Stropers

​​​Stand van zaken

Het project is uitgevoerd.

Van oktober 2007 tot oktober 2008 werden eentonige naaldhoutaanplanten gekapt en het strooisel verwijderd om het al jarenlang in de bodem aanwezige heidezaad de kans te geven om opnieuw te kiemen. Gebiedsvreemde bomen werden gekapt en we zorgden voor een goede uitgangssituatie voor de spontane verbossing in het zuiden. Die verbossing compenseert meteen de gekapte bomen in het noorden. Om het beheer met schapen, paarden en Gallowayrunderen mogelijk te maken, richtten we twee begrazingsblokken in. 
Na de ingrijpende werken kwam in het bos de nodige recreatieve infrastructuur. Dat prachtige gebied mag immers gezien worden en is daarom toegankelijker en aangenamer gemaakt voor de recreant. Ook enkele eenmalige natuurtechnische ingrepen zullen de verdere ontwikkeling van het bos op het goede spoor zetten. Zo werd het historische waterpeil hersteld, zodat waardevolle elzenbroekbossen zich opnieuw ten volle kunnen ontwikkelen. Dankzij een gerichte en gefaseerde opstuwing zal de vernatting bovendien enkel voelbaar zijn in het gebied zelf.

De paden en recreatieve infrastructuur kregen een serieuze opknapbeurt. Paden werden verhoogd, knuppelpaden aangelegd en gebiedstoegangen heringericht. Daarnaast kreeg het Stropersbos er een paar extra attracties bij, onder andere een speelbos, een speciale route voor andersvaliden en twee begrazingsblokken voor schapen, Schotse Gallowaykoeien en Konikpaarden.

Naar aanleiding van het natuurinrichtingsproject herwerkte Toerisme Oost-Vlaanderen de bestaande provinciale Stropersbos wandelroute. Deze in 2001 gelanceerde natuurwandeling van 6,5 kilometer werd vervangen door twee lussen van elk 4 km, bijna volledig uitgestippeld langs onverharde (bos)paden. Je kan beide lussen samen afstappen of apart. De route is volledig bewegwijzerd met zeshoekige bordjes met groene en rode opdruk op houten palen. Je start bij voorkeur vanuit de gebiedstoegang Fort Sint-Jan (Stekene) of de gebiedstoegang aan de wijk 't Kalf (Sint-Gillis-Waas).

De namen van de twee lussen – de Veldkrekelwandeling (groene lus) in het noorden en de Koningswoudwandeling (rode lus) in het zuiden – verwijzen enerzijds naar de 'inwoners', anderzijds naar de boeiende geschiedenis van het gebied. Veldkrekels zijn glanzende, zwarte insecten die zich op hun best voelen in droge en schrale gebieden zoals de heide. Bedoeling is dat ze op termijn opnieuw veel gehoorde gasten worden in het Stropersbos. Het Koningswoud of Koningsforeest, het uitgestrekte jachtdomein van de Karolingische vorsten en later van de Graven van Vlaanderen, is het gebied waartoe het Stroperbos tot in de 12^de-13^de eeuw behoorde.

Niet alleen op landschappelijk maar ook op cultuurhistorisch gebied werden stukken van het Stropersbos van vroeger in ere hersteld. Zo kon het natuurinrichtingsproject dankzij het Interreg-IVa project 'Forten en linies in grensbreed perspectief' zorgen voor het herstel van de Bedmarlinie in zijn oorspronkelijke staat en breedte. Deze verdedigingswal werd in 1701 aangelegd in het vooruitzicht van de Spaanse Successieoorlog, om de grens te beschermen tegen invallen van de Nederlanders.

Reconstructie van de linie

Bijkomende informatie

Lekenverslag LIFEStropers​ Nederlands​

Lekenverslag LIFEStropers Frans

Lekenverslag LIFEStropers Engels​

Infokranten

Infokrant nr. 6 (november 2009) In deze krant ligt de focus op recreatie en het gebied na de werken. Ook het waarom van enkele maatregelen komt hier aan bod.

Infokrant nr. 5 (september 2008) Dit tweede LIFE-krantje gaat in op de verschillende infrastructuurwerken en de reeds gerealiseerde natuurontwikkelingswerken.

