Overname van nutriëntenemissierechten (NER-D)

• ​​​​​​​​​​​ ​Overname NER-D
• Soort overname
• Overnamedatum
• Indienen aanvraag overname NER-D
• Reducties bij de afhandeling van het overnamedossier
• Niet-bewezen mestafzet 
• Reductie van 25 %
• Niet-ingevulde NER-D
• Volgorde van de reducties
• Welke diersoort(en) mogen landbouwers houden na een overname?                     
• Welke diersoort(en) kan de overnemende landbouwer houden?
• Welke diersoort(en) kan de overlatende landbouwer houden?
• NER-D blijven vrij invulbaar in 2 situaties
• NER-D zijn vast in vier situaties
• Melden van wijzigingen van bestuursfunctie en/of overdrachten van aandelen
• Wanneer melden?
  
• Hoe melden?
• Ambtshalve annulering van 25%
• Annulering van de niet-ingevulde NER
  
• Aantal NER op 31.12.2023
  
• Ingevulde NER​​
  
• Voorbeeld
• Welke soort NER worden geannuleerd?
• Voorbeeld
• ​Melding nieuwe hoeveelheid NER op het Mestbankloket​
  

Overname NER-D

NER-D kunnen vrij verhandeld worden tussen landbouwers. Bij een overname neemt een landbouwer NER-D over van een andere landbouwer. Een landbouwer kan één of meerdere soorten NER-D tegelijk overdragen en per soort kan hij kiezen hoeveel NER-D hij overdraagt. 

Als u NER-D wilt kopen, informeert u zich best bij landbouwadviesbureaus, veevoederfabrieken of bekijkt u de aanbiedingen in de landbouwpers. De Mestbank onderhandelt niet in de aan– of verkoop van nutriëntenemissierechten en de eventuele prijs. Ze regelt enkel de uiteindelijke overdracht van de NER-D naar de overnemer.

Soort overname

Naar aanleiding het Stikstofdecreet dat in werking trad op 23 februari 2024, is er een aanpassing van de overdrachtsregels van nutriëntenemissierechten. Deze aanpassing zal mee bijdragen om het instrument van NER meer sturend te maken. De basisregel blijft dat bij een overname er een afroming van 25% zal gebeuren. Hierop worden nog slechts een beperkt aantal uitzonderingen voorzien, in geval van een dichte familiale overdracht.

Twee soorten overnames zijn niet langer mogelijk:

• ​Een overname in het kader van eerste installatie waarbij de overnemer jonger is dan 40 jaar en nog niet beschikt over een eigen bedrijf. 
  
• ​Een overname waarbij 25% van de overgenomen NER aan mest verwerkt wordt door de overnemer.
  

Bij de volgende familiale overnames van NER-D past de Mestbank geen annulering (afroming) van 25 % van de overgenomen NER-D toe:

• ​Een overname van NER-D van een natuurlijke persoon aan een natuurlijke persoon of aan een rechtspersoon met een familieverwantschap. Er moet hierbij aan volgende voorwaarden voldaan zijn:
  
• ​De overnemer is een bloed- of aanverwant in de rechte lijn (zowel opgaande als neergaande lijn) van de overlater (zoon, dochter, kleinzoon, kleindochter). 
  
• ​De overnemer is de echtgenoot of echtgenote van de overlater. 
  
• ​De overnemer is een personenvennootschap met rechtspersoonlijkheid die voldoet aan volgende 2 voorwaarden:
  
• 1)​​​​ minstens 80 % van de aandelen is eigendom zijn van de overlater, zijn echtgenoot of van een bloed- of aanverwant in de rechte lijn van de overlater
• 2) elke zaakvoeder, beherende vennoot of bestuurder van de personenvennootschap, is de overlatende landbouwer, zijn echtgenoot of een bloed- of aanverwant in de rechte lijn van de overlatende landbouwer
  

• Een overname van NER-D van een personenvennootschap met rechtspersoonlijkheid aan een natuurlijke persoon. Hierbij moet er aan 2 voorwaarden voldaan zijn:
• 1) de afgelopen drie jaren voorafgaand aan de overdracht moet minstens 80% van de aandelen van de overlatende landbouwer, steeds eigendom van de overnemende landbouwer, van de echtgenoot of van een bloed- of aanverwant in de rechte lijn van de overnemende landbouwer.
• 2) de afgelopen drie jaren voorafgaand aan de overdracht, was elke zaakvoeder beherende vennoot of bestuurder van de overlatende landbouwer: hetzij de overnemende landbouwer, hetzij de echtgenoot, hetzij een bloed- of aanverwant in de rechte lijn van de overnemende landbouwer;

