De Mestbank heeft ondersteunende taken en oefent daarnaast toezicht uit. Het is belangrijk dat wie plichtsbewust handelt, niet de dupe wordt van anderen die een loopje nemen met de regels. Omdat een wetgeving pas vruchten afwerpt als ieder zijn deel doet, is het belangrijk dat we controleren en overtredingen sanctioneren.
Handhavingsstrategie
In eerste instantie zorgen de Mestbankmedewerkers ervoor dat iedereen die met mest te maken heeft, zijn plichten kent. We verduidelijken en communiceren de regels die van toepassing zijn aan wie in Vlaanderen actief is als land- of tuinbouwer of in andere aanverwante sectoren die te maken hebben met het gebruik van en de handel in meststoffen.
Als we merken dat de betrokkenen zich niet aan de voorschriften houden, nemen we maatregelen en leggen we sancties op. De sancties bestaan vooral uit boetes, die een rechtvaardige en rechtszekere handhaving garanderen. Wie een boete opgelegd krijgt, kan daar een bezwaar tegen indienen. Voor zeer ernstige overtredingen maakt de Mestbank een proces-verbaal op met mogelijke strafrechtelijke vervolging.
Visie actieprogramma MAP 6
Het 6de actieprogramma zet in op het verhogen van de effectiviteit van het mestbeleid door een betere handhaving en implementatie. De verschuiving naar meer gerichte, op risico gebaseerde bedrijfsdoorlichtingen, werd geïnitieerd in het 5de actieprogramma en wordt verdergezet met het 6de actieprogramma. De complete set van administratieve controles, gerichte terreincontroles, risico-gebaseerde bedrijfsdoorlichtingen en controles van nitraatresidu's, is gericht op het opsporen en voorkomen van nutriëntenverliezen naar het leefmilieu. Daarnaast voorziet het 6de actieprogramma in extra instrumenten die een effectievere controle mogelijk maken van mestverwerkingsinstallaties en van het kunstmestgebruik.
Een belangrijk element in de sanctionering, is het principe van proportionaliteit, waarbij het gevolg in verhouding staat tot de vaststelling en de zwaarte van de inbreuk.
Welke controles voeren we uit?
Controles op basis van administratieve gegevens
Op basis van de geïnventariseerde gegevens, voeren we administratieve controles uit. Die controles zijn essentieel om correcte basisgegevens te verkrijgen. Bij de administratieve controles, stellen we ons onder meer de volgende vragen:
- Werd de aangifte tijdig en correct ingediend?
- Zijn er meer dieren gehouden dan toegelaten volgens de nutriëntenemissierechten (NER)?
- Werden de mesttransporten tijdig na- of afgemeld?
- Zijn de vereiste meststalen correct toegepast?
- Wordt er correct gebruikgemaakt van het AGR-GPS-systeem?
- Wordt er voldoende mest verwerkt?
- Zijn er voldoende vanggewassen ingezaaid?
- Zijn er voldoende nitraatresidubepalingen uitgevoerd?
- …
Als we bij de administratieve controles inbreuken vaststellen, leggen we boetes of
maatregelen op.
Gerichte terreincontroles
De terreincontroles door de dienst Handhaving gebeuren grotendeels gebieds- en risicogericht. Zo gebeuren de terreincontroles op de aanwending van meststoffen maximaal in gebieden met een onvoldoende waterkwaliteit. Tijdens die controles gaan we bijvoorbeeld na of er geen overbemesting plaatsvindt, of emissiearme technieken gebruikt worden bij de aanwending van mest, of de uitrijregeling en de afstandsregels gerespecteerd worden en of er geen mest opgebracht wordt op drassige of bevroren grond. Ook de omgevingscontroles op landbouwbedrijven waarbij we de staat van de mestopslag controleren, gebeuren vooral in de gebieden waar de waterkwaliteit nog niet goed is.
Na een controle kunnen er aanmaningen of sancties volgen. Bij vaststelling van inbreuken leggen we boetes op. Voor zeer ernstige overtredingen maken we een
proces-verbaal op waar een strafrechtelijke vervolging kan op volgen.
Bedrijfsdoorlichtingen
Op basis van een risico-analyse van de geïnventariseerde gegevens, licht de dienst Bedrijfsdoorlichting de geselecteerde bedrijven door. Tijdens die bedrijfsdoorlichtingen kijken we de nutriëntenstromen in detail na. Als we inconsistenties in die nutriëntenstromen vaststellen, gaan we op zoek naar de oorzaken. In functie van de vaststellingen hanteren we verschillende instrumenten:
- Bedrijven waar we (een groot risico op) nutriëntenverliezen vaststellen, krijgen maatregelen opgelegd. Die maatregelen hebben een sanctionerend karakter en geven bij niet-naleving aanleiding tot een boete of zelfs een dwangsom.
- Als we tijdens een bedrijfsdoorlichting inbreuken tegen het Mestdecreet vaststellen, leggen we
boetes op. Voor sommige eenmalige lichte administratieve overtredingen werken we met waarschuwingen (zie verder).
- Als de gegevens die zijn vermeld op de aangifte of op de vervoersdocumenten niet correct zijn,
corrigeren we die gegevens .
- Via sensibilisering worden goede praktijken gestimuleerd.
- Bij een vermoeden van niet-representatieve mestsamenstellingen, kunnen we andere mestsamenstellingscijfers opleggen.
