Wandelen in het Biscopveld

We stippelden twee routes uit die je ook op eigen houtje kan ontdekken met behulp van onderstaand plannetje.

Kaart voor vrije wandeling in vallei Blauwhuisbeek

Kaart voor vrije wandeling in Gulke Putten

Deze wandelroutes kan je ook raadplegen via de online routeplanner RouteYou. Je kan de route afdrukken en/of downloaden naar je GPS. Hierbij krijg je ook een handig overzicht met bijhorende informatie van de bezienswaardigheden die je op jouw tocht tegenkomt.

Wandelroute Gulke Putten

Wandelroute vallei Blauwhuisbeek

Een bijzonder maar kwetsbaar gebied

Het natuurinrichtingsproject Biscopveld (1015 ha) ligt op het grondgebied van de gemeenten Wingene, Beernem, Ruiselede en Oostkamp. De naam "Biscopveld"  verwijst naar een plaatsnaam die gebruikt werd voor deze zone op de Ferrariskaart  van 1771-1778. Typisch in het landschap zijn de uitgestrekte loof- en naaldbossen, dreven, heiderestanten, akkers en weiden.
Het natuurinrichtingsproject wordt uitgevoerd in samenwerking met het Agentschap voor Natuur en Bos.

Grote delen van het Biscopveld maken deel uit van het Vlaams Ecologisch Netwerk en bovendien van het Europese Natura 2000-netwerk. Dit zijn natuurgebieden waar planten en dieren voorkomen die de Vlaamse en de Europese overheden willen beschermen om de biodiversiteit te versterken. Planten en dieren trekken zich immers niets aan van (lands)grenzen, maar hebben een voldoende groot netwerk van leefgebieden nodig om zich te kunnen handhaven.

Het is dus duidelijk dat we hier met een waardevol natuurgebied te maken hebben dat bescherming nodig heeft. De belangrijkste beschermde leefgebieden voor planten en dieren in het Biscopveld zijn:

• waterrijke venmilieus
• droge en vochtige heischrale graslanden (nauw verwant aan heide, maar verschillend daarvan omdat de dominante soorten geen dwergstruiken zijn, maar wel grassen en zeldzame kruiden);
• vochtige heide met o.a. gewone dophei (heide op natte gronden);
• droge heide met o.a. struikhei (heide op droge gronden);
• beuken-, eiken- en broekbossen.

De natte heide en de heischrale graslanden zijn sterk versnipperd en bedreigd in hun voortbestaan. In veel bossen verdringen uitheemse soorten (bijv. Amerikaanse vogelkers) de natuurlijk voorkomende bomen (bijv. berk, zomereik, beuk). Deze uitheemse soorten verdringen de natuur die hier thuishoort, waardoor zeldzame dieren en planten dreigen te verdwijnen. 

Natuurherstel

Het doel van het natuurinrichtingsproject is de beschermde leefgebieden voor planten en dieren in het Biscopveld beter in te richten.  Zo ontstaan er meer heide en natuurlijk bos en krijgen marters, reeën, vleermuizen, vogels, amfibieën, reptielen, vlinders, … opnieuw meer leefruimte.

 Veel voorkomende werken voor natuurherstel, -ontwikkeling, en -beleving in het Biscopveld zijn: 

• gebiedsvreemde bomen kappen zodat zich opnieuw een natuurlijk loofbos kan ontwikkelen;
• gebiedsvreemde bomen kappen en het strooisel verwijderen zodat de zaden van heide en heischrale graslanden opnieuw kunnen kiemen;
• aanplant van een natuurlijk loofbos;
• fosfaatophoping in weilanden afgraven voor de ontwikkeling van heischrale graslanden;
• natuurrijke bosranden ontwikkelen met een geleidelijke overgang van bos naar struiklaag en graslanden;
• ecoducten aanleggen (tunnels waardoor dieren drukke verkeerswegen veilig kunnen oversteken);
• het historisch drevenpatroon herstellen door bomen aan te planten;
• kijktoren, kijkkamer en infoborden plaatsen.

