De Vlaamse Landmaatschappij en het Agentschap Landbouw en Zeevisserij hebben samen de bedrijven die als piekbelaster zijn aangeduid geïnformeerd. In juni vonden bedrijfsbezoeken plaats, waarna er ook een aangetekend schrijven door de VLM werd verstuurd. De betrokken bedrijven kunnen bij de VLM en het agentschap terecht met hun vragen en bezorgdheden.
Hoe werd de aanduiding als piekbelaster bepaald?
De berekening van de impactscore gebeurde conform de bepalingen uit het stikstofdecreet. Een piekbelaster is een bedrijf waarvan de impactscore hoger is dan of gelijk aan 50%. Voor de aanduiding van de piekbelasters berekent de VLM de impactscore met behulp van een gedetailleerde impactscoretool. Die houdt rekening met onder andere de gemiddelde veebezetting en de weersomstandigheden in 2020, 2021 en 2022. Het weer (voornamelijk de windrichting), beïnvloedt immers de plaats waar de emissies uiteindelijk neerkomen. Door 3 jaren door te rekenen, krijgen we een realistisch beeld. Om de gemiddelde veebezetting van elk van de 3 betrokken jaren te bepalen, wordt gebruik gemaakt van de gegevens uit de Mestbankaangifte voor het betrokken jaar.
Bedrijven kunnen via een bezwaarprocedure aanvullende gegevens aanleveren, waarna de impactscore opnieuw wordt berekend. Het stikstofdecreet bepaalt ook dat een herrekening dient te gebeuren bij wijzigingen van bijvoorbeeld habitatkaarten of zoekzones.
Minder bedrijven dan voorheen
In 2022 stonden 41 bedrijven op de lijst van de piekbelasters. De berekeningen waren toen gebaseerd op de emissies van het productiejaar 2015. De actuele bepaling van het aantal piekbelasters conform het stikstofdecreet van 24 januari 2024 stelt dat er rekening wordt gehouden met drie productiejaren nl. 2020, 2021 en 2022. Enkel wanneer er voor (minimaal) twee productiejaren een impactscore hoger dan 50% wordt bekomen, wordt een bedrijf als piekbelaster beschouwd. Daarnaast zijn er sinds 2015 ook een aantal bedrijven gestopt. Verschillende bedrijven zijn tenslotte ingegaan op het vrijwillig flankerend beleid en hebben hun veeteeltactiviteiten stopgezet of omgeschakeld, of hebben emissiereducerende technieken of PAS-maatregelen toegepast, waardoor hun emissies sterk daalden.
Flankerend beleid en begeleiding
Piekbelasters kunnen gebruik maken van het flankerend beleid dat voorzien is voor oranje bedrijven (impactscore hoger dan of gelijk aan 5%) en bedrijven gelegen in de maatwerkgebieden. Dat flankerend beleid voorziet compensatievergoedingen voor bedrijven die de veeteeltemissies vrijwillig en volledig stoppen.
Bedrijven die het houden van dieren vrijwillig en volledig willen stoppen, kunnen een aanvraag voor een vergoeding indienen bij de landcommissie via het Loket Landinrichting, als ze een impactscore hoger dan of gelijk aan 5% hebben. De landcommissie bepaalt de vergoeding op maat van het bedrijf. Die vergoeding is een compensatie voor het gebruiksverlies van de dieren, de gebouwen en het materiaal.
Bedrijven kunnen emissiereducerende technieken laten opnemen in hun omgevingsvergunning om te voldoen aan de PAS referentie 2030. Als hun impactscore hierbij onder de 50% zakt, dan worden ze niet langer als piekbelaster geïdentificeerd. Voor de toepassing van deze emissiereducerende technieken kunnen bedrijven beroep doen op VLIF-steun.
Wat na 2030?
Anders dan in het verleden wordt een bedrijf met een impactscore van meer dan 50%, niet meer automatisch geconfronteerd met een sluiting.
In eerste instantie wordt de kans geboden om te onderzoeken of er bijkomende inspanningen mogelijk zijn om de stikstofuitstoot te verminderen. Daarnaast blijft de mogelijkheid bestaan om vrijwillig in te stappen in het flankerend beleid, waarbij landbouwers een vergoeding kunnen ontvangen voor vrijwillige stopzetting.
Als een bedrijf tegen eind 2030 de impactscore niet onder de 50% krijgt, dan pas zal de vergunning vanaf 1 oktober 2029 ambtshalve worden aangepast. Dat kan leiden tot een afbouw van bepaalde activiteiten.
Lees het persbericht over de piekbelasters.