De Ijzervallei, Midden en Zuid West-Vlaanderen, de omgeving van het Wissenbos in Tienen en de valleien van de Herk en Mombeek in Limburg worden beter ingericht om periodes van droogte en wateroverlast te trotseren. Rekening houdend met de adviezen van het rapport ‘Weerbaar Waterland’ uit 2022 zijn voor de vier regio’s actieplannen opgemaakt. De vorige Vlaamse regering gaf hiertoe in mei 2024 het startschot. Na een onderzoekstraject van anderhalf jaar kunnen de lokale coalities, bestaande uit betrokken lokale besturen, landbouw- en natuurorganisaties de plannen uitvoeren.
Overzicht gebieden
- De bovenloop van de IJzer, waar een oplossing gezocht wordt voor de wateroverlast in de dorpen langs de IJzer (provincie West-Vlaanderen)
- De vallei van de Herk en Mombeek in Limburg waar de vallei ingericht wordt met graslanden om zo-veel mogelijk water te bergen (Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren).
- Het gebied tussen Kortrijk en Roeselare, waar 3 lokale gebiedscoalities zich hebben verenigd om het verstedelijkt gebied voor te bereiden op de klimaatschokken in de Leievallei (provincie West-Vlaanderen).
- De Getestreek in Vlaams-Brabant waar gewerkt wordt aan de aanpak van erosie op de leemplateaus zodat water- en modderoverlast vermeden wordt (Regionaal Landschap Zuid-Hageland en provincie Vlaams-Brabant).
Wat ging vooraf?
In 2021 werd Vlaanderen getroffen door een waterbom. De zeer droge jaren tussen 2018 en 2022 en de huidige droogte zijn voor landbouw en natuur nieuwe natuurfenomenen met grote gevolgen. Om ons hiertegen te beschermen schreef het expertenpanel hoogwaterbeveiliging in opdracht van de Vlaamse regering een rapport
‘Weerbaar waterland – ons voorbereiden op wat al gebeurt’.
4 Water-Land-Schapsgebieden zetten dit advies naar de praktijk om. De 4 gebieden werden geselecteerd uit 29 gebieden die nu al klimaatrobuuste acties en maatregelen nemen op het terrein, binnen het programma Water-Land-Schap.
Ze werden hiertoe geholpen door diepgaand studiewerk om de gevolgen van klimaatverandering op droogte en wateroverlast in te schatten, en na te gaan welke oplossingen best werken. Het onderzoek ging de effecten op de landbouwgewassen en natuur na en verbeeldde een weerbaarder landschap van de toekomst. Bijzondere aandacht werd besteed aan het samenzoeken naar draagvlak en oplossingen die van Vlaanderen terug een sponslandschap maken dat water vasthoudt in plaats van het snel af te voeren.
Voor de uitvoering van het traject Weerbaar Water-Land-Schap is 5 miljoen euro voorzien uit het Vlaams klimaatadaptatieplan. Daarmee wordt de waterwerf ‘waterlopen en sponslandschap’ in de praktijk uitgerold, wat kan bijdragen aan verdere beleidsacties in het kader van het Vlaams klimaatadaptatieplan.
