Omdat de waterkwaliteit in Vlaanderen niet overal gelijk is, zet het zesde mestactieplan (MAP 6), sterk in op een gebiedsgerichte aanpak. Daardoor gaat op de percelen in gebiedstype 2 en 3 een nieuwe maatregel in. Die houdt in dat bemesten slechts toegestaan is als de landbouwer die het perceel gebruikt op 1 januari en dus de bemestingsrechten heeft, ook de hoofdteelt verbouwt. Met die nieuwe maatregel kan de landbouwer er beter op toezien dat de bemesting oordeelkundig gebeurt.
Wat betekent die nieuwe maatregel concreet?
De landbouwer die een perceel in de verzamelaanvraag aangeeft op 1 januari en dus de bemestingsrechten heeft, moet ook de hoofdteelt op het perceel verbouwen. De hoofdteelt is de teelt die op 31 mei op het perceel staat. Als de landbouwer die het perceel aangeeft op de verzamelaanvraag op 1 januari en 31 mei niet dezelfde is, mag het perceel heel het jaar niet bemest worden met dierlijke mest, kunstmest en andere meststoffen.
De Mestbank baseert zich op de verzamelaanvraag om de toepassing van die nieuwe maatregel te controleren. Bij het invullen van de verzamelaanvraag op het e-loket, worden de landbouwers gewezen op de gevolgen van de maatregel als de landbouwer die het perceel aangeeft op 1 januari en 31 mei niet dezelfde is.
Waarom deze nieuwe maatregel?
Het is logischer dat de verantwoordelijkheid voor de bemesting bij de landbouwer van de hoofdteelt ligt, omdat hij de vruchten draagt van de bemesting. Er zal op die manier zorgvuldiger bemest worden volgens het 4J-principe (juiste tijdstip, juiste dosis, juiste mestsoort en juiste bemestingstechniek). Zeker in gebiedstype 2 en 3 waar nog een grote verbetering van de waterkwaliteit nodig is, is dat van groot belang. De metingen in het najaar hebben immers aangetoond dat er hogere nitraatresidu's op een perceel achterblijven, als de landbouwer met de bemestingsrechten niet de hoofdteelt verbouwt.
Kan een landbouwer een vrijstelling aanvragen voor deze maatregel?
Voor sommige gebiedsgerichte maatregelen kan een vrijstelling verkregen worden onder bepaalde voorwaarden. Voor deze maatregel kan echter niemand een vrijstelling verkrijgen. Niet op basis van een goede evaluatie van het nitraatresidu op bedrijfsniveau, noch door het toepassen van een equivalente maatregel.
Waarop moeten landbouwers met een cultuurcontract letten?
In gebiedstype 2 en 3 kan nog steeds gewerkt worden met cultuurcontracten. Landbouwers met een cultuurcontract, maken het best wel goede afspraken met de andere landbouwer. Wie geeft het perceel aan en voor welke periode(s)?
Als er bijvoorbeeld, in gebiedstype 2 of 3, een cultuurcontract wordt afgesloten voor de hoofdteelt aardappelen, dan moet de huurder het perceel aangeven op 1 januari en 31 mei. De huurder verbouwt immers de hoofdteelt op het perceel en moet dus ook over de bemestingsrechten beschikken, anders mag er niet bemest worden op het perceel. Bij een cultuurcontract moet de verhuurder de bemestings- en voorbereidingswerken uitvoeren. De verhuurder kan de bemesting uitvoeren op het perceel door gebruik te maken van transportdocumenten (MAD, burenregeling). Na de oogst van de hoofdteelt neemt de verhuurder het perceel weer over en hij kan dan eventueel instaan voor de vanggewasverplichting van de huurder. De verantwoordelijkheid blijft evenwel bij de huurder, die de rechten en plichten in het kader van het Mestdecreet heeft en dus de correcte vanggewassen of nateelten moet aangeven in de verzamelaanvraag. Het perceel kan in dit voorbeeld niet gebruikt worden om te voldoen aan EAG of aangegeven worden voor bepaalde agromilieumaatregelen aangezien niet voldaan kan worden aan de verplichte gebruiksperiode.
In alle gevallen is het belangrijk om de bemesting af te stemmen op het gewas en het perceel, om nutriëntenverliezen te vermijden. Landbouwers die goede afspraken maken en zich eraan houden, werken mee aan de verbetering van de waterkwaliteit.