Landinrichting Maasvallei

Foto toont twee mensen op een bank die geniete van het landschap

Projecttype: Landinrichtingsproject

Provincie(s): Limburg

Gemeente(n): Kinrooi; Maasmechelen

Regionaal Landschap Kempen en Maasland (RLKM) een inrichtingsvraag opgesteld voor de instelling van het landinrichtingsproject Maasvallei fase 2.

Op 16 augustus 2010 vraagt de stuurgroep van het project 'Maasvallei, ... grensverleggend' de inzet van het instrumentarium van de VLM in de Maasvallei om de doelstellingen en acties uit het Plan van Aanpak te helpen realiseren. Concreet vraagt de stuurgroep de opmaak en uitvoering van gedetailleerde plannen van landschapszorg.

Situering

In 2008 werd het RivierPark Maasvallei door het Plan van Aanpak “Maasvallei,... Grensverleggend!" boven het doopvont gehouden. Initiatiefnemer is het Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw (RLKM). De ambitie van dit plan was om het Vlaamse deel van de Maasvallei uit te bouwen tot één groot landschapspark met gemeenschappelijke doelstellingen en met een gecoördineerde aanpak. Ondertussen wordt het RivierPark grensoverschrijdend uitgebouwd. In 2023 is het RivierPark ook erkend als Vlaams Park, m.n. landschapspark. Meer informatie vind je op de website van het Regionaal Landschap Kempen en Maasland.

Het landschapspark streeft naar een win-win tussen natuur- en landschapsontwikkeling én landschapstoerisme en -recreatie, waarbij de synergie tussen verschillende belangen en sectoren kansen creëert voor het landschap. De kwaliteit van de leefomgeving krijgt zo een boost voor de lokale bewoner. Het toeristisch-recreatief potentieel in de Maasvallei is hoog, maar vergt een constante aandacht voor haar intrinsieke kwaliteiten (riviernatuur, klimaatbuffer, erfgoed, Maaslandse eigenheid, de Maas als imposante laaglandrivier). Waar mogelijk wordt met belangrijke spelers in het gebied, zoals de bewoners, de grind- en de landbouwsector, naar concrete samenwerking gezocht.

Het vernieuwde instrument landinrichting beschikt over een set van instrumenten die de realisatie van deelprojecten uit het Plan van Aanpak Maasvallei kan faciliteren en mogelijk maken. In een eerste fase heeft dit landinrichtingsproject betrekking op 2 van de 6 Maasvallei segmenten, met name het segment “Kessenich-Ophoven" te Kinrooi en het segment “Leut-Meeswijk-Vucht" te Maasmechelen. In een tweede fase komt de volledige Maasvallei aan Vlaamse oever tussen Kinrooi en Lanaken aan bod.

Maasvallei Fase 1

De doelstelling van het landinrichtingsproject 'Maasvallei - fase 1' is de kwaliteiten en de functies (ruimtelijk, landschappelijk, ecologisch, toeristisch,...) in het projectgebied van het RivierPark Maasvallei waar mogelijk te herstellen, te versterken en te ontwikkelen. Zo kunnen we mee uitvoering geven aan doelstellingen en acties uit het Plan van Aanpak 'Maasvallei, ... grensverleggend'.

Bijzondere aandacht gaat naar:

Het herwaarderen van een aantal Maasdorpen die het concept van 'snoer van Maasdorpen' versterken
Het vergroten van de verbondenheid tussen de verschillende Maasdorpen
Het versterken van markante punt- en lijnvormige landschapsstructuren
Het realiseren van (onderdelen van) de natuurverbindingen tussen de Maas en het nabij gelegen Kempisch plateau
De zorg voor de kasteeldomeinen in het projectgebied
De huisstijl van de Maasvallei gebruiken
De ingerichte gebieden inschuiven in bestaande of nog te ontwikkelen recreatieve netwerken

Deze doelstellingen zijn omgezet in concrete maatregelen via de opmaak en uitvoering van landinrichtingsplannen. Meer infomatie vind je op de onderstaande projectpagina's:

Landinrichtingsplan Kessenich in Zich(t)

Landinrichtingsplan Heerlyck Meeswijk, Leut en Vucht

Foto toont de Maasvallei
Foto @RLKM Gert Arijs

Maasvallei Fase 2

De doelstellingen in deze tweede fase van landinrichting bouwen verder op de inspanningen en opgedane ervaring van Maasvallei Fase 1. Landinrichting zetten we nu in voor de volledige Maasvallei (delen van Kinrooi, Maaseik, Dilsen-Stokkem, Maasmechelen en Lanaken).

De uitgestrektheid van de Maasvallei en de complexiteit van de processen die er spelen (hoogwaterveiligheid i.f.v. een veranderd klimaat, rivierverbreding, grindontginning, grensvervaging, leefbaarheidsvraagstukken in de dorpen, mobiliteit, enz.) vormen een uitdaging.
De cultuurhistorische en landschappelijke eenheid die de Maasvallei van oudsher vormt, geplaagd door versnippering, verharding, afgesneden beken, het verdwijnen van erfgoed en erfgroen enz. kan via landinrichting hersteld en versterkt worden. De instrumenten landinrichting kunnen daarbij rechtstreeks gaan inrichten of faciliterend werken i.f.v. projecten van de Vlaamse of provinciale overheid.

Er zijn volgende doelstellingen:

Het winterbed met uiterwaarden aan de Maas verder ontwikkelen als dynamische riviernatuur
De open ruimte buiten het winterbed en tussen de dorpen landschappelijk opwaarderen door ontharding en de aanleg en het handhaven van kleine landschapselementen
Beekvalleien verder ontwikkelen als ecologische verbindingszone
De openruimte verbindingen tussen RivierPark Maasvallei en Nationaal Park Hoge Kempen en Kempenbroek robuust realiseren
Zoeken naar ruimte voor een voedsellandschap
De landschapskwaliteit verhogen in het snoer van Maasdorpen met veel aandacht voor de erfgoedwaarden
Het optimaliseren van de wandel- en fietsroutes in het RivierPark Maasvallei
Er wordt ingezet op betrokkenheid van bewoners in functie van duurzame landschapsbeleving en streekidentiteit
De algemene herkenbaarheid van het RivierPark Maasvallei vergroten door gebruik te maken van de eenvormige huisstijl.

In juli 2024 werd de planbegeleidingsgroep van het project opgericht. Daarna is gestart met de opmaak van de eerste landinrichtingsplannen
via overleg en inventarisatie.

Het Landinrichtingsproject Maasvallei fase 2 wordt pragmatisch opgedeeld in verschillende landinrichtingsplannen (LIP's) die de doelstellingen van het landinrichtingsproject gaan concretiseren: