Van de landbouworganisaties kreeg de Mestbank de vraag wat de mogelijkheden zijn om dit jaar de uitrijregeling te versoepelen voor meststoffen van type 2, in eerste instantie op grasland, omwille van de naderende deadline van 14 augustus. De landbouworganisaties verwezen naar het natte voorjaar waardoor heel wat landbouwwerkzaamheden vertraging opliepen en er minder dierlijke mest dan andere jaren zou kunnen toegediend zijn.
In geval van uitzonderlijke weersomstandigheden voorziet de mestregelgeving voor een specifiek aantal situaties de mogelijkheid om afwijkingen op de uitrijregeling toe te staan. Het toepassingsgebied van deze uitzonderingsmogelijkheid, waarvoor de minister van Omgeving de beslissingsbevoegdheid heeft, is echter beperkt. Voor bemesting op grasland met type 2 meststoffen (waaronder mengmest) is deze uitzonderingsmogelijkheid niet van toepassing en is er dus geen mogelijkheid om af te wijken op de uitrijregeling. Voor meststoffen type 3 evenals onder specifieke voorwaarden voor meststoffen type 2 op akkers kan de minister, in geval van uitzonderlijke weersomstandigheden, de uiterste datum van 31 augustus verlengen tot uiterlijk 10 september.
Wat is er wel nog mogelijk na 14 augustus?
Hoewel een verlenging van de uitrijperiode voor meststoffen type 2 op grasland niet mogelijk is, zijn er ook na 14 augustus, nog beperkt mogelijkheden om meststoffen op te brengen. En dit zowel op grasland als op akkers. Een overzicht van de uitrijregeling, met daarin de verschillende uitrijperiodes en voorwaarden, is terug te vinden op de website van de VLM.
Meer achtergrondinformatie
De stelling dat niet alle mest tijdig werd uitgereden, verdient nuance. Uit cijfers van de Mestbank blijkt dat er tot eind juli 2024 slechts 1,6 % minder dierlijke mest werd uitgereden tegenover dezelfde periode in 2023. Het uitrijden is effectief een stuk later gestart dan in andere jaren, toch heeft er zich een inhaalbeweging voorgedaan in de maanden juni en juli, zo blijkt ook uit de cijfers. Ook blijkt op basis van terreincontroles bij mestverwerkers dat de effluentbekkens op dit moment, in tegenstelling tot dit voorjaar, niet overvol zitten. Er kan met andere woorden nog ruwe mest ontvangen worden om deze te verwerken. Eerder dit jaar waarschuwden de Mestbank en landbouworganisaties gezamenlijk voor te volle opslagen van effluent door het natte weer. In een gezamenlijk persbericht werden de mogelijkheden opgelijst.
Het later uitrijden van meststoffen houdt een hoger risico in op uitspoeling van de nutriënten naar het oppervlakte- en grondwater. Verstrengde maatregelen zijn nodig om de waterkwaliteit te verbeteren. Dat blijkt ook uit de recente veroordeling door de Brusselse rechtbank van eerste aanleg. Door dat vonnis moet de Vlaamse overheid sinds 18 juli 2024 een dagelijkse dwangsom van 1.000 euro betalen zolang er geen bijkomende maatregelen genomen worden die de garantie beiden op een structurele verbetering van de waterkwaliteit. . Daarnaast daagde eind juli de Europese Commissie Vlaanderen voor het Europees Hof van Justitie omdat de waterkwaliteit onvoldoende verbetert en aangescherpte maatregelen, zoals de Nitraatrichtlijn oplegt, uitblijven.