- Als er een te hoge afvoer is van een bepaalde mestsoort ten opzichte van de productie, kunnen we de afvoer van die mestsoort aftoppen op de hoeveelheid die op het bedrijf aanwezig is in een bepaald jaar.
- Als een bedrijf te weinig dieren aangeeft, kunnen we een bijkomende mestwerkingsplicht opleggen.
-
Andere mogelijke sancties zijn het intrekken van mestverwerkingscertificaten, de schorsing van staalnemers van mest, de schorsing van de erkenning van mestvoerders, ….
Nitraatresiducontroles
Als er te veel nitraat achterblijft in de bodem, op een moment dat er geen gewas meer is of een aanwezig gewas onvoldoende van dat nitraat kan opnemen, spoelt het nitraat door naar het grond- en oppervlaktewater waardoor ons water vervuild raakt. Om te kunnen inschatten of er te veel nitraat in de bodem is achtergebleven, wordt bij bepaalde bedrijven op een of meerdere percelen het nitraatresidu gemeten in de periode van 1 oktober tot 15 november.
Het 6de actieprogramma zet nitraatresiducontroles gebiedsgericht in:
- In gebiedstype 1, 2 of 3: het nitraatresidu wordt hier ingezet als controlerend en sanctionerend instrument. We voeren steekproefsgewijs perceelsevaluaties uit van het nitraatresidu. Bij een overschrijding van de 1ste drempelwaarde, moet de landbouwer het daaropvolgende jaar een bedrijfsevaluatie van het nitraatresidu laten uitvoeren op zijn kosten.
- In gebiedstype 0: ook hier voeren we steekproefsgewijs perceelsevaluaties uit van het nitraatresidu. Bij een overschrijding van de 1ste drempelwaarde, moet de landbouwer het daaropvolgende jaar een perceelsevaluatie van het nitraatresidu laten uitvoeren op zijn kosten.
- Wie een verplichte nitraatresidustaalname niet uitvoert krijgt een boete.
Welke sancties zijn er?
Waarschuwingen
Vanaf 23 april 2024 is wettelijk vastgelegd dat de Mestbank voor sommige eenmalige, lichte administratieve overtredingen geen administratieve geldboete maar een waarschuwing geeft. Voorwaarde is wel dat de landbouwer of uitbater in de 3 jaar voorafgaand aan de overtreding, geen soortgelijke overtreding heeft begaan.
Dat geldt voor de volgende overtredingen:
- een stavingsstuk bij de aangifte of het register, dat opgemaakt werd maar niet of niet correct is bijgehouden, waarbij de gegevens in de aangifte of het register die door het stavingsstuk gestaafd moesten worden, wel tijdig en correct aangegeven en geregistreerd werden;
- het foutief bijhouden van het dierregister;
- een lichte overtreding van de transportregels;
- het niet beschikken over een correct overzicht van ammoniakemissiepunten, op voorwaarde dat de uitbater van de bewerkings- of verwerkingseenheid binnen de 2 maanden na ontvangst van de waarschuwing alsnog een correct overzicht bezorgt aan de Mestbank.
Maatregelen
Als na een controle of bedrijfsdoorlichting blijkt dat er inbreuken of risico's op nutriëntenverliezen zijn naar het milieu, legt de Mestbank maatregelen op aan het bedrijf. Die zijn zeer divers en houden rekening met de concrete situatie van het betrokken bedrijf. Voorbeelden van mogelijke maatregelen zijn:
- opmaken van een bemestingsplan
- alle mesttransporten verplicht met AGR-GPS
- nitraatresiducontrole op bedrijfsniveau
- …
Daarnaast kan een bedrijf maatregelen opgelegd krijgen, als bij een bedrijfsevaluatie de drempelwaarden van het nitraatresidu worden overschreden.
Administratieve boetes
De Mestbank kan verschillende administratieve boetes opleggen. De boetes die de Mestbank kan opleggen vindt u hieronder.
Bij elke boete staat wie de boete kan krijgen en hoeveel de boete bij een eerste oplegging bedraagt. Bij de boetes geldt bovendien als algemeen principe dat bij herhaling van een overtreding binnen de 5 jaar na het opleggen van de boete, het bedrag van de boete wordt verhoogd (recidive). Uitzondering hierop zijn de boetes voor zogenaamde 'lichte overtredingen tegen de vervoersregels', waarvoor de termijn van recidive 2 jaar bedraagt.
1) Niet correcte mestafzet of foutief mestgebruik door de landbouwer
-
Wie kan de boete krijgen?
Elke landbouwer die de geproduceerde dierlijke mest of de ontvangen meststoffen in een bepaald productiejaar niet afzet conform de bepalingen van het Mestdecreet kan een boete krijgen.
-
Hoeveel bedraagt de boete?
De hoogte van de boete verschilt naargelang de soort mest die de landbouwer niet correct afzet: - voor mest die is geproduceerd op het bedrijf:
- 5 euro voor elke kg stikstof en 5 euro voor elke kg fosfaat uit rundermengmest
- 2 euro voor elke kg stikstof en 2 euro voor elke kg fosfaat uit rundermest, andere dan rundermengmest
- 3 euro voor elke kg stikstof en 3 euro voor elke kg fosfaat uit varkensmest
- 0,4 euro voor elke kg stikstof en 0,4 euro voor elke kg fosfaat uit pluimveemest
- 2,5 euro voor elke kg stikstof en 2,5 euro voor elke kg fosfaat uit alle andere mest dan de mest die hierboven wordt vermeld
- voor mest die niet geproduceerd is op het bedrijf:
- 2 euro voor elke kg stikstof en 2 euro voor elke kg fosfaat uit mest die niet op het bedrijf is geproduceerd
2) Meer dieren dan nutriëntenemissierechten (NER-D)
-
Wie kan de boete krijgen?
Elke landbouwer die op zijn bedrijf op jaarbasis gemiddeld meer dieren houdt dan de toegekende nutriëntenemissierechten kan een boete krijgen.
-
Hoeveel bedraagt de boete?
De boete bedraagt 1 euro per overschreden nutriëntenemissierecht. De overschreden nutriëntenemissierechten worden berekend door het verschil te nemen tussen het aantal gehouden dieren per diercategorie vermenigvuldigd met de waarde NER-D per diercategorie, en de toegekende NER-D. Bekijk hier meer info over de berekening van die boete en de mogelijkheid om de boete in een volgend jaar te compenseren .
3) Mestverwerkingsplicht
-
Wie kan de boete krijgen?
Het bedrijf dat niet voldoet aan de basismestverwerkingsplicht, aan de verwerkingsplicht als gevolg van een overname van nutriëntenemissierechten zonder annulering of aan de bijkomende mestverwerkingsplicht opgelegd in het kader van een doorlichting kan een boete krijgen.
-
Hoeveel bedraagt de boete?
De boete bedraagt 2 euro per kg stikstof die niet is verwerkt.
4) Niet bewezen mestafzet door niet-landbouwers
-
Wie kan de boete krijgen?
Een boete kan worden opgelegd aan:
- producenten, verdelers, importeurs of exporteurs van andere meststoffen die de geproduceerde, verhandelde of overgedragen andere meststoffen niet correct afzetten of exporteren
- uitbaters van een mestverzamelpunt die de verhandelde of overgedragen dierlijke mest of andere meststoffen niet correct afzetten of exporteren
- uitbaters van een bewerkings- of een verwerkingseenheid die de geproduceerde, verhandelde of overgedragen dierlijke mest of andere meststoffen niet correct afzetten of exporteren
- erkende mestvoerders die de verhandelde of overgedragen dierlijke mest of andere meststoffen niet correct afzetten of exporteren
- producenten, verdelers, importeurs of exporteurs van kunstmest die de geproduceerde, verhandelde of overgedragen meststoffen niet correct afzetten of exporteren
-
Hoeveel bedraagt de boete?
5 euro per kg stikstof en 5 euro per kg fosfaat die niet correct is afgezet in een bepaald productiejaar of in een periode die korter is dan een productiejaar
5) Overbemesting perceel
-
Wie kan de boete krijgen?
Iedereen bij wie tijdens een bedrijfsdoorlichting wordt vastgesteld dat hij op een perceel meer meststoffen opbrengt of laat opbrengen dan de toegelaten hoeveelheden kan een boete krijgen.
-
Hoeveel bedraagt de boete?
Het bedrag van de boete hangt af van de ligging van de percelen: - percelen in specifieke zones, zoals beschermingszone type I van de waterwingebieden (bemestingsverbod) en percelen in natuurgebieden , bosgebieden of reservaten met bemestingsbeperking (begrazing door 2 GVE per ha op jaarbasis): 300 euro vermenigvuldigd met het aantal hectares landbouwgrond waarop er meer meststoffen zijn opgebracht dan toegestaan, met een minimum van 300 euro.
- percelen in andere gebieden: 600 euro vermenigvuldigd met het aantal hectares landbouwgrond waarop er meer meststoffen zijn opgebracht dan toegestaan. De boete wordt opgelegd als meer dan het dubbele van de toegelaten hoeveelheid stikstof werd opgebracht. De geldboete bedraagt minimaal 600 euro.
6) Niet of te laat indienen aangifte
Wie kan de boete krijgen?
Iedere aangifteplichtige die de aangifte niet of te laat heeft ingediend kan een boete krijgen.
Hoeveel bedraagt de boete?
De boete bedraagt 250 euro voor elke Mestbankaangifte en voor elke verzamelaanvraag, waarvan 50 euro effectief en 200 euro met uitstel. Het uitgestelde bedrag wordt kwijtgescholden als voldaan is aan de volgende voorwaarden:
- De Mestbankaangifte werd alsnog ingediend, en de effectieve boete van 50 euro werd betaald, beide uiterlijk op 15 april (of de datum aangegeven op de boetebrief).
- De verzamelaanvraag werd alsnog ingediend, en de effectieve boete van 50 euro werd betaald, beide uiterlijk op de datum aangegeven op de boetebrief.
De boetevermindering van 250 euro naar 50 euro wordt automatisch toegekend als aan beide voorwaarden is voldaan, en het is dus niet nodig om hiervoor ook nog een bezwaar in te dienen.
-
Uitzondering recidive:
Bij herhaling binnen de vijf jaar bedraagt de boete 500 euro, volledig opgelegd zonder uitstel.
7) Foute aangifte
8) Niet of niet correct toepassen nutriëntenbalansstelsel voor landbouwers met meer dan 200 “andere varkens"
9) Niet uitvoeren staalname of analyse
-
Wie kan de boete krijgen?
Een landbouwer die de opgelegde staalname of analyse niet of niet correct laat uitvoeren kan een boete krijgen.
