In de kijker
De omgevingsvergunningen voor de herinrichting van de dorpspleinen Meeswijk, Leut en Vucht zijn verkregen in september 2024. De uitvoering van de werken zal starten vanaf najaar 2025.
De ontwerpen voor de pleinen van Meeswijk, Leut en Vucht:
Deze impressie helpt om een inzicht te krijgen in de toekomstige situatie van de dorpspleinen. Het blijft echter een benadering en sfeerbeeld.
Klik op de foto voor een grotere weergave.
Voor de fietsverbinding Ganzenpoel te Leut wordt een omgevingsvergunning aangevraagd. Het fietspad wordt, samen met de ontmoetingsplekken in Meeswijk en Leut, uitgevoerd vanaf einde 2025.
Situering
Het RivierPark Maasvallei is een grensoverschrijdend landschapspark met als kern de Maas en haar winterbedding. Langs de beide oevers van de Maas ontwikkelden zich een aantal pittoreske Maasdorpjes, als een snoer aan elkaar geregen. Dit geheel van natuur en cultuur is wat het RivierPark Maasvallei uniek maakt.
De dorpen Meeswijk, Leut en Vucht zijn gelegen in het hart van het RivierPark. Leut is een van de vijf toegangspoorten van het RivierPark Maasvallei. Het werd gekozen als toegangsdorp omwille van het aanwezige cultuurhistorisch erfgoed, zoals het beschermde dorpsplein met zijn gebouwen. Vanuit de drie dorpen is er ook een sterke landschappelijke verbondenheid met de Maas. De lokale bezienswaardigheden zijn vlot te bereiken (kasteel Vilain XIIII en het bijhorende kasteelpark, natuurgebieden Maesbempder-Greend, Maaswinkel, 't Greven en Mazenhoven, het veerpont te Meeswijk, ...)
Voorgeschiedenis
15 juli 2016: de Vlaamse Regering keurt het landinrichtingsproject Maasvallei fase 1 goed.
In de periode 2019-2020: opmaak van een visie voor Meeswijk, Leut en Vucht aan de hand van gesprekken met de gemeente, betrokken overheden en lokale organisaties en het lokale en Vlaamse omgevingsbeleid.
April 2021: inspraakronde voor de bewoners (zie 
rapport)
November – december 2022: adviesprocedure over het ontwerp landinrichtingsplan en openbaar onderzoek van 7 november t.e.m. 6 december 2022
9 maart 2023: aanpassing van het ontwerp landinrichtingsplan tot eindadvies door de planbegeleidingsgroep o.b.v. de ingediende adviezen en bezwaren (zie 
definitief Landinrichtingsplan en Overwegingsdocument bezwaren)
6 oktober 2023: Besluit van de Vlaamse Regering tot vaststelling van het landinrichtingsplan 'Heerlyck Meeswijk, Leut en Vucht'
Voorjaar 2024:
- infomoment particulieren i.v.m. groepskap en heraanplant bomen i.s.m. Bosgroep Limburg
- infomarkt over openbaar onderzoek rond de omgevingsvergunningen
Van een visie voor het landinrichtingsplan...
In en rond de Maasdorpen Meeswijk, Leut en Vucht krijgt de kwaliteit van de omgeving een flinke duw in de rug. De dorpskernen krijgen er hun typische karakter terug door herinrichting met bijzondere aandacht voor ontharding (verwijderen van verharding) en vergroening. Dit soort inrichting wordt 'rewilding' genoemd. De relatie tussen de dorpen onderling, maar ook met het landschap en de Maas, wordt versterkt door verbindingen voor fietsers, wandelaars, ...
Ook de biodiversiteit in het Maasland wordt een boost gegeven. Daarvoor wordt 'landschapsacupunctuur' ingezet: op verschillende punten in de dorpen en het landschap errond worden kleine ingrepen gedaan zoals de aanplant van een solitaire boom of haag. Het beschermd landschap rondom het kasteel Vilain XIIII wordt duurzaam ingericht en beheerd.
Een uitgebreide beschrijving van de visie kan je hier downloaden of in dit filmpje bekijken.
... naar concrete maatregelen
Groene dorpskernen met ruimte om elkaar te ontmoeten
De grijze dorpspleinen van Meeswijk, Leut en Vucht worden omgevormd naar groenere oases door meer bomen en struiken te planten en bloemrijke graslanden te voorzien. Overal komt ruimte voor ontmoeting en/of spel. Vele bewoners dachten mee na over de specifieke inrichting tijdens de inspraakronde van 2021 en het openbaar onderzoek van 2022. De behoeften en ideeën van de bewoners werden verwerkt in de plannen.
Landschapsacupunctuur in de Maasvallei
Landbouwers en particuliere eigenaars worden aangespoord meer aandacht te hebben voor kleinschalige landschapselementen om het landschap weer aan te kleden. Dat kan een solitaire boom op een kruispunt zijn, de aanleg van een brede berm, een houtkant of haag of een bloemrijke akker. Deze aankleding via doordachte en puntsgewijze maatregelen, noemen we landschapsacupunctuur. Landbouwers kunnen hiervoor gebruik maken van beheerovereenkomsten of niet-productieve investeringen, met particuliere eigenaars wordt een gezamenlijke bomenheraanplant georganiseerd.
Er staan veel dode en kaprijpe bomen in en rond de velden. Bij elke storm vallen er wel enkele om. Het is niet makkelijk om voor enkele bomen iemand te laten komen voor kapping of opruimen. Bovendien heb je meestal een vergunning nodig. De voorbije decennia zijn er heel wat kleine landschapselementen (bomen en struiken) verdwenen en kwam er weinig hout in de plaats. Jammer, want bomen en struiken hebben zowel een economische, ecologische als sociale functie, vaak zonder dat we het beseffen. Met het landinrichtingsplan willen we heraanplant stimuleren.
In het voorjaar 2024 vond er een infoavond plaats te Leut over een groepshoutkap en heraanplant van bomen en struiken. Betrokken eigenaars kregen hiervoor een uitnodiging. Een eerste groepskap en heraanplant is in voorbereiding. Je vindt de flyer hier.
Het landschap rondom het kasteel Vilain XIIII duurzaam ingericht en beheerd
Het beschermde landschap rondom het kasteel Vilain XIIII kan een grondige onderhoudsbeurt gebruiken; de waardevolle botanische bomencollectie gaat jaarlijks achteruit. Via een herverkaveling worden gronden herschikt zodat elke gebruiker en eigenaar rondom het kasteel op de juiste plaats komt te liggen.
Een duurzaam beheer na inrichting is cruciaal voor de instandhouding op lange termijn. De verschillende partijen werken samen aan een nieuw geïntegreerd landschaps- en natuurbeheerplan.
Trage wegen om veilig te fietsen en te wandelen
Langsheen de grot wordt een bijkomend fietspad aangelegd richting de lagere school in Leut.
Enkele veldwegen waar sluipverkeer aanwezig is, worden veiliger gemaakt of afgesloten voor doorgaand gemotoriseerd verkeer. De dreef tussen Meeswijk en Leut wordt opgenomen in een totaalvisie mobiliteit door de gemeente Maasmechelen.
Interreg: Grenzeloos landschapstoerisme
Het project 'Grenzeloos Landschapstoerisme', dat RLKM indiende samen met 12 andere partners uit de Maasvallei en Kempen~Broek, werd in juni 2023 goedgekeurd. Dat levert de komende drie jaar Europese financiering op om het landschapstoerisme in beide (grens)gebieden verder te ontwikkelen. Denk daarbij niet alleen aan bijkomende promotie of signalisatie, maar ook aan de (her)inrichting van bepaalde sites. De draagkracht van het landschap staat voorop.
Bovendien heeft de grensstreek zowel in de Maasvallei als in Kempen~Broek nog tal van onontdekte verhalen en plekken, die de drukte elders kunnen milderen en kansen kunnen geven aan de lokale (vrijetijds)economie. De Bath in Urmond bijvoorbeeld, waar je nu als fietser of wandelaar gewoon voorbij zoeft, of het Urnenveld in Weert (een van de grootste van Europa). Maar ook de buitenaanleg aan De Wissen staat op het programma, net als de herinrichting van het Natuur- en Milieucentrum de IJzeren Man (ook in Weert), de plaatsing van een aantal watertappunten voor wandelaars en een aantal rustplekken aan de randen van natuurgebieden of dorpskernen. Deze laatste worden uitgevoerd binnen het landinrichtingsproject Heerlyck Meeswijk, Leut en Vucht. Het project loopt tot mei 2026.
Timing
vanaf najaar 2025: herinrichting van de dorpspleinen Meeswijk, Leut en Vucht
winter 2025: uitvoering groepskap en heraanplant bomen i.s.m. Bosgroep Limburg
voorjaar 2026: uitvoering fietspad Ganzenpoel en ontmoetingsplekken
Partners
Gemeente Maasmechelen
Vlaamse overheid: Agentschap voor Natuur en Bos, Toerisme Vlaanderen, de Vlaamse Waterweg
Regionaal Landschap Kempen en Maasland
Limburgse Bosgroepen vzw
RivierPark Maasvallei
Bijkomende informatie
Eindvoorstel Landinrichtingsplan Heerlyck Meeswijk, Leut en Vucht
Laatste update: februari 2025