Heerlyck Meeswijk, Leut en Vucht

Project: Landinrichtingsproject

Projecttype: Landinrichtingsproject

Provincie(s): Limburg

Gemeente(n): Maasmechelen

Situering

Het RivierPark Maasvallei is een grensoverschrijdend landschapspark met als kern de Maas en haar winterbedding. Langs de beide oevers van de Maas ontwikkelden zich een aantal pittoreske Maasdorpjes, als een snoer aan elkaar geregen. Dit geheel van natuur en cultuur is wat het RivierPark Maasvallei uniek maakt.

De dorpen Meeswijk, Leut en Vucht zijn gelegen in het hart van het RivierPark. Leut is een van de vijf toegangspoorten van het RivierPark Maasvallei. Het werd gekozen als toegangsdorp omwille van het aanwezige cultuurhistorisch erfgoed, zoals het beschermde dorpsplein met zijn gebouwen. Vanuit de drie dorpen is er ook een sterke landschappelijke verbondenheid met de Maas. De lokale bezienswaardigheden zijn vlot te bereiken (kasteel Vilain XIIII en het bijhorende kasteelpark, natuurgebieden Maesbempder-Greend, Maaswinkel, 't Greven en Mazenhoven, het veerpont te Meeswijk, ...)

Voorgeschiedenis

15 juli 2016: de Vlaamse Regering keurt het landinrichtingsproject Maasvallei fase 1 goed.

14 juni 2017: oprichting planbegeleidingsgroep Landinrichting Maasvallei fase 1.

2018-2020: opmaak en goedkeuring landinrichtingsplan Kessenich in Zich(t)

In de periode 2019-2020: opmaak van een visie voor Meeswijk, Leut en Vucht aan de hand van gesprekken met de gemeente, betrokken overheden en lokale organisaties en het lokale en Vlaamse omgevingsbeleid.

Op basis van deze eerste visie keurt minister Demir op 30 oktober 2020 een bijkrediet voor het landinrichtingsproject in de Maasvallei goed.

April 2021: inspraakronde voor de bewoners (zie rapport)

2021-2022: beschrijving, verdieping, uitwerking en raming van de maatregelen van het landinrichtingsplan o.b.v. de inspraak

November – december 2022: adviesprocedure over het ontwerp landinrichtingsplan en openbaar onderzoek van 7 november t.e.m. 6 december 2022

9 maart 2023: aanpassing van het ontwerp landinrichtingsplan tot eindadvies door de planbegeleidingsgroep o.b.v. de ingediende adviezen en bezwaren (zie definitief LIP en Overwegingsdocument bezwaren)

Juni 2023: terugkoppeling aan de bewoners over de herwerkte pleinen

6 oktober 2023: Besluit van de Vlaamse Regering tot vaststelling van het landinrichtingsplan 'Heerlyck Meeswijk, Leut en Vucht'.

Van een visie voor het landinrichtingsplan...

In en rond de Maasdorpen Meeswijk, Leut en Vucht krijgt de kwaliteit van de omgeving een flinke duw in de rug. De dorpskernen krijgen er hun typische karakter terug door herinrichting met bijzondere aandacht voor ontharding (verwijderen van verharding) en vergroening. Dit soort inrichting wordt 'rewilding' genoemd. De relatie tussen de dorpen onderling, maar ook met het landschap en de Maas, wordt versterkt door verbindingen voor fietsers, wandelaars, ...

Ook de biodiversiteit in het Maasland wordt een boost gegeven. Daarvoor wordt 'landschapsacupunctuur' ingezet: op verschillende punten in de dorpen en het landschap errond worden kleine ingrepen gedaan zoals de aanplant van een solitaire boom of haag. Het beschermd landschap rondom het kasteel Vilain XIIII wordt duurzaam ingericht en beheerd.

Een uitgebreide beschrijving van de visie kan u hier downloaden of in dit filmpje bekijken.

... naar concrete maatregelen

Groene dorpskernen met ruimte om elkaar te ontmoeten

De grijze dorpspleinen van Meeswijk, Leut en Vucht worden omgevormd naar groenere oases door meer bomen en struiken te planten en bloemrijke graslanden te voorzien. Overal komt ruimte voor ontmoeting en/of spel. Vele bewoners dachten mee na over de specifieke inrichting tijdens de inspraakronde van 2021 en het openbaar onderzoek van 2022. De behoeften en ideeën van de bewoners werden verwerkt in de plannen.

Landschapsacupunctuur in de Maasvallei

Landbouwers en particuliere eigenaars worden aangespoord meer aandacht te hebben voor kleinschalige landschapselementen om het landschap weer aan te kleden. Dat kan een solitaire boom op een kruispunt zijn, de aanleg van een brede berm, een houtkant of haag of een bloemrijke akker. Deze aankleding via doordachte en puntsgewijze maatregelen, noemen we landschapsacupunctuur. Landbouwers kunnen hiervoor gebruik maken van beheerovereenkomsten of niet-productieve investeringen, met particuliere eigenaars wordt een gezamenlijke bomenheraanplant georganiseerd.

Het landschap rondom het kasteel Vilain XIIII duurzaam ingericht en beheerd

Het beschermde landschap rondom het kasteel Vilain XIIII kan een grondige onderhoudsbeurt gebruiken; de waardevolle botanische bomencollectie gaat jaarlijks achteruit. Via een herverkaveling worden gronden herschikt zodat elke gebruiker en eigenaar rondom het kasteel op de juiste plaats komt te liggen.

Een duurzaam beheer na inrichting is cruciaal voor de instandhouding op lange termijn. De verschillende partijen werken samen aan een nieuw geïntegreerd landschaps- en natuurbeheerplan.

Trage wegen om veilig te fietsen en te wandelen

Langsheen de grot wordt een bijkomend fietspad aangelegd richting de lagere school in Leut.

Enkele veldwegen waar sluipverkeer aanwezig is, worden veiliger gemaakt of afgesloten voor doorgaand gemotoriseerd verkeer. De dreef tussen Meeswijk en Leut wordt opgenomen in een totaalvisie mobiliteit door de gemeente Maasmechelen.

Interreg: Grenzeloos landschapstoerisme

Het project 'Grenzeloos Landschapstoerisme', dat RLKM indiende samen met 12 andere partners uit de Maasvallei en Kempen~Broek, werd in juni 2023 goedgekeurd. Dat levert de komende drie jaar Europese financiering op om het landschapstoerisme in beide (grens)gebieden verder te ontwikkelen. Denk daarbij niet alleen aan bijkomende promotie of signalisatie, maar ook aan de (her)inrichting van bepaalde sites. De draagkracht van het landschap staat voorop.

Bovendien heeft de grensstreek zowel in de Maasvallei als in Kempen~Broek nog tal van onontdekte verhalen en plekken, die de drukte elders kunnen milderen en kansen kunnen geven aan de lokale (vrijetijds)economie. De Bath in Urmond bijvoorbeeld, waar je nu als fietser of wandelaar gewoon voorbij zoeft, of het Urnenveld in Weert (een van de grootste van Europa). Maar ook de buitenaanleg aan De Wissen staat op het programma, net als de herinrichting van het Natuur- en Milieucentrum de IJzeren Man (ook in Weert), de plaatsing van een aantal watertappunten voor wandelaars en een aantal rustplekken aan de randen van natuurgebieden of dorpskernen. Deze laatste worden uitgevoerd binnen het landinrichtingsproject Heerlyck Meeswijk, Leut en Vucht. Het project loopt tot december 2028.

logo Interreg

Timing

Begin 2024: indiening omgevingsvergunning voor de herinrichting van de dorpspleinen Meeswijk, Leut en Vucht
2024-2026: uitvoering van de andere maatregelen uit het landinrichtingsplan (opmaak technische bestekken, aanvraag omgevingsvergunning en uitvoering van werken,...)