-
Hoeveel bedraagt de boete?
De boete bedraagt:
- 150 euro per nitraatresidubepaling die niet of niet correct is uitgevoerd
- 250 euro per staalname of analyse, andere dan een nitraatresidubepaling, die niet of niet correct is uitgevoerd
10) Niet of foutief bijhouden register of stavingsstukken
-
Wie kan de boete krijgen?
Iedereen die een register of stavingsstuk niet of niet correct bijhoudt kan een boete krijgen.
-
Hoeveel bedraagt de boete?
De boete bedraagt:
- 250 euro voor elk dierregister, kunstmestregister (als landbouwer) of bemestingsregister dat niet of niet correct werd bijgehouden
- 250 euro voor elk register dat een mestverzamelpunt niet of niet correct heeft bijgehouden
- 2500 euro voor elk register dat een mestverwerkingseenheid niet of niet correct heeft bijgehouden of waarvan de staving van het register niet of niet correct gebeurde
- 2500 euro voor elk register dat een kunstmesthandelaar niet of niet correct heeft bijgehouden
- 250 euro voor elk nutriëntenbalansstelsel met bijhorende stavingsstukken dat niet of niet correct werd bijgehouden
- 250 euro per stavingsstuk van de aangifte dat niet of niet correct werd bijgehouden
11) Niet melden van wijzigingen in een rechtspersoon na een bevoorrechte overname van nutriëntenemissierechten (NER-D)
-
Wie kan de boete krijgen?
Iedere rechtspersoon die op bevoorrechte wijze NER-D heeft overgenomen, en nagelaten heeft tijdig te melden aan de Mestbank dat een andere zaakvoerder of andere aandeelhouders werden aangesteld, waardoor niet meer is voldaan aan de voorwaarden voor een bevoorrechte overdracht, kan een boete krijgen. Als niet meer voldaan is aan de voorwaarden voor de bevoorrechte overdracht, wordt het deel van de eerder overgenomen NER-D, waarop de rechtspersoon geen recht meer heeft, geannuleerd.
-
Hoeveel bedraagt de boete?
De boete bedraagt 2 euro / 365 per gereduceerde NER-D en per dag dat de rechtspersoon hierover onrechtmatig beschikt heeft. Het aantal dagen waarover de rechtspersoon onrechtmatig over de NER-D beschikt heeft, is de tijdspanne tussen de datum waarop niet meer aan de voorwaarden voor de bevoorrechte overdracht was voldaan en de datum vanaf wanneer de onrechtmatige NER-D werden geannuleerd.
12) Zware overtredingen bij het vervoer en het gebruik van meststoffen
-
Wie kan de boete krijgen?
Een boete kan worden opgelegd aan: - exploitanten die betrokken zijn bij een inscharing en waarvoor geen inscharingscontract werd opgemaakt
- de erkende mestvoerder, erkende verzender, aanbieder en afnemer of landbouwer die een transport foutief nameldt of afmeldt of die op de 60ste dag na de dag waarop een namelding of afmelding van een transport moet gebeurd zijn, nog geen namelding of afmelding heeft gedaan
- de mestvoerder die meststoffen vervoert zonder dat de vereiste documenten zijn opgemaakt of zonder voorafgaandelijke melding aan de Mestbank
- de aanbieder en afnemer van een transport waarvoor de vereiste documenten niet zijn opgemaakt of zonder voorafgaandelijke melding aan de Mestbank
- de erkende verzender die meststoffen aanbiedt zonder dat de vereiste documenten zijn opgemaakt of zonder voorafgaandelijke melding aan de Mestbank
- de aanbieder of afnemer die meststoffen aanbiedt of ontvangt en die op het moment van het aanbieden of ontvangen wist of behoorde te weten dat de vereiste documenten niet werden opgemaakt of dat het transport niet voorafgaandelijk gemeld werd aan de Mestbank
- de erkende mestvoerder die een transport uitvoert waarvoor een systeem van online positiebepaling gebruikt moet worden en waarbij:
- er geen systeem van onlinepositiebepaling gebruikt wordt
- het systeem van onlinepositiebepaling niet of niet correct gebruikt wordt
- de AGR-GPS-dienstverlener die de gegevens van het systeem van onlinepositiebepaling niet of niet correct aan de Mestbank bezorgt
- de aanbieder of de afnemer, die verplicht was om een bepaalde methode voor het bepalen van de samenstelling van de aangeboden of afgenomen meststoffen toe te passen en waarbij op het transportdocument de vermelde mestsamenstelling niet op basis van die methode bepaald is
- de mestvoerder die een transport uitvoert waarvan hij wist of behoorde te weten dat voor dat transport de mestsamenstelling op basis van een bepaalde methode bepaald moest worden en die op het betrokken mestafzetdocument de vermelde mestsamenstelling niet op basis van die methode heeft bepaald
- de aanbieder of afnemer die op een transportdocument waarop hij als aanbieder of afnemer staat, een mestsamenstelling laat vermelden die gebaseerd is op een niet- geldige analyse
- de mestvoerder die een transport uitvoert waarbij op het bijhorende transportdocument een mestsamenstelling vermeld wordt, gebaseerd op een analyse, waarvan hij wist, of behoorde te weten dat die analyse niet geldig was
- de aanbieder en afnemer van een vervoer, die meststoffen vervoeren of laten vervoeren met een trekkend voertuig waarvan noch de aanbieder, noch de afnemer eigenaar is
- de mestvoerder die meststoffen vervoert, zonder dat hij beschikt over een erkenning als erkende mestvoerder
- de erkende mestvoerder die meststoffen vervoert in een voertuig dat niet opgenomen is in zijn erkenning
- de aanbieder die meststoffen vanuit zijn exploitatie overbrengt naar een naastgelegen mestverwerker en het overdrachtsdocument niet of niet correct heeft opgemaakt of niet tijdig heeft bezorgd aan de Mestbank
- de aanbieder en de afnemer van een transport met een overeenkomst burenregeling waarbij het AGR-GPS-systeem moet gebruikt worden en waarbij dat niet of niet correct is gebeurd. Hierbij wordt het falen van het AGR-GPS-systeem niet beschouwd als het niet of niet correct gebruiken of laten gebruiken.
