Schuddebeurze

Project: Natuurinrichtingsproject

Projecttype: Natuurinrichtingsproject

Provincie(s): West-Vlaanderen

Gemeente(n): Middelkerke

Natuur met een rijk verleden in duin en polder

Luchtfoto van het natuurinrichtingsproject Schuddebeurze

Het natuurinrichtingsproject Schuddebeurze wil de natuur in Schuddebeurze in Middelkerke herstellen en beter ontwikkelen. Het doel is om een aaneengesloten gebied te vormen van zure duingraslanden, duinheide, vochtige duinvalleien en struweel. Dat zijn biotopen die zeldzaam zijn aan de Vlaamse kust. Er is ook oog voor het erfgoed en voor bezoekers die van de natuur en het erfgoed willen genieten. De terreinwerken van het project zijn gespreid over verschillende jaren.

Terreinwerken 't Veld en 't Prinsenveld (in uitvoering)

In september 2022 startte de VLM met een nieuwe fase van de natuurinrichtingswerken. De werfzone ligt aan weerszijden van de Bamburgstraat (vanaf de Vijfwege naar Lombardsijde) en op de grote percelen grenzend aan de bunkersite. In een groot deel van het natuurreservaat voert een aannemer uiteenlopende werken uit: kleine stortjes opruimen, kleine afgravingen doen, omheiningen vernieuwen, nieuwe poelen graven en bestaande poelen uitdiepen, vroegere duinakkertjes zichtbaar maken, een stuk van het pad tussen de bunkers heraanleggen, een akker omzetten naar grasland. De uitvoering van deze werken op het terrein loopt tot winter 2023-2024.

Terreinwerken Vijfwegen (in voorbereiding)

Bij deze werken komen o.a. de zone aan de Vijfwege en een aantal percelen ten oosten van de Steenstraat aan de beurt. De werken zullen deze omgeving ingrijpend veranderen. Struiken en bomen worden gekapt en gesnoeid, plaatselijk wordt de graszode afgegraven, het stort op de rand van de vijver wordt verwijderd, het wandelpad wordt omgeleid … Zo trachten we de duinheide te herstellen en kan de omgeving van de vijver beter beheerd worden. Voor deze werken vraagt de VLM eind 2023 een omgevingsvergunning aan. Er loopt dan een openbaar onderzoek.

Terreinwerken Duinvallei Schuddebeurzebeek (afgewerkt)

Het doel van de werken tussen de Schuddebeurzeweg, de Langestraat en de Heidestraat was om de typische natuur van een duinvallei tot ontwikkeling te laten komen.

Door steenpuinstort en de voedselrijke toplaag van de bodem af te graven, is er een gevarieerd gebied ontstaan. De verse, voedselarme zandbodem kleurt al snel weer groen. Waterplanten en -dieren zullen de poelen gauw vinden. De vochtige zones trekken al heel wat vogels aan.

Langs de Schuddebeurzeweg is een picknickzone ingericht. Je vindt er ook een infobord over de natuur in de Schuddebeurze, met een situeringskaartje dat de wandel- en fietspaden in het reservaat toont.

Tussen de Schuddebeurzeweg en de Langestraat ligt een nieuw stukje wandelpad. Het graspad van ca. 350 meter loopt langs de rand van het natuurgebied. Waar het wandelpad de Schuddebeurzebeek kruist, staat er een infobord over de Eerste Wereldoorlog die hier heeft gewoed.

Archeologisch onderzoek van Duitse loopgraven (afgewerkt)

De Schuddebeurze lag tijdens de Eerste Wereldoorlog grotendeels aan en net achter de Duitse frontlijn die liep vanuit Lombardsijde naar de hoeve Groote Bamburgh. Op luchtfoto's van eind 1916 en begin 1917 zien we gevechts- en verbindingsloopgraven, een smalspoor en bunkers in het huidige natuurgebied.

