In de kijker: laatste werken natuurinrichtingsproject Biscopveld in volle uitvoering
De Vlaamse overheid startte in 2024 met de laatste fase van het natuurinrichtingsproject Biscopveld. In de zomer van 2025 zijn de afrondende werken volop aan de gang. Ze vinden plaats verspreid over het hele gebied in Beernem en Wingene.
In het najaar van 2025 volgt nog de omvorming van voormalige landbouwgrond in de Predikherenbossen tot een bloemrijk, heischraal grasland (2). In de buurt van de Bornebeek diepen we bovendien een bestaande poel verder uit (5).
Op 23 november 2024, tijdens de Dag van de Natuur, plantten we samen met Natuurpunt De Torenvalk een nieuw bos aan langs de Boskapeldreef (1). Naast dit jonge bos legden we een bloemrijk grasland (2)aan met enkele vennen (4) , die zorgen voor meer biodiversiteit. Langs de Torenweg voerden we in de zomer van 2024 gerichte afgravingen uit rond de bestaande beek, op basis van een hoogteliggingskaart. Daardoor infiltreert er nu meer water in de bodem en is het waterbergend vermogen van het perceel sterk verbeterd (3).
.
Naar een 
grotere versie van de kaart
We pakken net als in 2024 ook de invasieve exoot watercrassula aan, maar nu ter hoogte van het knuppelpad van Natuurpunt Beernem (6). Na het verwijderen van de plasticfolie planten we soorten terug die van nature in het gebied voorkomen. Zo voorkomen we dat de exoot opnieuw opduikt. Watercrassula verdringt immers zeldzame, inheemse planten. Een infobord op het terrein (pdf) geeft meer uitleg over deze experimentele aanpak.
Al deze werken helpen de Europese natuurdoelen voor dit gebied te realiseren. Daarom worden deze werken worden ook mee gefinancierd door Europa die samen met de overheid de natuur in het Biscopveld willen versterken.
Een bijzonder, maar kwetsbaar gebied
Het natuurinrichtingsproject Biscopveld (1015 ha) strekt zich uit van het provinciedomein Bulskampveld, met de Aanwijsputten en de vallei van de Bornebeek in Beernem en Oostkamp over de Vagevuurbossen in Wingene tot aan de Gulke Putten in Wingene. Typisch in het landschap zijn de uitgestrekte loof- en naaldbossen, dreven, heiderestanten, akkers en weiden.
Grote delen van het Biscopveld maken deel uit van het Vlaams Ecologisch Netwerk en van het Europese Natura 2000-netwerk. Dat zijn natuurgebieden waar planten en dieren voorkomen die de Vlaamse en de Europese overheden willen beschermen om de biodiversiteit te versterken. Planten en dieren trekken zich immers niets aan van (lands)grenzen, maar hebben een voldoende groot netwerk van leefgebieden nodig om zich te kunnen handhaven.
Het doel van het natuurinrichtingsproject is om de beschermde leefgebieden voor planten en dieren in het Biscopveld beter in te richten. Zo ontstaan er meer heide en natuurlijk bos en krijgen marters, reeën, vleermuizen, vogels, amfibieën, reptielen, vlinders, … opnieuw meer leefruimte.
De belangrijkste beschermde leefgebieden voor planten en dieren in het Biscopveld zijn:
- waterrijke venmilieus
- droge en vochtige heischrale graslanden (nauw verwant aan heide, maar verschillend daarvan omdat de dominante soorten geen dwergstruiken zijn, maar wel grassen en zeldzame kruiden);
- vochtige heide met o.a. gewone dophei (heide op natte gronden);
- droge heide met o.a. struikhei (heide op droge gronden);
- beuken-, eiken- en broekbossen.
De naam "Biscopveld" verwijst naar een plaatsnaam die gebruikt werd voor deze zone op de Ferrariskaart van 1771-1778.
Mooie resultaten
Al sinds 2013 voeren we natuurinrichtingswerken uit in het Biscopveld. Een greep uit de resultaten vind je
hieronder.
De Caluwenbroekvijver was nog maar net helemaal klaar, en er is al heel wat actie en avontuur te spotten. Met dank aan Lowie Lams voor de beelden. De veldvijver, die hier tot in de 18e eeuw gebruikt werd voor viskweek (karpers), was in onbruik geraakt. Via het natuurinrichtingsproject hebben we op dezelfde plek een nieuwe vijver van 2,5 hectare uitgegraven. Zo herstellen we het cultuurhistorisch erfgoed en realiseren we de Europese natuurdoelen voor het Biscopveld, die vragen om meer natte milieus.
Boomplantacties winter 2021-22
Bossen beroeren iedereen. Ze zijn belangrijk voor planten, dieren en mensen. We moeten ze koesteren en we willen er meer! Daarom gingen er in de winter van 2021-22 13.000 stuks plantgoed de grond in via het natuurinrichtingsproject Biscopveld. De drie percelen die werden bebost, liggen in het provinciedomein Bulskampveld, nabij parking Driekoningen, Op 13 februari kwamen 170 kinderen en volwassenen een handje helpen. Ze plantten samen 2000 bomen en struiken. Wij zijn dankbaar voor zoveel enthousiasme!
Het Agentschap voor Natuur en Bos plantte op 29 november 2021 samen met natuurvereniging De Torenvalk ook nog 3 hectare extra bos aan in de Vagevuurbossen.