-
Hoeveel bedraagt de boete?
De boete bedraagt: - 100 euro per vracht en per overtreding. Per transportdocument wordt de boete begrensd op 400 euro.
- 400 euro per document voor overtredingen waarbij het document niet werd opgemaakt
- 2500 euro voor de mestvoerder die meststoffen vervoert zonder erkenning als erkend mestvoerder
- 800 euro voor de erkende mestvoerder die meststoffen vervoert in een voertuig dat niet opgenomen is in zijn erkenning
13) Lichte overtredingen bij het vervoer en het gebruik van meststoffen: dit geldt voor elke overtreding die niet werd opgenomen in de categorie met zware overtredingen
-
Wie kan de boete krijgen?
Iedereen die als aanbieder, ontvanger, vervoerder, AGR-GPS dienstverlener of in enige andere hoedanigheid betrokken is bij het transport van meststoffen kan een boete krijgen.
-
Hoeveel bedraagt de boete?
De boete bedraagt 50 euro per vracht en per overtreding. Per transportdocument wordt de boete begrensd op 200 euro.
-
Uitzondering recidive: bij herhaling van een overtreding binnen de 2 jaar na het opleggen van de administratieve geldboete, wordt het bedrag met 50% verhoogd.
.
14) Niet of niet volledig inzaaien vanggewassen
-
Wie kan de boete krijgen?
De landbouwer die vanggewassen moet inzaaien, en die een bepaalde periode moet aanhouden, en dat niet of niet volledig heeft gedaan kan een boete krijgen. Vanaf 23 april 2024 geldt dezelfde boete ook voor de landbouwer die een of meerdere equivalente maatregelen toepast.
-
Hoeveel bedraagt de boete?
De boete bedraagt 250 euro per hectare waarvoor niet voldaan is aan de verplichting.
-
Uitzondering recidive:
Bij herhaling binnen de 5 jaar wordt de boete als volgt berekend: aantal keren dat in de 5 jaar voor het opleggen van de boete, een boete is opgelegd wegens het niet of onvoldoende inzaaien van een vanggewas of wegens de niet-naleving van de equivalente maatregelen vermenigvuldigd met: - in gebiedstype 1: 250 euro per hectare waarop niet voldaan is aan de verplichting
- in gebiedstypes 2 en 3:
- 500 euro per hectare voor de eerste schijf (= max 15% van het doelareaal) waarop niet voldaan is aan de verplichting
- 750 euro per hectare voor de tweede schijf (= max 20% van het doelareaal) waarop niet voldaan is aan de verplichting
- 1500 euro per hectare voor de resterende hectares waarop niet voldaan is aan de verplichting
15) Niet naleven equivalente maatregel
-
Wie kan de boete krijgen?
De landbouwer die mits het naleven van een of meerdere equivalente maatregelen, vrijgesteld werd van de standaardmaatregelen, maar die de equivalente maatregelen in kwestie niet heeft nageleefd kan een boete krijgen.
-
Hoeveel bedraagt de boete?
De boete bedraagt: - 5 euro per kg werkzame N die de landbouwer minder had mogen opbrengen als hij geen vrijstelling had verkregen van de standaardmaatregel 'daling bemestingsnormen werkzame N'
- 1000 euro vermenigvuldigd met het doelareaal (in ha) dat de landbouwer met vanggewassen had moeten inzaaien als hij geen vrijstelling had verkregen van de standaardmaatregel 'verhoging areaal vanggewas'. Vanaf 23 april 2024 wordt die boete vervangen door de boete zoals beschreven onder punt 14.
- 1000 euro als de landbouwer een vrijstelling heeft verkregen van de standaardmaatregel 'verplichting AGR-GPS voor vervoer vloeibare mest na 1 augustus' en de equivalente maatregel(en) niet heeft nageleefd
-
Uitzondering recidive:
- Bij herhaling binnen de 5 jaar wordt de boete vermenigvuldigd met één plus het aantal keren dat aan de landbouwer een boete is opgelegd wegens het niet of onvoldoende inzaaien van een vanggewas of wegens de niet-naleving van equivalente maatregelen. Voor een landbouwer die bijvoorbeeld een 3de keer in een periode van 5 jaar een boete krijgt omdat hij een equivalente maatregel niet heeft nageleefd, wordt het boetebedrag dus 3 keer zo hoog, een 4de keer 4 keer zo hoog tot maximaal 5 keer het basisbedrag bij een 5de overtreding.