Infokrant nr. 4 (augustus 2007) Dit eerste LIFE-krantje gaat uitgebreider in op de natuurontwikkelingswerken in het Stropersbos.

Infokrant nr. 3 (maart 2006) Wat is natuurinrichting? Overzicht van de maatregelen voor Stropers en informatie over het openbaar onderzoek rond het Projectuitvoeringsplan.

Infokrant nr. 2 (oktober 2005) Het projectgebied, voorgeschiedenis en projectvisie van Stropers. Natuurinrichting in relatie tot cultuurhistorie en recreatie.

Infokrant nr. 1​ (mei 2002) Wat is natuurinrichting en wat is een natuurinrichtingsproject? Het project Stropers stap voor stap. Informatie rond het openbaar onderzoek over het projectrapport.

Situering

Het projectgebied heeft een oppervlakte van 478 ha en ligt op grondgebied van de gemeenten Stekene en Sint-Gillis-Waas. Grofweg grenst het project in het noorden aan Nederland, in het westen aan de Trompstraat en de Stropersstraat, in het oosten aan de oude spoorwegberm Terneuzen - Mechelen en in het zuiden aan de expresweg Antwerpen - Kust (N49). Het grootste gedeelte van dit gebied staat op het gewestplan als natuurgebied ingekleurd en behoort tot het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN). Deze waardevolle natuur geniet in het kader van de Habitatrichtlijn zelfs bescherming op Europees niveau. Het Stropersbos maakt deel uit van het habitatrichtlijngebied "Bossen en heiden van zandig Vlaanderen Oostelijk deel".

Beschrijving

Vroeger was Stropersbos een lappendeken van waardevolle elzenbroekbossen, heidevelden en heischrale graslanden, habitats die ondertussen in Europa behoorlijk zeldzaam zijn. Naaldhoutaanplanten, akkers en monotone graslanden verdrongen immers vaak deze interessante biotopen. Hierdoor zijn de overblijvende waardevolle habitats in Stropers sterk versnipperd en heel wat van deze relicten bevinden zich bovendien in een niet zo beste staat. 
Deze typische habitats gaven we nu opnieuw de kans om zich optimaal te ontwikkelen. Als het gebied aan zijn lot zou worden overgelaten, zijn de waardevolle elzenbroekbossen en heidevegetaties gedoemd om op termijn te verdwijnen. Eenmalige ingrepen zijn dus nodig om opnieuw een gezonde uitgangssituatie te creëren, die bij de vroegere natuurlijke toestand aansluit.
Ingrijpende acties zijn niet altijd nodig. Vaak volstaat de toepassing van bepaalde (oude) beheervormen. Een beheerplan omschrijft welke maatregelen nodig zijn om de verdere ontwikkeling van de verschillende biotopen een duwtje in de rug te geven.
Het uitgestrekte landschap, waarvan het Stropersbos deel uitmaakte, behoort weliswaar tot het verleden. Maar op een aantal uitgekiende plaatsen wil dit project het landschap van weleer in ere herstellen. In elk geval is het streefbeeld een afwisselend landschap waar boskernen, lichtrijke open plekken, struwelen, graslanden,… naadloos in elkaar overvloeien.
Het Stropersbos is druk bezocht, dus werden de recreanten niet vergeten. Naast een aantal wandelpaden werd ook een mindervalidepad, een laarzenpad, een speelzone en een ruiterpad aangelegd.

  ​

Opening speelzone in het bos (2016)

Natuurinrichting – LIFE - project

Heel wat mensen zijn al langer overtuigd van de waarde van het Stropersbos. Sinds 1 augustus 2006 onderstreepte het LIFE – Nature project Stropersbos ook het belang van dit gebied op Europees niveau. Het LIFE-programma is een financieel instrument van de Europese Unie dat de lidstaten ondersteunt bij de toepassing van de Europese regels rond natuur en milieu. In het kader van de Europese vogel- en habitatrichtlijn duiden alle lidstaten waardevolle gebieden aan. Dat kunnen gebieden zijn waar een bijzondere plant- of diersoort voorkomt of gebieden waar de hele leefomgeving (habitat) bescherming verdient. Al die gebieden samen vormen het Natura 2000 netwerk. Ook het Stropersbos is erkend als habitatrichtlijngebied. Projecten die deze gebieden willen beschermen of in ere herstellen, komen in aanmerking voor Europese financiële LIFE-steun. Het project Stropersbos werd succes​vol ingediend en deels gefinancierd door de Europese Unie. Concreet houdt dat in dat 50% van de kostprijs voor rekening van Europa is. Het LIFE-project was een versterking voor de uitvoering van het natuurinrichtingsproject.