In september 2021 heeft een archeologisch team een zone ten oosten van de Schuddebeurzebeek opgegraven. Daar werd eerder, tijdens het proefonderzoek, een Duitse verbindingsloopgraaf gevonden. Het team heeft de resten volledig onderzocht en opgegraven. Van de opgraving en de sporen is niks meer zichtbaar.

Omdat het gebied door de onderwaterzetting erg nat was, kon de loopgraaf slechts ca. 40 cm ingegraven worden. Een klein deel hiervan is in de bodem bewaard gebleven. De archeologen reconstrueerden het verdere verloop van de loopgraaf aan de hand van paalkuiltjes die deel uitmaakten van de wandconstructie. De wanden bestonden vermoedelijk uit houten palen met vlechtwerk ertussen. Om de geringe diepte van de loopgraaf te compenseren, wierpen de soldaten langs beide zijden een aarden wal op. Het zand daarvoor groeven ze ter plaatse uit. De kuilen die zo ontstonden, volgen mooi het verloop van de loopgraaf.

In de tweede helft van 1917 en in 1918 werd het gebied zwaar gebombardeerd, met een kraterlandschap als gevolg. Tijdens één van de bombardementen werd een deel van de opgegraven loopgraaf vernietigd door de inslag van een groot projectiel. Het Duitse leger groef langs de inslagkrater een nieuwe loopgraaf.

De Duitse loopgraven bleven in gebruik tot aan de bevrijding van Lombardsijde en omgeving op 16 oktober 1918.

Zoals op veel plaatsen in de Westhoek waar slag werd geleverd tijdens de Eerste Wereldoorlog, zitten in de Schuddebeurze nog veel resten van munitie in de ondergrond. Het archeologisch team en de aannemer die daarna kwamen, moesten daarom zeer voorzichtig te werk gaan. De gronden zijn vooraf gescreend munitiedeskundigen en alle graafwerken gebeurden onder hun begeleiding. Er werden heel wat explosieven aangetroffen die door DOVO (Dienst voor Opruiming en Vernietiging van Ontploffingstuigen) werden opgehaald.

Het archeologisch team ontdekte ook twee middeleeuwse greppels die mogelijk verband houden met akkers in de duinen. In de duinafzettingen werden twee scherven aardewerk uit de IJzertijd gevonden. Ze dateren uit de 5^de eeuw voor Christus en lijken erop te wijzen dat de duinen hier veel ouder zijn dan eerder werd aangenomen.

Herinrichting bunkersite Bamburg (afgewerkt)

Op de site Bamburg, waar een aantal bunkers uit de Tweede Wereldoorlog staan, hebben we in oktober 2020 een uitkijkplatform gebouwd bovenop één van de bunkers. Er zijn ook kleine herstelwerken aan de bunkers gedaan en één bunker is ingericht als verblijf voor vleermuizen en amfibieën. Om vandalisme in de bunkers tegen te gaan, zijn de toegangen afgesloten d.m.v. deuren.

Sinds 7 november 2020 is het uitkijkplatform open voor het publiek. Vanaf het platform is de bunkersite goed zichtbaar. Het platform is bereikbaar vanaf het wandelpad aan de Bamburgstraat in Middelkerke. Neem op de site a.u.b. de coronarichtlijnen in acht en bewaar de rust in het natuurgebied.

Meer info: https://pers.vlm.be/nieuw-uitkijkplatform-op-bunkersite-in-middelkerke-zorgt-voor-prachtig-uitzicht

ontwerp @ ABICON

Uit de overlevering blijkt dat het tijdens de Tweede Wereldoorlog erg rustig bleef op en rond de bunkersite Bamburg. Over wat er zoal gebeurde op de site in de naoorlogse jaren, sprokkelden we samen met Natuurpunt Middenkust en de gemeente Middelkerke verhalen bijeen bij enkele omwonenden. Hun getuigenissen werden gefilmd en zijn te vinden op www.middelkerke.be/schuddebeurze.

Prinsenveld (afgewerkt)

Begin 2021 is een leegstaand, oud huisje met schuurtje langs de Bamburgstraat gesloopt. Het is gesloopt op vraag van de eigenaar, Natuurpunt. Het ligt in natuurreservaat en is door het duinendecreet onderhevig aan beperkingen. De sloop past in het onthardingsbeleid van de Vlaamse overheid. De volgende jaren wordt het terrein, samen met de omliggende percelen, omgevormd tot duingrasland met poelen en houtkanten, zodat het een geschikt leefgebied wordt voor o.a. de kamsalamander.

Contact i.v.m. terreinwerken

Hebt u vragen, suggesties of klachten over de werken, neem dan contact op met de toezichter.

Grote kansen voor natuur

Schuddebeurze is één van de weinige gebieden aan de Vlaamse kust met een bodem van oude, ontkalkte duinen (die er vaak niet als duinen uitzien). Op die bodem groeien heel wat bijzondere planten, zoals gaspeldoorn, struikheide en kleine klavertjes zoals ruwe klaver. In het zuiden ligt de ecologisch waardevolle overgang van duinbodem naar polder.

Helaas zijn de bijzondere natuurwaarden van Schuddebeurze in de laatste tientallen jaren teruggedrongen. Er zijn grote kansen voor herstel, maar daarvoor moeten we een aantal knelpunten oplossen. Daarom dit natuurinrichtingsproject: om stortmateriaal in de bodem op te ruimen, de toplaag van de bodem af te graven omdat ze te veel resten van bemesting bevat, amfibietunnels te installeren zodat de zeldzame kamsalamander veilig de weg kan oversteken, enz.

Zo kan het natuurgebied Schuddebeurze Europese topnatuur worden

als een aaneengesloten gebied van zure duingraslanden, duinheide, vochtige duinvalleien en struweel;
waar het leefgebied van de kamsalamander hersteld is;
met een natuurlijker overgang van duinen naar polders, zodat hier een grote biodiversiteit mogelijk is.

Er wordt ook voor gezorgd dat de bunkers van de zgn. Atlantikwall-site bewaard blijven en dat delen van het natuurgebied beter toegankelijk worden voor het publiek, zonder de natuur te belasten. Hiervoor heeft het natuurinrichtingsproject ook genoten van cofinanciering vanuit het Interreg-project VEDETTE (nu afgerond).

Projectgebied

Het volledige projectgebied beslaat 138 ha. Het ligt grotendeels tussen Lombardsijde, Westendedorp en het kanaal Plassendale-Nieuwpoort. De zone waarin terreinwerken zijn voorzien, is kleiner: ca. 45 ha. Ze bevat enkel gronden in eigendom van Natuurpunt en ANB.

Klik op het eerste kaartje om de projectperimeter van het natuurinrichtingsproject Schuddebeurze te bekijken.

Een werk van vele partners

We werken intensief samen met Natuurpunt Middenkust, de gemeente Middelkerke en de Openbare Afvalstoffen Maatschappij (OVAM). Het overleg met allerhande partners gebeurt in de projectcommissie (die adviseert) en het projectcomité (dat beslist). De werken op en rond de Bamburgsite worden gecofinancierd vanuit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling i.k.v. het Interreg-project VEDETTE. In dat project werken 12 Franse en Vlaamse partners samen om het duinenlandschap en de polders van Duinkerke tot Nieuwpoort te behouden en op te waarderen.

Extra documenten

Nieuwsbrief

Wenst u graag onze digitale nieuwsbrief te ontvangen over dit natuurinrichtingsproject, stuur dan een mailtje met vermelding "digitale nieuwsbrief Schuddebeurze" naar projectsecretariaat.brugge@vlm.be.

Nieuwsbrief nr. 1 - juli 2019

Nieuwsbrief nr. 2 - juli 2020

Nieuwsbrief nr. 3 - december 2020

Nieuwsbrief nr. 4 - mei 2021

Nieuwsbrief nr. 5 - oktober 2021

Nieuwsbrief nr. 6 - september 2022

Nieuwsbrief nr. 7 - februari 2023

Nieuwsbrief nr. 8 - november 2023