Hoe we dit precies aanpakken, staat te lezen in onderstaande flyers:

Flyer start werken omgeving Boskapeldreef - Caluwenbroekvijver Wingene (zomer 2020)

Flyer werken Bornebeek (juli 2016)

Flyer werken Blauwhuisbeek (juli 2014)

Flyer start werken Gulke Putten (juli 2013)

Flyer start werken Aanwijsputten (juli 2013) 

Werken uitgevoerd

De terreinwerken zijn gestart in 2013. Ze lopen over een langere periode. In deze zones zijn de inrichtingswerken klaar:

• Deelgebied Aanwijsputten (Beernem) en deelgebied Gulke Putten (Wingene en Ruiselede): uitgevoerd in 2013 en 2014
• Deelgebied Vallei van de Blauwhuisbeek (Wingene): uitgevoerd in 2015 en 2016
• Deelgebied Bornebeek (Beernem): uitgevoerd in 2016 en 2017

Verdere planning

• Bouw kijktoren en kijkkamer Aanwijsputten (Beernem): is in uitvoering, zal klaar zijn in (na)zomer 2020
• Deelgebied Caluwenbroekvijver en omgeving (Wingene): de werken starten in augustus 2020 en worden over 2 zomers gespreid
  
• Flyer start werken omgeving Boskapeldreef - Caluwenbroekvijver, Wingene  (zomer2020)
• Deelgebied "Biscopveld" met o.m. bebossing in het provinciedomein: technisch ontwerp wordt opgemaakt in 2020, de terreinwerken worden uitgevoerd in 2021 

Nieuwe aanpak monitoring in de Vallei van de Blauwhuisbeek en de Bornebeek

Twee jaar na de uitvoering van de grootschalige natuurinrichtingswerken in de vallei van de Blauwhuisbeek en de Bornebeek  werd in 2018 een evaluatieronde uitgevoerd door de VLM. De uitvoering van de werken en resultaten hiervan werden achteraf met de beheerders (ANB, Provincie, Natuurpunt) op terrein besproken. De resultaten en afspraken zijn gebundeld in een rapport. Op basis hiervan werd in de zomer van 2019 nog  wat bijsturing op terrein gedaan en is het toekomstig beheer samen met de beheerders definitief vastgelegd. Zo trachten we een goede toekomst van onze inrichtingswerken te verzekeren en dragen we het beheer over aan onze partners in het Biscopveld.      

De doelstelling voor beide deelgebieden was de Europees beschermde natuur in het Biscopveld te herstellen of te ontwikkelen. Opvallende resultaten, amper twee jaar na de werken in beide dossiers zowel in de vallei van de Blauwhuisbeek als de vallei van de Bornebeek:

1. Op bijna alle locaties waar vennen of poelen werden uitgegraven, kwamen spontaan zeldzame waterplanten tevoorschijn zoals o.a. duizendknoopfonteinkruid, een soort typisch voor voedselarme vennen.Ook tal van libellen, waterjuffers en amfibieën bezochten deze nieuwe vennen.
2. Op de meeste locaties waar bos gekapt werd, kwam de heide, zowel natte als droge heide, opnieuw tevoorschijn. Ook de zeldzame Rode lijstsoort ronde zonnedauw kwam uit de zaadbank.
3. Waar de fosfaatrijke laag werd afgegraven, ontwikkelt zich een dwergbiezenvegetatie of soms al een veldrusschraalland , behalve op de percelen die nog recent in akkerland lagen. Nochtans wijzen de bodemanalyses hier op een gunstige uitgangsituatie en moeten we wellicht gewoon nog even geduld hebben. Dwergbiezenvegetaties zijn pionierende vegetaties maar ook de voorlopers voor de ontwikkeling van de heischrale graslanden . 

Wil je meer lezen over de resultaten in beide deelgebieden klik dan door naar de twee rapporten:

• Vallei van de Blauwhuissbeek
• Vallei van de Bornebeek

Extra info

krantje 1 Biscopveld.pdf

krant_2_biscopveld.pdf

tekstbundel van het projectrapport

kaartenbundel van het projectrapport

Cultuurhistorische studie veldvijvergebied Wildenburg

Ambtelijke info

Aan de basis van dit inrichtingsproject lag een vraag van Natuurpunt om in de Gulke Putten en omgeving natuurherstelmaatregelen te nemen. Op basis van het onderzoek naar de haalbaarheid werd een project in het heide- en bosgebied in Wingene, Beernem, Ruiselede en Oostkamp ingesteld op 10 juli 2009.

In juni 2011 liep een openbaar onderzoek over het projectrapport (waarin wordt beschreven welke ingrepen voor natuurherstel en -bescherming zullen worden uitgevoerd) en over de vermoedelijke lijst van belanghebbenden. De bezwaren werden behandeld in het natuurinrichtingscomité en de commissie.

Minister Joke Schauvliege heeft op 17 oktober 2012 haar fiat gegeven voor de uitvoering van de terreinwerken. Door de grote omvang van het gebied wordt het project in verschillende uitvoeringsdossiers uitgevoerd.

Laatste update: augustus​ 2020