16) Niet naleven van de maatregelen opgelegd na een negatieve nitraatresidu-evaluatie op bedrijfsniveau
- 300 euro voor elk bemestingsplan dat niet of niet correct is opgemaakt;
- 250 euro voor elke
teeltfiche die niet of niet correct is opgemaakt.
17) Niet naleven van de maatregelen opgelegd na een bedrijfsdoorlichting
-
Wie kan de boete krijgen?
De landbouwer die de opgelegde maatregelen na een bedrijfsdoorlichting niet of niet correct naleeft kan een boete krijgen.
-
Hoeveel bedraagt de boete?
De boete bedraagt 500 euro per maatregel die niet of niet correct werd nageleefd. Als de maatregel moet worden toegepast op meerdere hectares, bedraagt de boete 500 euro per ha waarop de maatregel niet of niet correct werd toegepast. De boete bedraagt minimaal 500 euro.
18) Niet naleven van de verplichtingen rond metingen van ammoniakemissies op een mestbewerkings- of verwerkingsinstallatie
-
Wie kan de boete krijgen?
De uitbater van een bewerkings- of verwerkingseenheid, die de verplichtingen rond metingen van ammoniakemissies niet naleeft.
-
Hoeveel bedraagt de boete?
De boete bedraagt:
- 10.000 euro per kalenderjaar waarin de Mestbank niet beschikt over een correct overzicht van de ammoniakemissiepunten;
- 5.000 euro per kalenderjaar waarvoor de uitbater geen correcte registratie heeft van de ammoniakemissie van zijn uitbating, verhoogd met 2.500 euro per kalenderjaar en per ontbrekend of niet-correct werkend meetapparaat.
19) Niet naleven terugverdienpraktijken (goede bodem-, teelt- of bemestingspraktijken voor verlaging bemestingsvermindering)
- Wie kan de boete krijgen?
De landbouwer die een aanvraag deed voor de toepassing van een goede bodem-, teelt- en bemestingspraktijk en daarvoor een verlaging kreeg van de bemestingsvermindering, maar de voorwaarden van de goede bodem-, teelt- en bemestingspraktijk niet heeft nageleefd.
- Hoeveel bedraagt de boete?
De boete bedraagt 250 euro vermenigvuldigd met het aantal hectares landbouwgrond waarvoor de landbouwer een verlaging van de bemestingsvermindering heeft gekregen mits de naleving van een of meerdere goede bodem-, teelt- of bemestingspraktijken, maar de voorwaarden van de goede praktijk niet heeft nageleefd.
20) Minstens tweemaal overschrijden van de tweede drempelwaarde bij bedrijfsevaluatie van het nitraatresidu
- Wie kan de boete krijgen?
De landbouwer die in een periode van vijf opeenvolgende kalenderjaren, minstens tweemaal een overschrijding van de tweede drempelwaarde heeft bij een bedrijfsevaluatie van het nitraatresidu.
Een landbouwer die een nitraatresidu-evaluatie op bedrijfsniveau moest laten uitvoeren en die niet heeft laten uitvoeren, of die de uitvoering heeft gehinderd, wordt hierbij gelijkgesteld met een landbouwer met een overschrijding van de tweede drempelwaarde.
- Hoeveel bedraagt de boete?
De boete bedraagt 250 euro vermenigvuldigd met het aantal hectare landbouwgrond dat de landbouwer in het jaar van de 2de overschrijding in gebruik heeft, verminderd met de oppervlakte van de percelen die in een nitraatresidutype vallen dat onder de 2de drempelwaarde uitkwam.
Strafbepalingen
Het Mestdecreet voorziet in een aantal strafbepalingen voor wie het Mestdecreet niet naleeft. De overtredingen waarvoor een strafbepaling in het Mestdecreet staat, zijn:
- iedereen die maatregelen opgelegd na bedrijfsevaluatie en na doorlichting meerdere jaren niet naleeft
- iedereen die opzettelijk de bevelen opgelegd door de toezichthoudende ambtenaar niet uitvoert of de administratieve boetes niet betaalt
- iedereen die de in zijn bedrijf geproduceerde dierlijke mest, andere meststoffen of kunstmest niet volgens de regels van het Mestdecreet afzet of het bewijs daarvan niet levert
- iedereen die op landbouwgrond een hoeveelheid mest, andere meststoffen of kunstmest opbrengt of laat opbrengen die groter is dan de toegelaten hoeveelheid
Als dergelijke overtredingen worden vastgesteld, wordt een proces-verbaal opgesteld en bezorgd aan het parket.
Naast de strafbepalingen in het Mestdecreet zelf zijn er voor een aantal overtredingen tegen het Mestdecreet ook strafbepalingen opgenomen in het Milieuhandhavingsdecreet. Als de dienst Handhaving dergelijke overtredingen vaststelt, wordt een proces-verbaal opgesteld en bezorgd aan het parket. Hieronder vindt u de lijst met onderwerpen waarvoor er strafbepalingen staan in het Milieuhandhavingsdecreet.
1) Gebruik van mest
-
Aan wie kan de strafbepaling opgelegd worden?
Iedereen die een overtreding begaat bij het emissiearm aanwenden van dierlijke mest of andere meststoffen of de regeling over de uitrijperiode en het onderwerken van de mest niet respecteert kan een strafbepaling opgelegd worden.