• Een overname van NER-D tussen 2 personenvennootschappen met rechtspersoonlijkheid. Hierbij moet er aan 2 voorwaarden voldaan zijn:
• 1) de afgelopen drie jaren voorafgaand aan de overdracht moet minstens 80% van de aandelen van de overlatende landbouwer, steeds eigendom van de overnemende landbouwer, van een aandeelhouder van de overnemende landbouwer, of van een echtgenoot of een bloed- of aanverwant in de rechte lijn van een aandeelhouder van de overnemende landbouwer;
• 2) de afgelopen drie jaren voorafgaand aan de overdracht, was elke zaakvoeder, beherende vennoot of bestuurder van de overnemende landbouwer, door één functie of door een opeenvolging van verschillende functies, hetzij als zaakvoerder, beherend vennoot of bestuurder van de overlatende landbouwer, hetzij als een echtgenoot of een bloed- of aanverwant in de rechte lijn van een zaakvoerder, beherend vennoot of bestuurder van de overlatende landbouwer, bij de overlatende landbouwer betrokken.
  

Bij een overdracht van een personenvennootschap met rechtspersoonlijkheid naar een andere personenvennootschap met rechtspersoonlijkheid, moet gedurende de periode van 5 jaar die volgt op de overnamedatum blijvend voldaan zijn aan beide voorwaarden. Als echter in de periode van 5 jaar die volgt op de overnamedatum de functie van zaakvoerder, beherende vennoot of bestuurder in de overnemende vennootschap wordt ingevuld door een andere persoon en/of als u aandelen overdraagt aan een derde waardoor niet meer voldaan is aan de voorwaarden van deze overname, dan zal de Mestbank deze overdracht alsnog gelijkstellen aan een overdracht van NER-D met annulering van 25% van de overgenomen NER-D. Zie verder 'Melden van wijzigingen van bestuursfunctie en/of overdrachten van aandelen'.   ​

Verdere overdracht

Als, binnen de vijf jaar na een reductieloze overdracht een nieuwe overdracht van NER-D gebeurt, dan kan dit enkel met een standaardreductie van 25%. Een uitzondering is als bij de nieuwe overdracht NER-D de tweede overnemende landbouwer zowel voldoet aan de voorwaarden van de overdracht met de eerste overlatende landbouwer als met de tweede overlatende landbouwer.

Personenvennootschap met rechtspersoonlijkheid​

Voor de toepassing van artikel 34 van het Mestdecreet kunnen enkel de vennootschap onder firma (VOF) en de commanditaire vennootschap (CommV) beschouwd worden als personenvennootschappen met rechtspersoonlijkheid.

Opgelet! Elke wijziging van vennoten, aandeelhouders of bestuurders binnen elke soort vennootschap wordt beschouwd als een overname van NER-D en moet aan de Mestbank gemeld worden met het overnameformulier NER. ​  

Overnamedatum​

De overnamedatum is ten vroegste één dag en ten laatste zes maanden nadat de Mestbank uw aanvraag ontvangen heeft. De dag waarop de Mestbank uw aanvraag ontvangt, kunt u dus niet kiezen als overnamedatum. Er kan ook geen overnamedatum in het verleden gekozen worden. Als u een overnamedatum kiest die niet voldoet aan de hierboven beschreven voorwaarden of als geen datum werd ingevuld, zal de Mestbank ambtshalve de overnamedatum vastleggen op de dag na ontvangst van de aanvraag tot overname. 

Indienen aanvraag overname NER-D

De overnemer en de overlater vullen samen het formulier Aanvraag overname van nutriëntenemissierechten (NER-D) in. Nadat het is ondertekend door beide partijen, moet het worden bezorgd aan de Mestbank in de regio van de overnemer. In bepaalde gevallen moeten bijlagen bij het formulier gevoegd worden.  De Omrekeningstabel van dieren naar NER-D vindt u hier.

Overdracht van NER-D aan één landbouwer

Bij een overdracht van één of meerdere soorten NER-D aan één landbouwer moet slechts één overnameformulier ingevuld worden.

Overdracht van NER-D aan meerdere landbouwers

Bij een overdracht van NER-D aan meerdere landbouwers, moet elke overnemende landbouwer een overnameformulier indienen.

Reducties bij de afhandeling van het overnamedossier

Er kunnen drie reducties op het aantal over te dragen NER-D van toepassing zijn:

• reductie op basis van de niet-bewezen mestafzet
• reductie van 25 %
• reductie op basis van het aantal niet-ingevulde NER-D.