Partners

De Vlaamse Landmaatschappij was de trekker van het LIFE-project. 
Bij de voorbereiding en uitvoering van natuurinrichtingsprojecten heeft de VLM een uitvoerende taak. Ze neemt het secretariaat van het projectcomité en de -commissie waar, helpt bij de opmaak van de projectplannen en werkt de communicatie over het project uit. De VLM staat eveneens in voor de uitvoering op het terrein. 
Ook voor het LIFE-project Stropersbos werd natuurinrichting ingezet waarbij de VLM de taak heeft dit project in goede banen te leiden en uiteindelijk te zorgen voor een daadwerkelijke uitvoering op het terrein.

Natuur en Bos (ANB) staat in voor de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van het Vlaamse natuurbeleid. Dat houdt een brede waaier van activiteiten in zoals de aankoop van natuurgebieden, het beheer van de Vlaamse natuurreservaten en natuureducatie. ANB coördineert het natuurinrichtingsproject, zit de vergaderingen van het projectcomité voor en leidt het proces in goede banen. Het Stropersbos is een prioritair gebied voor ANB binnen de provincie Oost-Vlaanderen gezien de aanduiding als Habitatrichtlijngebied, de enorme natuurpotenties en de relatief grote oppervlakte. Het ANB is eigenaar van een groot deel van de percelen in het Stropersbos.

Zowel de gemeente Stekene als Sint-Gillis-Waas waren nauw betrokken bij het project. Zo financierde Stekene een belangrijk deel van de haalbaarheidsstudie naar de zuivering van de Maatbeek. Beide gemeentes droegen hun steentje bij om deze rioleringswerken uit te voeren en financierden ook een deel van de nieuwe inrichting van de gebiedstoegangen. Ook bij communicatieactiviteiten voor het LIFE-project werkten de gemeentes nauw samen met de VLM.

De provincie Oost-Vlaanderen staat in voor het beheer van de Maatbeek. Verder zorgde de dienst Toerisme van de provincie voor de bewegwijzering en de opmaak van folders.

Aan een project zoals Stropersbos werken uiteraard verschillende partners samen: de Vlaamse overheid, gemeenten, provincies, maar ook verenigingen. Natuurpunt had een inbreng in het project en organiseert regelmatig geleide wandelingen in het gebied.

Historiek

• 15 mei 2016: inspelen van het speelbos en fort met lokale jeugdverenigingen
• augustus 2015: natuurbeheerwerken in functie van heideherstel en -ontwikkeling
• november 2009: feestelijke afsluiting van de werken
• 2008-2009: uitvoering infrastructuurwerken
• 23 mei 2008: start van de natuurontwikkelingswerken deel 2 plagwerken
• 22 oktober 2007: start van de natuurontwikkelingswerken deel 1 boxexploitatie
• 30 september 2007: feestelijke start van de werken
• 6 juni 2007 : verlijden van de natuurinrichtingsakte
• juni 2007 : consultatieronde geïntegreerd bos- en natuurbeheerplan, diverse infoavonden
• februari - maart 2007 : openbaar onderzoek bouwvergunning natuurontwikkelingswerken
• 1 augustus 2006 : start van het LIFE project
• maart - april 2006 : openbaar onderzoek projectuitvoeringsplan (PUP)
• 5 februari 2004 : vaststelling maatregelen en modaliteiten (beslissing van de minister over welke maatregelen worden uitgevoerd)
• mei - juni 2002 : openbaar onderzoek projectrapport (= beschrijving van de toestand van het gebied, een visie van wat het kan worden en welke maatregelen genomen kunnen worden)
• 17 oktober 2001 : instelling project, start