Biscopveld

Sfeerbeeld met poeltje water naast bossig gebied

Project: Natuurinrichtingsproject

Provincie(s): West-Vlaanderen

Gemeente(n): Beernem; Oostkamp; Ruiselede; Wingene

Stand van zaken en planning

De terreinwerken zijn gestart in 2013 en gespreid over een periode van 11 jaar. Volgende dossiers staan nog op de planning:

Bouw kijktoren en kijkkamer Aanwijsputten (Beernem): uitvoering voorzien 2019-2020, na het broedseizoen
Deelgebied Caluwenbroekvijver en omgeving (Wingene): opmaak technisch ontwerp in 2018 en uitvoering gepland in 2020
Deelgebied "Biscopveld" met o.m. bebossing in het provinciedomein: opmaak technisch ontwerp voorzien in 2020 en uitvoering voorzien in 2021

Voorgeschiedenis

Aan de basis van dit inrichtingsproject lag een vraag van Natuurpunt om in de Gulke Putten en omgeving natuurherstelmaatregelen te nemen. Op basis van het onderzoek naar de haalbaarheid werd een project in het heide- en bosgebied in Wingene, Beernem, Ruiselede en Oostkamp ingesteld op 10 juli 2009.

In juni 2011 liep een openbaar onderzoek over het projectrapport (waarin wordt beschreven welke ingrepen voor natuurherstel en -bescherming zullen worden uitgevoerd) en over de vermoedelijke lijst van belanghebbenden. De bezwaren werden behandeld in het natuurinrichtingscomité en de commissie.

Minister Joke Schauvliege heeft op 17 oktober 2012 haar fiat gegeven voor de uitvoering van de terreinwerken. Door de grote omvang van het gebied wordt het project in verschillende uitvoeringsdossiers uitgevoerd. Sommige van deze uitvoeringsdossiers zijn al afgerond andere in uitvoering of nog in voorbereiding. Momenteel zijn de volgende dossiers al uitgevoerd:

Deelgebied Aanwijsputten (Beernem) en deelgebied Gulke Putten (Wingene en Ruiselede): uitgevoerd in 2013 en 2014
Deelgebied Vallei van de Blauwhuisbeek (Wingene): uitgevoerd in 2015 en 2016
Deelgebied Bornebeek (Beernem): uitgevoerd in 2016 en 2017

Op zondag 2 september 2018 kon je deelnemen aan twee geleide wandeling in de Gulke Putten en de vallei van de Blauwhuisbeek. We stippelden een route uit die je ook op eigen houtje kan ontdekken met behulp van onderstaand plannetje.

Kaart voor vrije wandeling in vallei Blauwhuisbeek

Kaart voor vrije wandeling in Gulke Putten

Deze wandelroutes kan je ook raadplegen via de online routeplanner RouteYou. Je kan de route afdrukken en/of downloaden naar je GPS. Hierbij krijg je ook een handig overzicht met bijhorende informatie van de bezienswaardigheden die je op jouw tocht tegenkomt.

Wandelroute Gulke Putten

Wandelroute vallei Blauwhuisbeek

Situering

Het natuurinrichtingsproject Biscopveld (1015 ha) ligt op het grondgebied van de gemeenten Wingene, Beernem, Ruiselede en Oostkamp. De naam "Biscopveld" verwijst naar een plaatsnaam die gebruikt werd voor deze zone op de Ferrariskaart van 1771-1778. Typisch in het landschap zijn de uitgestrekte loof- en naaldbossen, dreven, heiderestanten, akkers en weiden.
Het natuurinrichtingsproject wordt uitgevoerd in samenwerking met het Agentschap voor Natuur en Bos.

Beschrijving

Een bijzonder maar kwetsbaar gebied

Grote delen van het Biscopveld maken deel uit van het Vlaams Ecologisch Netwerk en bovendien van het Europese Natura 2000-netwerk. Dit zijn natuurgebieden waar planten en dieren voorkomen die de Vlaamse en de Europese overheden willen beschermen om de biodiversiteit te versterken. Planten en dieren trekken zich immers niets aan van (lands)grenzen, maar hebben een voldoende groot netwerk van leefgebieden nodig om zich te kunnen handhaven.

Het is dus duidelijk dat we hier met een waardevol natuurgebied te maken hebben dat bescherming nodig heeft. De belangrijkste beschermde leefgebieden voor planten en dieren in het Biscopveld zijn:

waterrijke venmilieus
droge en vochtige heischrale graslanden (nauw verwant aan heide, maar verschillend daarvan omdat de dominante soorten geen dwergstruiken zijn, maar wel grassen en zeldzame kruiden);
vochtige heide met o.a. gewone dophei (heide op natte gronden);
droge heide met o.a. struikhei (heide op droge gronden);
beuken-, eiken- en broekbossen.

De natte heide en de heischrale graslanden zijn sterk versnipperd en bedreigd in hun voortbestaan. In veel bossen verdringen uitheemse soorten (bijv. Amerikaanse vogelkers) de natuurlijk voorkomende bomen (bijv. berk, zomereik, beuk). Deze uitheemse soorten verdringen de natuur die hier thuishoort, waardoor zeldzame dieren en planten dreigen te verdwijnen.

Natuurherstel

Het doel van het natuurinrichtingsproject is de beschermde leefgebieden voor planten en dieren in het Biscopveld beter in te richten. Zo ontstaan er meer heide en natuurlijk bos en krijgen marters, reeën, vleermuizen, vogels, amfibieën, reptielen, vlinders, … opnieuw meer leefruimte.

Hoe we dit precies aanpakken, staat te lezen in onderstaande flyers. Veel voorkomende werken voor natuurherstel, -ontwikkeling, en -beleving in het Biscopveld zijn:

gebiedsvreemde bomen kappen zodat zich opnieuw een natuurlijk loofbos kan ontwikkelen;
gebiedsvreemde bomen kappen en het strooisel verwijderen zodat de zaden van heide en heischrale graslanden opnieuw kunnen kiemen;
aanplant van een natuurlijk loofbos;
fosfaatophoping in weilanden afgraven voor de ontwikkeling van heischrale graslanden;
natuurrijke bosranden ontwikkelen met een geleidelijke overgang van bos naar struiklaag en graslanden;
ecoducten aanleggen (tunnels waardoor dieren drukke verkeerswegen veilig kunnen oversteken);
het historisch drevenpatroon herstellen door bomen aan te planten;
kijktoren, kijkkamer en infoborden plaatsen.

zonnedauw

Bijkomende informatie

Nieuwe aanpak monitoring in de Vallei van de Blauwhuisbeek en de Bornebeek (natuurinrichting Biscopveld)

Twee jaar na de uitvoering van de grootschalige natuurinrichtingswerken in de vallei van de Blauwhuisbeek en de Bornebeek (twee uitvoeringdossiers van het natuurinrichtingsproject Biscopveld) werd een evaluatieronde in 2018 uitgevoerd door de VLM. De uitvoering van de werken en resultaten hiervan werden achteraf met de beheerders (ANB, Provincie, Natuurpunt) op terrein besproken. De resultaten en afspraken zijn gebundeld in een rapport. Op basis hiervan werd in de zomer van 2019 nog wat bijsturing op terrein gedaan en is het toekomstig beheer samen met de beheerders definitief vastgelegd. Zo trachten we een goede toekomst van onze inrichtingswerken te verzekeren en dragen we het beheer over aan onze partners in het Biscopveld.

De doelstelling voor beide deelgebieden was de Europees beschermde natuur in het Biscopveld te herstellen of te ontwikkelen. Opvallende resultaten, amper twee jaar na de werken in beide dossiers zowel in de vallei van de Blauwhuisbeek als de vallei van de Bornebeek:

Op bijna alle locaties waar vennen of poelen werden uitgegraven, kwamen spontaan zeldzame waterplanten tevoorschijn zoals o.a. duizendknoopfonteinkruid, een soort typisch voor voedselarme vennen.Ook tal van libellen, waterjuffers en amfibieën bezochten deze nieuwe vennen.
Op de meeste locaties waar bos gekapt werd, kwam de heide, zowel natte als droge heide, opnieuw tevoorschijn. Ook de zeldzame Rode lijstsoort ronde zonnedauw kwam uit de zaadbank.
Waar de fosfaatrijke laag werd afgegraven, ontwikkelt zich een dwergbiezenvegetatie of soms al een veldrusschraalland , behalve op de percelen die nog recent in akkerland lagen. Nochtans wijzen de bodemanalyses hier op een gunstige uitgangsituatie en moeten we wellicht gewoon nog even geduld hebben. Dwergbiezenvegetaties zijn pionierende vegetaties maar ook de voorlopers voor de ontwikkeling van de heischrale graslanden .

veldvijver