-
Strafbepaling
- Wie opzettelijk, in strijd met wettelijke voorschriften of in strijd met een vergunning, rechtstreeks of onrechtstreeks, stoffen, micro-organismen, geluid en andere trillingen of stralingen in of op water, bodem of atmosfeer inbrengt of verspreidt, wordt gestraft met een gevangenisstraf van een maand tot drie jaar en met een geldboete van 100 euro tot 500.000 euro of met een van die straffen.
- Wie door gebrek aan voorzorg of voorzichtigheid, in strijd met wettelijke voorschriften of in strijd met een vergunning, rechtstreeks of onrechtstreeks, stoffen, micro-organismen, geluid en andere trillingen of stralingen in of op water, bodem of atmosfeer inbrengt of verspreidt, wordt gestraft met een gevangenisstraf van een maand tot drie jaar en met een geldboete van 100 euro tot 350.000 euro of met een van die straffen.
- Als er geen strafrechtelijke vervolging wordt ingesteld, zal het parket zijn beslissing bezorgen aan de gewestelijke entiteit die kan overgaan tot het opleggen van een bestuurlijke geldboete.
2) Het bemestingsverbod
-
Aan wie kan de strafbepaling opgelegd worden?
- iedereen die meststoffen aanwendt in de nabijheid van waterlopen, drassige, ondergelopen, bevroren, met sneeuw bedekte landbouwgronden en op hellingen met een hellingsgraad hoger of gelijk aan 15 %
- iedereen die meststoffen loost
- iedereen die dierlijke mest, andere meststoffen, effluenten, kunstmest, stalmest, champost of het uitspreiden van mest na de oogst niet respecteert
-
Strafbepaling
- Wie opzettelijk, in strijd met de wettelijke voorschriften of in strijd met een vergunning, rechtstreeks of onrechtstreeks, stoffen, micro-organismen, geluid en andere trillingen of stralingen in of op water, bodem of atmosfeer inbrengt of verspreidt, wordt gestraft met een gevangenisstraf van een maand tot vijf jaar en met een geldboete van 100 euro tot 500.000 euro of met een van die straffen.
- Wie door gebrek aan voorzorg of voorzichtigheid, in strijd met wettelijke voorschriften of in strijd met een vergunning, rechtstreeks of onrechtstreeks, stoffen, micro-organismen, geluid en andere trillingen of stralingen in of op water, bodem of atmosfeer inbrengt of verspreidt, wordt gestraft met een gevangenisstraf van een maand tot drie jaar en met een geldboete van 100 euro tot 350.000 euro of met een van die straffen.
- Als er geen strafrechtelijke vervolging wordt ingesteld, zal het parket zijn beslissing bezorgen aan de gewestelijke entiteit die kan overgaan tot het opleggen van een bestuurlijke geldboete.
3) Vervoer, afzet en gebruik spuistroom of spuiwater
-
Aan wie kan de strafbepaling opgelegd worden?
Iedereen die spuistroom of spuiwater vervoert, afzet of gebruikt in overtreding met de bepalingen van het Mestdecreet en zijn uitvoeringsbesluiten kan een strafbepaling opgelegd worden.
-
Strafbepaling
- Wie opzettelijk, in strijd met de wettelijke voorschriften of in strijd met een vergunning, rechtstreeks of onrechtstreeks, stoffen, micro-organismen, geluid en andere trillingen of stralingen in of op water, bodem of atmosfeer inbrengt of verspreidt, wordt gestraft met een gevangenisstraf van een maand tot vijf jaar en met een geldboete van 100 euro tot 500.000 euro of met een van die straffen.
- Wie door gebrek aan voorzorg of voorzichtigheid, in strijd met wettelijke voorschriften of in strijd met een vergunning, rechtstreeks of onrechtstreeks, stoffen, micro-organismen, geluid en andere trillingen of stralingen in of op water, bodem of atmosfeer inbrengt of verspreidt, wordt gestraft met een gevangenisstraf van een maand tot drie jaar en met een geldboete van 100 euro tot 350.000 euro of met een van die straffen.
- Als geen strafrechtelijke vervolging wordt ingesteld, zal het parket zijn beslissing bezorgen aan de gewestelijke entiteit die kan overgaan tot het opleggen van een bestuurlijke geldboete.
Een overzicht van de verschillende stappen dat een proces-verbaal, opgesteld onder het Milieuhandhavingsdecreet, doorloopt, vindt u in de Toelichting van het Milieuhandhavingsdecreet.
Dwangsommen
De Mestbank kan dwangsommen opleggen als een bedrijf maatregelen moet opvolgen, maar die niet of niet tijdig uitvoert. De bestuurlijke dwangsom is een stimulans om de opgelegde maatregel effectief en met zekere urgentie uit te voeren. De hoogte van de dwangsom hangt af van het geschonden belang en de kostprijs van de niet uitgevoerde maatregel.
Schorsing of intrekking erkenning als mestvoerder of verzender
De erkenning van een mestvoerder of verzender kan door de Mestbank geschorst of ingetrokken worden:
- als de Mestbank vaststelt dat de betrokkene niet meer voldoet aan
de voorwaarden tot erkenning.
- als de Mestbank vaststelt dat de erkende mestvoerder de bepalingen van het Mestdecreet en haar uitvoeringsbesluiten, de verordening nr. 1013/2006, de verordening nr. 1069/2009 of de regelgeving van het land of regio van bestemming overtreedt of verzuimt na te leven.