Niet-bewezen mestafzet

De Mestbank berekent de mestbalans op basis van de aangiften van de drie gekende kalenderjaren vóór het jaar van overname van de NER-D. 

De Mestbank berekent alleen de mestafzet voor het overlatende bedrijf. Het percentage niet-bewezen mestafzet wordt per kalenderjaar berekend op basis van het nutriënt P2O5. Op basis van die berekening bepaalt de Mestbank het gemiddelde percentage van de niet-afgezette mest. Bij een niet-correcte mestafzet worden de over te nemen NER-D verminderd met het gemiddelde percentage van de niet correct afgezette mest.

Reductie van 25 %

De reductie van 25 % op het aantal over te dragen NER-D is alleen van toepassing als u een standaardovername met 25 % reductie aanvraagt.

Niet-ingevulde NER-D

De Mestbank annuleert de niet-ingevulde NER-D bij een:

• overnamedossier met reductie van 25 % van de overgenomen NER-D 

Bij het onderzoek naar het aantal niet-ingevulde NER-D, gaat de Mestbank na hoeveel NER-D op het bedrijf effectief met dieren ingevuld zijn. Ze baseert zich daarvoor op de gegevens van de laatste drie gekende kalenderjaren vóór het jaar van overname.​

De Mestbank berekent het aantal niet-ingevulde NER-D op bedrijfsniveau voor de drie gekende kalenderjaren vóór het jaar van overname NER-D. Ze berekent de niet-ingevulde NER-D per kalenderjaar. Op basis van die berekening bepaalt de Mestbank het gemiddelde percentage van de niet-ingevulde NER-D. De reductie op basis van niet-ingevulde NER-D gebeurt enkel als er na een eventuele reductie door niet-bewezen mestafzet en na een reductie van 25 % nog steeds niet-ingevulde NER-D overblijven.

Als de Mestbank de invulling van de nutriëntenemissierechten berekent, houdt ze ook rekening met voorgaande overdrachten die betrekking hadden op dezelfde nutriëntenemissierechten.

Volgorde van de reducties

De Mestbank past de reducties in deze volgorde toe:

1. reductie op basis van niet-bewezen mestafzet
2. reductie van 25 %. Die reductie wordt berekend na de vermindering van de over te nemen NER-​D met de eventuele niet-bewezen mestafzet. 
3. reductie van de niet-ingevulde NER-D op de bruto over te nemen NER-D. De reductie op basis van niet-ingevulde nutriëntenemissierechten gebeurt alleen als er na een eventuele reductie op basis van niet-bewezen mestafzet en na de reductie van 25 % of na de verwerking van 25 % er nog steeds niet-ingevulde nutriëntenemissierechten overblijven. De over te nemen NER-D worden dan bijkomend gereduceerd tot het aantal ingevulde NER-D.

Hieronder vindt u twee uitgewerkte voorbeelden:

• Voorbeeld 1: de overlater heeft 15 000 NER-DV. De NER-DV worden overgenomen.
• Voorbeeld 2: de overlater heeft 20 000 NER-DR. 15 000 NER-DR worden overgenomen.
  

Welke diersoort(en) mogen landbouwers houden na een overname?

Na een overname van NER-D kan de overnemende landbouwer beschikken over 2 types NER-D:

• vrij invulbare NER-D: met die NER-D kunt u alle diersoorten houden. NER-D zijn vrij invulbaar in 2 situaties.
• vaste NER-D: met die NER-D kunt u slechts een beperkt aantal diersoorten houden. Vaste NER-D kunt u steeds invullen met de diersoort 'Andere'. Met de diersoort 'Andere' worden paarden, schapen, geiten, nertsen en konijnen bedoeld. NER-D zijn vast in 3 situaties.

Als vrij invulbare NER-D worden overgedragen aan een landbouwer, zijn bij bepaalde types overdrachten die NER-D niet meer vrij invulbaar met eender welke diersoort en worden die NER-D vaste NER-D.

Als vaste NER-D worden overgedragen aan een landbouwer, dan blijven die NER-D altijd vast.

NER-D blijven vrij invulbaar in 2 situaties

NER-D zijn vrij invulbaar in deze twee situaties:

1. initieel toegekende NER-D als de initieel toegekende soort NER-D niet overeenkomt met de overgenomen soort NER-D waarop de reductie van 25 % wordt toegepast.
   
