Context - vernatting van veengronden
De totale wereldoppervlakte bestaat voor 3% uit veengrond die hoge concentraties organisch materiaal bevat. Als veengrond uitdroogt, komt er zeer veel CO₂ vrij.
Europa bestaat voor 265.000 km² uit veengrond. Dat komt overeen met een gebied ruim 8 keer zo groot als heel België.
Het Europese Interreg project Carbon Connects focust op de vermindering van CO₂-uitstoot van veengronden. Om intensieve landbouw mogelijk te maken, zijn in het verleden vele veengronden ontwaterd, waardoor het veen afbreekt en een hoge CO₂-uitstoot veroorzaakt. Door deze veengronden terug te vernatten, wordt de afbraak gestopt en zal minder CO₂ worden uitgestoten. Een verhoogde waterstand maakt wel een veranderd landgebruik noodzakelijk.
Het project gaat na hoe we voor landbouw in de veranderde natte omstandigheden toch duurzame businessmodellen kunnen ontwikkelen, waarbij tegelijkertijd de biomassa in de vernatte gebieden ingezet kan worden om bijkomend koolstof vast te leggen. Naast een optimaal gebruik van de spontaan veranderde vegetatie na vernatting, kunnen ook gewassen zoals lisdodde en riet worden aangeplant.
Carbon Connects onderzoekt hoe koolstof van biomassa van deze vernatte gebieden duurzaam verwerkt kan worden, waardoor de koolstof wordt vastgelegd en niet als CO₂ in de atmosfeer terechtkomt. Dit kan door het gebruik van de biomassa bij de productie van duurzame materialen, of ook door de omzetting van de biomassa naar compost zodat de koolstof vastgelegd kan worden in landbouwgronden. Op deze manier ontwerpen we nieuwe businessmodellen voor landbouw in natte omstandigheden en om te integreren in economisch rendabele waardeketens.
Carbon Connects testte verschillende soorten maatregelen tot vernatting en verschillende businessmodellen in 8 pilootgebieden van 5 tot 10 ha groot. De pilootgebieden liggen in Nederland, Vlaanderen, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Ierland, en vertegenwoordigen samen alle verschillende types veengronden in Noordwest-Europa.
De geteste maatregelen zijn dus toepasbaar op in totaal 4.5 miljoen ha veengrond in Noordwest-Europa. Dat komt overeen met een gebied groter in oppervlakte dan heel Nederland.
Voor een filmpje over het projectdoel van Carbon Connects, check onze Engelstalige projectvideo via onderliggende link.
Vlaamse pilootprojecten
De Blankaart en de Meetkerkse Moeren
Het natuurinrichtingsproject De Blankaart en het landinrichtingsproject Kwetshage – Meetkerkse Moeren beslaan gebieden met veenbodem. De VLM voert daar samen met het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) en Natuurpunt een vernatting door om natuurdoelstellingen te realiseren.
Binnen Carbon Connects kijken we in beide projectgebieden in welke mate die vernatting zal leiden tot een vermindering van CO2-emissie, en een verhoging van de koolstofstock in de bodem. Dat doen we samen met het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO).
Natuur en landbouw samen tegen klimaatverandering
We gaan o.a. na of compostering van de biomassa uit de vernatte natuurgebieden de koolstofstock in de bodem van omringende landbouwgebieden verhoogt. Dat doen we samen met de beheerders van de landbouwgebieden en de lokale landbouwers die gronden gebruiken binnen de projectgebieden. Op die manier zal koolstofvastlegging door vernatting van de natuurgebieden gekoppeld worden aan koolstofvastlegging in landbouwbodems. Daarnaast evalueren we ook andere mogelijke businessmodellen op hun effectiviteit en praktische uitvoerbaarheid: gebruik van biomassa voor energie, verwerking van biomassa in duurzame materialen zijn potentiële businessmodellen.
Een duidelijk win – win situatie, waarin natuur en landbouw samen maatregelen nemen tegen klimaatverandering.
Projectpartners
Nederland
- Hogeschool Van Hall Larenstein (lead partner)
- Radboud University
- Waterboard Aa En Maas
- Waterboard de Dommel
- Staatsbosbeheer
- Provincie Noord-Brabant
Verenigd Koninkrijk
- The Rivers Trust
- Durham County Council
- Wear Rivers Trust
Ierland
- Limerick Institute of Technology
België
- Vlaamse Landmaatschappij (VLM)
- ILVO
- European Landowners Organization
Frankrijk
- Association des Chambres d’Agriculture de l’Arc Atlantique
- Chamber of Agriculture of Pays de la Loire
Duitsland
- Philipps-Universität Marburg
Het project Carbon Connects wordt gefinancierd door de Europese Unie, Interreg North-West Europe.
Duurtijd: 7/03/2018 – 06/12/2021, het project werd verlengd tot begin 2023.
Meer info
Laatste update: april 2023