In totaal kwam er in de winter van 2021-22 6,2 hectare bos bij in het Biscopveld. In de winter van 2023-2024 komt daar aan de Boskapeldreef nog 2,3 ha bij. Meer info lees je in onze perskamer, een fotoreportage vind je op onze Facebookpagina.
Dankzij een reeks terreinwerken in 2013-2014 is het water in de Aanwijsputten weer helder en op de oevers
van de vijvers vind je zeldzame planten. Natte en droge heide gaan over in bos.
Omdat de natuur er zo kwetsbaar is, zijn de Aanwijsputten niet open voor publiek. Maar sinds 2021 kan
iedereen vanuit de nieuwe toren en kijkkamer genieten van het zicht op de putten.
Op de nieuw aangelegde vlonder in de Gulke Putten kunnen jong en oud het fascinerende waterleven bestuderen.
Meer dan 20 nieuwe poelen, verspreid in het Biscopveld, zorgen voor een boost van de biodiversiteit. Bijna alle poelen zijn zo waardevol voor de natuur dat ze nu ook Europees beschermd zijn.
In 2016 werd de Bornebeek omgetoverd tot een meer meanderende beek. Je vindt er sindsdien veel duizenknoopfonteinkruid. Dat toont aan dat de rivier een waardevol biotoop is.
Aan de Boskapeldreef in Wingene komt een grote nieuwe poel, de Caluwenbroekvijver. De werken zijn zo goed als afgerond. Veel vogels zoals de zilverreiger en ook steltlopers hebben hun weg naar de vijver al gevonden.
Zelfs een verdwenen plant, de wijdbloeiende rus, is weer verschenen.
Wandelen in het Biscopveld
We stippelden twee routes uit die je ook op eigen houtje kan ontdekken met behulp van onderstaand plannetje.
Kaart voor vrije wandeling in de vallei van de Blauwhuisbeek
Kaart voor vrije wandeling Gulke Putten
Deze wandelroutes kan je ook raadplegen via de online routeplanner RouteYou. Je kan de route afdrukken en/of downloaden naar je gps. Hierbij krijg je ook een handig overzicht met bijhorende informatie van de bezienswaardigheden die je op jouw tocht tegenkomt.
Wandelroute Gulke Putten
Wandelroute vallei Blauwhuisbeek
Nieuwe aanpak monitoring in de Vallei van de Blauwhuisbeek en de Bornebeek
Twee jaar na de uitvoering van de grootschalige natuurinrichtingswerken in de vallei van de Blauwhuisbeek en de Bornebeek werd in 2018 een evaluatieronde uitgevoerd door de VLM. De uitvoering van de werken en resultaten hiervan werden achteraf met de beheerders (Agentschap voor Natuur en Bos, Provincie West-Vlaanderen, Natuurpunt) op terrein besproken. De resultaten en afspraken zijn gebundeld in een rapport. Op basis hiervan werd in de zomer van 2019 nog wat bijsturing op terrein gedaan en is het toekomstig beheer samen met de beheerders definitief vastgelegd. Zo proberen we een goede toekomst van onze inrichtingswerken te verzekeren en dragen we het beheer over aan onze partners in het Biscopveld.
De doelstelling voor beide deelgebieden was de Europees beschermde natuur in het Biscopveld te herstellen of te ontwikkelen.
Opvallende resultaten, amper twee jaar na de werken in beide dossiers zowel in de vallei van de Blauwhuisbeek als de vallei van de Bornebeek:
- Op bijna alle locaties waar vennen of poelen werden uitgegraven, kwamen spontaan zeldzame waterplanten tevoorschijn zoals o.a. duizendknoopfonteinkruid, een soort typisch voor voedselarme vennen. Ook tal van libellen, waterjuffers en amfibieën bezochten deze nieuwe vennen.
- Op de meeste locaties waar bos gekapt werd, kwam de heide, zowel natte als droge heide, opnieuw tevoorschijn. Ook de zeldzame Rode lijstsoort ronde zonnedauw kwam uit de zaadbank.
- Waar de fosfaatrijke laag werd afgegraven, ontwikkelt zich een dwergbiezenvegetatie of soms al een veldrusschraalland, behalve op de percelen die nog recent in akkerland lagen. Toch wijzen de bodemanalyses hier op een gunstige uitgangssituatie en moeten we wellicht gewoon nog even geduld hebben. Dwergbiezenvegetaties zijn pionierende vegetaties maar ook de voorlopers voor de ontwikkeling van de heischrale graslanden.
Wil je meer lezen over de resultaten in beide deelgebieden, klik dan door naar de twee rapporten:
Hoe dit project begon
Aan de basis van dit inrichtingsproject lag een vraag van Natuurpunt om in de Gulke Putten en omgeving natuurherstelmaatregelen te nemen. Op basis van het onderzoek naar de haalbaarheid werd een project in het heide- en bosgebied in Wingene, Beernem en Oostkamp ingesteld op 10 juli 2009.
In juni 2011 liep een openbaar onderzoek over het projectrapport (waarin wordt beschreven welke ingrepen voor natuurherstel en -bescherming zullen worden uitgevoerd) en over de vermoedelijke lijst van belanghebbenden. De bezwaren werden behandeld in het natuurinrichtingscomité en de commissie.
Minister Joke Schauvliege heeft op 17 oktober 2012 haar fiat gegeven voor de uitvoering van de terreinwerken. Door de grote omvang van het gebied wordt het project in verschillende uitvoeringsdossiers uitgevoerd.
Partners
- Natuur en Bos (ANB)
- Provincie West-Vlaanderen
- Natuurpunt
Laatste aanpassing: mei 2025