2. overgenomen NER-D die niet overgenomen werden in het kader van reductie van 25 %.

​

NER-D zijn vast in drie situaties

Deze NER-D zijn vast:

1. alle overgenomen NER-D waarop de reductie van 25 % wordt toegepast
2. alle initieel toegekende NER-D van de overnemer die van dezelfde soort zijn als de overgenomen soort NER-D bij een overdracht van 25 %
   
3. alle tijdelijke NER-D
   

Voorbeeld 
Een landbouwer heeft bij de toekenning twee soorten NER-D, namelijk NER-DR en NER-DV. Hij kan daarmee elke diersoort houden. De landbouwer neemt NER-DR over van een andere landbouwer via een standaardovername met een reductie van 25%. Met de overgenomen NER-DR kan hij enkel runderen en de diersoort 'andere' houden. Met de initieel toegekende NER-DR kan hij enkel rundvee en de diersoort 'andere' houden aangezien dezelfde soort NER-D, namelijk NER-DR, wordt overgenomen. Met de initieel toegekende NER-DV kan hij nog steeds elke diersoort houden (runderen, varkens, pluimvee, …).

Welke diersoort(en) kan de overlatende landbouwer houden?
Bij de overlatende landbouwer verandert er niets na een overdracht van NER-D. Hij kan de NER-D die hij nog heeft invullen met dezelfde diersoorten als voor de overdracht.

Melden van wijzigingen van bestuursfunctie en/of overdrachten van aandelen

In het decreet is voorzien dat als de functie van zaakvoerder, beherende vennoot of bestuurder van de overnemende personenvennootschap met rechtspersoonlijkheid wordt ingevuld door een derde en/of de aandelen worden verschoven naar een derde waardoor er niet meer voldaan is aan de voorwaarden van de familiale overdracht zonder annulering van 25% dit als een overdracht met reductie van 25% van de overgenomen NER-D wordt beschouwd. Dit moet u melden aan de Mestbank. Er wordt dan door de Mestbank een ambtshalve annulering van 25% van de overgenomen NER-D doorgevoerd. Zie ook hoger bij Soort overname.

Het gaat hierbij om wijzigingen gedurende de periode van 5 jaar die volgt op de overnamedatum.  Wijzigingen die later gebeuren, moeten niet gemeld worden.

Wanneer melden?

Elke hierboven beschreven wijziging van zaakvoerder, beherende vennoot of bestuurder naar een derde en/of elke aandelenoverdracht naar een derde in de personenvennootschap met rechtspersoonlijkheid moet binnen de 90 dagen gemeld worden aan de Mestbank. Als u geen tijdige melding doet, zal er naast een annulering van 25% van de overgenomen NER-D ook een administratieve geldboete worden opgelegd.

Hoe melden?

Gebruik hiervoor het formulier Melding van de wijziging van een bestuursfunctie of aandelenoverdracht in het kader van reductieloze overname van NER-D. De melding moet via een beveiligde zending (elektronisch aangetekende zending) verstuurd worden.

Ambtshalve annulering van 25%

De Mestbank gaat na of er ambtshalve een annulering van 25% van de overgenomen NER-D noodzakelijk is. Bij een ambtshalve annulering van 25% van de overgenomen NER-D kunnen drie reducties op het aantal overgenomen NER-D van toepassing zijn: reductie op basis van de niet-bewezen mestafzet, reductie van 25 % en reductie op basis van het aantal niet-ingevulde NER-D.

De annulering gaat in op de eerste dag van de derde maand die volgt op de beslissing van de Mestbank die via een beveiligde zending (elektronisch aangetekende zending) wordt opgestuurd.

Annulering van de niet-ingevulde NER

Het Stikstofdecreet van 24 januari 2024 wijzigt artikel 35 van het Mestdecreet. Het artikel stelt dat de niet-ingevulde nutriëntenemissierechten van rechtswege worden geannuleerd op 1 januari 2024. De slapende of niet-ingevulde NER is het aantal NER-D die niet benut worden voor het houden van dieren.

Het aantal niet-ingevulde NER wordt bepaald door het verschil te nemen tussen het aantal NER op 31.12.2023 en het aantal ingevulde NER.

Aantal NER op 31.12.2023

Bij de bepaling van het aantal NER op 31.12.2023 zullen de NER-MVW en de TNER niet mee in rekening worden gehouden. Ook worden de NER die sinds 2017 werden overgenomen niet mee in rekening gebracht.

Landbouwers die gestart zijn in 2017 of later zullen dus geen annulering hebben van niet-ingevulde NER.

Ingevulde NER

De ingevulde NER worden bepaald op basis van het aantal NER dat gemiddeld ingevuld was in de jaren 2020, 2021 en 2022. Dit aantal zal verhoogd worden met 10% om normale schommelingen in de veestapel in rekening te brengen.

Opgelet! Voor bedrijven die legkippen hielden, geldt er een afwijkende regeling. Voor hen wordt er naar de hoogste invulling in de jaren 2020, 2021 en 2022 gekeken, zonder een verhoging met 10%.

Voorbeeld

Een melkveebedrijf heeft NER overgenomen in 2022.

Bepaling aantal ingevulde NER:

In onderstaande tabel staat het aantal ingevulde NER in de referentiejaren 2020, 2021 en 2022 vermeld.​

	PJ 2020	PJ 2021	PJ 2022
Runderen (NER):	37572,2	41630,4	46269,9

Gemiddelde invulling zonder legkippen (NER):	41824,17
Verhoogd met 10% (NER):	46006,58
Aantal ingevulde NER:	46006,58

Bepaling aantal niet-ingevulde NER:

Het aantal toegekende NER op 31.12.23 zijn 50.138,22 NER. De landbouwer heeft in 2022 3714 NER overgenomen.

Aantal NER op 31.12.23: 50​.138 NER – 3714 NER=  46.424 NER. Dit zijn de NER op 31.12.2023 na aftrek van de NER overgenomen na 01.01.2017.

Aantal niet-ingevulde of slapende NER bedraagt 46.424,22 NER – 46.006,58 NER (gemiddelde bezetting + 10%) =  417,64 NER.

Welke soort NER worden geannuleerd?

Bij de annulering van de niet-ingevulde NER-D worden door de Mestbank eerst de vaste NER-D geannuleerd en daarna de vrije NER-D. Indien men meerdere soorten vaste NER-D heeft, dan zullen de vaste NER proportioneel geannuleerd worden.

De NER-MVW, TNER en overgenomen NER-D na 2017 kunnen niet geannuleerd worden in kader van de annulering van de niet-ingevulde NER.

Men kan op eenvoudig verzoek een andere verdeling van de te annuleren NER vragen en dit tot en met 1 oktober 2024. U gaat naar Nutriëntenemissierechten (NER) | Vlaamse Landmaatschappij (vlm.be) en klik vervolgens op het formulier 'Aanvraag andere verdeling van de slapende NER'.

Voorbeeld

Toegepast op het bovenstaande voorbeeld worden volgende NER geannuleerd:​

Soort NER	Aantal NER op 31.12.2023	Aantal geannuleerde NER-D	Aantal NER-D op 01.01.24
NER-DR	6416,18	0	6416,18
NER-DR-vast	9616,2	91,86	9524,293
NER-Dp-vast	34105,84	325,78	33779,99
Totaal	50138,22	417,64	49720,46 ​

​Melding nieuwe hoeveelheid NER op het Mestbankloket

De Mestbank heeft eind augustus de nieuwe hoeveelheid NER gecommuniceerd aan iedere landbouwer via het Mestbankloket. De landbouwer kon uiterlijk tot en met 1 oktober 2024 een bezwaar indienen bij de Mestbank. Eventuele vergoedingen worden uitbetaald in de loop van de maand oktober. 

Landbouwers die gestopt waren ten laatste op 31 december 2008 en de erfgenamen van landbouwers die al 5 jaar of langer overleden zijn, kunnen geen infobrief ontvangen. Deze adressen werden gewist in het kader van de AVG. De NER-schrapping heeft geen verdere gevolgen, gezien er geen actieve bedrijfsvoering meer is. Wie dit wenst, kan deze infobrief op naam wel opvragen bij de M​estbank. U stuurt daarvoor een mail naar ner.oost@vlm.be (provincies Limburg, Antwerpen en Vlaams-Brabant) of ner.west@vlm.be (provincies West- en Oost-Vlaanderen).​

Voor NER die verworven zijn sinds 2007 zal de landbouwer een vergoeding ontvangen. Dit geldt niet voor NER waarover de landbouwer beschikt door de omzetting van de nutriëntenhalte naar NER. Bij een landbouwer die zowel over initieel toegekende NER als over verworven NER beschikt, gebeurt de vergoeding, rekening houdend met de verhouding tussen de initiële NER waarover de landbouwer in 2007 beschikte en het totaal aantal NER waarover de landbouwer op 31 december 2023 beschikte.​

Relevante wetsartikelen