Naar aanleiding van het Stikstofdecreet dat in werking treedt in februari 2024, zijn er voor de nutriëntenemissierechten twee zaken veranderd:
- Twee soorten overnames zijn niet langer mogelijk:
- een overname in het kader van eerste installatie waarbij de overnemer jonger is dan 40 jaar en nog niet beschikt over een eigen bedrijf;
- een overname waarbij 25% van de overgenomen NER aan mest verwerkt wordt.
- Ook de voorwaarden rond overnames van NER-D door natuurlijke personen en/of rechtspersonen met een familieverwantschap zijn gewijzigd.
- 'Slapende' NER (het overschot aan nutriëntenemissierechten) zullen worden ingeperkt.
- Dat gebeurt voor iedere landbouwer door de gemiddelde NER te berekenen voor de jaren 2020, 2021 en 2022 plus een marge van 10% om normale schommelingen in de veestapel in rekening te brengen.
- Voor bedrijven die legkippen hielden, geldt een andere berekening omdat de schommelingen er groter zijn. Voor hen wordt er naar de hoogste invulling gekeken in de jaren 2020, 2021 en 2022, zonder een verhoging met 10%.
De Mestbank heeft het aantal NER op 01.01.2024 eind augustus doorgegeven aan iedere landbouwer via het Mestbankloket. Bezwaar indienen (bijv. bij overmacht of bepaalde investeringen) is mogelijk tot en met 1 oktober 2024. Landbouwers die in het verleden NER hebben aangekocht die nu worden afgeroomd, ontvangen een vergoeding.
|
Wilt u een dossier indienen? Maak dan gebruik van deze documenten en formulieren:
Deze formulieren zullen binnenkort aangepast worden. In de tussentijd mag u de oude formulieren blijven gebruiken.
Wilt u meer informatie over de
boete nutriëntenemissierechten en de mogelijkheid om die te
compenseren?
Een beetje geschiedenis
De nutriëntenhalte was van kracht vanaf 1 januari 2002 tot en met 31 december 2006. Gedurende die periode moest elke aangifteplichtige zich houden aan de door de nutriëntenhalte vastgelegde productiegrens.
De nutriëntenhalte van het mestdecreet van 23 januari 1991 (ingevoerd in 2000) is in het mestdecreet van 22 december 2006 en met ingang op 1 januari 2007 vervangen door nutriëntenemissierechten.
NER-D
Om het mestoverschot te beperken, moet een stijging van het aantal dieren voorkomen worden, in de mate van het mogelijke zonder afbreuk te doen aan de groeikansen van de bedrijven.
Die doelstelling vertaalt zich in de nutriëntenemissierechten: individuele en verhandelbare rechten die op basis van mestproductie bepalen hoeveel dieren in een bedrijf mogen worden gehouden. De nutriëntenemissierechten worden toegekend aan een 'landbouwer', nl. één of meerdere exploitanten, die elk één of meerdere exploitaties kunnen hebben, en waarbij er geen autonoom beheer is aangetoond van de afzonderlijke leden.
Iedere landbouwer krijgt de verantwoordelijkheid om de nutriënten van zijn bedrijf correct te beheren. Het principe blijft dus hetzelfde: de landbouwer moet ervoor zorgen dat hij voor een bepaald jaar niet meer dierlijke mest produceert dan toegelaten volgens zijn nutriëntenemissierechten.
De nutriëntenemissierechten worden uitgedrukt in NER-D (D staat voor dieren), en worden berekend door de dieren van de nutriëntenhalte te vermenigvuldigen met een waarde uit de tabel die bij het mestdecreet werden gevoegd. Er zijn vier soorten NER-D: NER-DR (runderen), NER-DV (varkens), NER-DP (pluimvee) en NER-DA (andere).
Uitbreiding blijft mogelijk
Het blijft mogelijk om een bedrijf uit te breiden. Dat kan door de
overname van nutriëntenemissierechten van andere bedrijven.
De landbouwer die NER overneemt van een bepaalde diersoort, mag die niet gebruiken om een andere diersoort te houden. Dit is een voortzetting van het 'tussenschot' van de vergunningen om te vermijden dat NER uit bepaalde sectoren zouden wegstromen en de prijs te hoog zou oplopen.
Uitbreiding kon van 2008 tot het najaar van 2021 ook door bijkomende nutriëntenemissierechten na bewezen mestverwerking te ontvangen. Die NER-MVW zijn niet verder overdraagbaar. Om te voorkomen dat de veestapel verder groeit, heeft de Vlaamse Regering beslist om de mogelijkheid om uit te breiden via NER-MVW op te heffen.
Doelgericht het mestoverschot beperken
Concreet is er door de komst van de nutriëntenemissierechten sprake van een beperking op de productie, maar ook van een ondersteuning van de ondernemingsdynamiek.
Wijzigingen naar aanleiding van het Stikstofdecreet
Het huidige systeem van de nutriëntenemissierechten (NER), waarbij er een groot aantal niet-ingevulde NER zijn en dat ook een systeem van groei mits mestverwerking bevatte, was niet verenigbaar met de doelstellingen van de PAS (Programmatische Aanpak Stikstof). Door een aanpassing aan het Mestdecreet werd in 2022 het systeem van NER mits bewezen mestverwerking (NER-MVW) stopgezet. In het Stikstofdecreet werden daarnaast nog een aantal andere aanpassingen aan de nutriëntenemissierechten doorgevoerd, die ervoor moeten zorgen dat het systeem van NER een sturend instrument kan worden.
Het gaat hier enerzijds om de
annulering van de niet-ingevulde of slapende NER en anderzijds om een aanpassing van de regels bij
overdracht van NER. Deze wijzigingen moeten ervoor zorgen dat het totaal volume aan beschikbare NER nauw aansluit bij de huidige omvang van de veestapel.