landbouwlandschap in de Antwerpse Kempen.
Voor wie?
De inspiratiedag staat open voor iedereen die interesse heeft in aanleg en beheer van houtkanten, en richt zich in het bijzonder op lokale besturen.
Praktisch
Wanneer: Vrijdag 18 oktober 2024 om 9.30. Het einde is voorzien rond 17 uur.
Locatie: CC De Warande, Warandestraat 42, 2300 Turnhout
Bereikbaarheid: Kijk hier voor de bereikbaarheid van CC De Warande. We gaan samen met één bus op excursie naar Ravels.
Inschrijven: De inschrijvingen voor de inspiratiedag zijn volzet. Na afloop van de inspiratiedag komt er op deze website nog een terugblik op de inspiratiedag. Houd onze website dus in de gaten als u geïnteresseerd bent in de terugkoppeling hierover.
Programma
09u30 Ontvangst met thee/koffie in CC De Warande, Turnhout
U kunt al een eerste blik werpen op een aantal inspirerende posters over alle aspecten van houtkanten: van historisch tot juridisch, van ecologisch tot economisch, …
10u00 Welkomstwoord en toelichting bij het Vlaams houtkantenplan
10u35 Kruisbestuivingen met houtkanten: 6 inspirerende voorbeelden van aanplant, beheer en valorisatie van houtkanten:
1. Houtkanten en landbouw
Houtige kleine landschapselementen kunnen een aantal functies vervullen in landbouwgebied, zowel in akkerbouwcontext als in weidelandschappen. We kijken door de bril van de landbouwer naar de potentiële waarde, zoals schaduw en andere beschutting, voederwaarde, veekering, bodemkwaliteit, houtopbrengst … Na een beknopte schets van het kader duiken we in een aantal concrete praktijkvoorbeelden van recent gerealiseerde projecten met schaduwbomen en voederheggen op landbouwbedrijven. Door Joachim Lambrechts (Regionaal Landschap Zuid-Hageland) en Rutger Tallieu (Praktijkpunt Vlaams-Brabant).
2. Houtkanten en toerisme
Houtkanten bieden een bijzondere belevingswaarde aan wandelaars en fietsers. Niet alleen hun uitzicht, maar ook de fauna die ze herbergen, zoals talrijke kwetterende vogels en bijzondere bijen, verschaffen de recreant plezier, en injecteren een portie 'vitamine G'. Een goed onderhoud van de houtkanten langs recreatieve routes is dus onontbeerlijk, en hier komt in Limburg de sociale economie aan bod. Hun cruciale rol en de economische winst van het toerisme in Limburg worden in deze pitch naast elkaar gelegd. Door An Digneffe (RLHV) en Filip Van Lommel (Maatwerkbedrijf De Winning).
3. Houtkanten en visievorming
Als alle grondeigenaren in één vallei meewillen, kan je werken aan een visie om valleinatuur te realiseren en kostenefficiënt te beheren. Hoe gaat dit in z'n werk? Wat zijn de stappen en de beoogde uitkomst? Regionaal Landschap Rivierenland doet het uit de doeken voor de Koude Beekvallei. Door Lucas Vanermen (RLRL) en Inge Vermeulen (provincie Antwerpen).
4. Houtkanten en bodemzorg
Bij het denken aan win-wins van houtkanten in landbouwgebied, kom je als vanzelf bij de thema's bodemkwaliteit, klimaatverandering en erosie. Regionaal Landschap Zuid-Hageland ging aan de slag in een 'uitgekleed' gebied dat veel 'last' heeft van bovengenoemde thema's, en werkt daar aan een gedragen visie op een klimaatrobuust landbouwlandschap. Door Maarten Vanderhallen (RLZH) en Stéfanie Bourgeois (erosiecoördinator provincie Vlaams-Brabant)
5. Houtkanten en reststromen
Limburg kent gelukkig nog veel (relicten van) houtkanten. Deze door beheer een duurzame toekomst geven is voor landschapskwaliteit, biodiversiteit èn landbouwvoering ontzettend belangrijk. Nadat we vanuit alle actoren een gezamenlijke toekomstvisie bereikt hebben over de houtkanten in een regio, kunnen we op grotere schaal gaan beheren. Regionaal Landschap Lage Kempen deelt graag haar ervaringen van experimentele pilootprojecten tot regulier beheer over meer dan 100 km houtkanten. BoerenNatuur Vlaanderen is in veel projecten onze vaste partner die voor draagvlak bij landbouwers zorgt. Samen kijken we hoe de biomassa die vrijkomt bij beheer op grotere schaal, gevaloriseerd kan worden. Door Ilse Ideler (RLLK) en Fientje Verbruggen (BoerenNatuur).
6. Houtkanten en erfgoed
Kleine landschapselementen vertellen iets over de geschiedenis van de landschapsstructuur: ze illustreren oude gewoonten, historisch landgebruik of bepaalde vervlogen technieken. Verder hebben deze landschapselementen vaak ook een sociale, stedenbouwkundige, esthetische, wetenschappelijke dus efgoedwaarde. Denk maar aan kasteeldreven, herdenkings- en kapelbomen, beeldbepalende bomen aan kruispunten van wegen of geknotte en gevlochten houtkanten. Bovendien is er ook geen strikte leeftijdslimiet, aangezien het gaat om levend erfgoed. In deze pitch pleiten we voor een toekomst voor houtkanten, geïnspireerd door het verleden. Door Niels Dabaut (Regionaal Landschap Westhoek) en Jan Bastiaens (Agentschap Onroerend Erfgoed).
12u05 Even samenvatten
12u15 Broodjeslunch en netwerking
13u00 Houtkanten in de praktijk: netwerkwandeling in Ravels (excursie)
Een bus brengt ons naar Ravels, voor een wandeling van ongeveer 5 km, met onderweg korte toelichtingen vanuit verschillende sectoren en invalshoeken:
- Welkom door gemeente Ravels en landbouwer
- Toelichting rond beheerovereenkomsten kleine landschapselementen
- Toelichting bij de unieke samenwerking rond houtkantenbeheer tussen jagers en de lokale landbouw
- Overwegingen die beheerders in acht kunnen nemen bij het maken van duurzame beheerkeuzes
- Houtkanten en biodiversiteit
- Soortkeuze en afspraken bij aanplant
16u00 Afsluitende netwerkreceptie
We praten bij en sluiten de dag af met een drankje in CC De Warande in Turnhout