Meer info:
Meer informatie over sancties
Maatregelen naleven
De opgelegde maatregelen zijn terug te vinden op het Mestbankloket, in de rubriek Status bedrijf. Maatregelen kunnen voortvloeien uit een nitraatresidubepaling, doorlichting of controle. Als u maatregelen krijgt opgelegd, is het erg belangrijk om die nauwgezet na te leven.
Nitraatresidumaatregelen worden via het Mestbankloket gecommuniceerd. Daarom moeten alle landbouwers voor het begin van het bemestingsseizoen uit eigen beweging het Mestbankloket (www.mestbankloket.be) raadplegen en aandachtig nakijken welke maatregelen voor hen gelden. Op het Mestbankloket kan elke landbouwer ook lezen of hij in het najaar
nitraatresidustalen moet laten nemen. Als dat zo is, moet hij in september opnieuw het Mestbankloket raadplegen om de geselecteerde percelen te kennen.
Als dienstverlening stuurt de Mestbank een e-mail of brief als er belangrijke nieuwe informatie staat op het Mestbankloket. Extra herinneringen of informatie versturen we echter alleen via e-mail. Daarom is het nuttig om uw e-mailadres aan de Mestbank te bezorgen.
De e-mails en brieven die we versturen, zijn bedoeld als herinnering maar niet als kennisgeving. Als u zo'n e-mail of brief om een of andere reden niet krijgt, kunt u dat niet inroepen als geldige reden voor kwijtschelding van de sancties.
Boete betalen
Vanaf 2025 worden de boetes gepubliceerd op het Mestbankloket, in de rubriek ‘Controles’ > ‘Boetes’. U ontvangt de boetebrief dus niet meer per post.
Alle boetes die de Mestbank oplegt, moeten betaald worden op rekeningnummer
BE54 3751 1172 6497 (BIC: BBRUBEBB) van de Vlaamse Landmaatschappij NV – Mestbank, Koning Albert II-laan 15 bus 152, 1210 Brussel. Vermeld de gestructureerde mededeling die op de boetebrief staat en respecteer de uiterste betaaltermijn.
Als boetes niet op tijd betaald zijn, schakelen we een gerechtsdeurwaarder in om de boete in te vorderen via een dwangbevel. De kosten van de gerechtsdeurwaarder zijn voor de debiteur.
Uitstel of spreiding van betaling vragen
Als u een boete krijgt, kunt u vragen om de betaling te spreiden of uit te stellen.
Hoe doet u dat? Dien een voorstel voor afbetalingsplan in en motiveer uw vraag. Vermeld in die brief de boete waarvoor u spreiding of uitstel aanvraagt en vermeld ook uw landbouwer- of uitbaternummer.
Stuur die brief aangetekend op naar:
het afdelingshoofd van de Mestbank
Koning Albert II-laan 15 bus 152
1210 Brussel.
Als de Mestbank u uitstel van betaling of gespreide betaling toestaat, hoeft u geen intresten te betalen. Wel is het mogelijk dat er bepaalde zekerheden gevraagd worden als onderpand voor het afbetalingsplan.
Bezwaar indienen
Tegen opgelegde sancties kunt u bezwaar aantekenen bij de Mestbank. Hoe en binnen welke termijn u dat kunt doen, staat vermeld op alle maatregelen- of boetebrieven. Standaard is de termijn 30 dagen vanaf de kennisgeving. De aangegeven termijn respecteren is belangrijk, omdat u anders riskeert dat uw bezwaar onontvankelijk is.
Om te kunnen bewijzen dat u op tijd bezwaar hebt ingediend, is de aangewezen weg dat u uw bezwaar indient via een aangetekende brief. Die stuurt u naar het afdelingshoofd van de Mestbank, Koning Albert II-laan 15 bus 152, 1210 Brussel. U motiveert uw bezwaar grondig en stuurt alle relevante bewijsstukken mee. Ook vermeldt u bovenaan uw brief duidelijk waartegen u bezwaar indient en uw landbouwer- of uitbaternummer (als u hierover beschikt).
Op termijn zullen bezwaarschriften ingediend kunnen worden via het Mestbankloket.
Deze 'georganiseerde beroepsprocedure' moet u eerst doorlopen voordat u een
klacht kunt indienen.
Binnen 60 dagen vanaf de kennisgeving van het antwoord op het bezwaar kan bij de rechtbank van eerste aanleg beroep aangetekend worden. Dat beroep schorst de boetebeslissing. De opgelegde maatregelen moeten wel worden nageleefd, ook terwijl het beroep loopt.
Als u niet betaalt
Als u uw boete niet betaalt, vaardigt de VLM een dwangbevel uit en wordt er een gerechtsdeurwaarder ingeschakeld. Tegen een dwangbevel kunt u zich verzetten door het Vlaamse Gewest te dagvaarden voor de rechtbank van eerste aanleg in Brussel. De wettelijke basis hiervoor is artikel 69, § 2 van het Mestdecreet.
Klacht indienen
Als u niet tevreden bent over onze dienstverlening, kunt u een
klacht indienen. De klachtencoördinator beantwoordt echter geen klachten over sancties waarvoor nog geen bezwaar is ingediend.
Hulp inroepen
Maatregelen of boetes kunnen een zware impact hebben op uw leven en bedrijfsvoering. Ze zijn het signaal dat er iets moet veranderen. Dat lukt niet altijd zonder hulp. Via de onderstaande linken vindt u organisaties en initiatieven die u kunnen helpen: