Wat weten we al over de beheerovereenkomsten in het nieuwe GLB?

De voorbereidingen voor de Vlaamse invulling van het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) lopen nog. Het is wel al duidelijk dat de beheerovereenkomsten die starten in 2023 zowel ruimtelijk als inhoudelijk sterker zullen focussen op hun bijdrage aan de biodiversiteit. Landbouwers die een beheerovereenkomst met startdatum 1 januari 2023 kunnen sluiten, worden zo snel mogelijk geïnformeerd door de VLM.   

De start van het nieuwe GLB in 2023 betekent ook de start van een nieuwe generatie beheerovereenkomsten. Hoe die er in detail uit zien, weten we pas zeker na de definitieve goedkeuring van het Vlaams strategisch plan voor het GLB door de Europese Commissie en de Vlaamse Regering.

Een beheerovereenkomst blijft een vrijwillige vijfjarige overeenkomst tussen een landbouwer en de Vlaamse Landmaatschappij (VLM), waarbij de landbouwer vergoed wordt voor inspanningen voor biodiversiteit en landschap. VLM-bedrijfsplanners staan in voor het sluiten en begeleiden van de beheerovereenkomsten.

​De nieuwe beheerovereenkomsten zullen gesloten kunnen worden in gebieden waar ze het meest bijdragen aan de Vlaamse doelstellingen voor biodiversiteit en landschap in landbouwgebieden. Daarbij ligt de  focus op het tegengaan van biodiversiteitsverlies in het landbouwgebied en de bescherming  van soorten die afhankelijk zijn van en verbonden zijn met landbouwactiviteiten in een gebied. Denk maar aan de veldleeuwerik, de patrijs en de grutto. Die soorten zijn de laatste decennia sterk in aantal afgenomen.

Minister van Omgeving Zuhal Demir:

“De voorbije jaren werden de middelen te versnipperd ingezet en bleven de gewenste effecten op populatieniveau uit. Op basis van wetenschappelijk advies doen we dus een bijsturing. We willen de middelen vanaf 2023 gerichter inzetten om in de gebieden met het hoogste potentieel meer positieve impact te realiseren op de biodiversiteit.”

Daarnaast zijn het bufferen en verbinden van kwetsbare natuur en het beheer van soortenrijke graslanden en kleine landschapselementen belangrijke doelstellingen voor de beheerovereenkomsten. In de loop van dit jaar zal het duidelijk zijn waar de beheergebieden komen te liggen.

In het nieuwe GLB houden de VLM-beheerovereenkomsten ‘waterkwaliteit’ en ‘erosiebestrijding’ op te bestaan. De zorg voor een goede waterkwaliteit en het tegengaan van erosie worden ondergebracht bij de conditionaliteiten en ecoregelingen. De ecoregelingen kunnen ook een alternatief zijn voor de landbouwers met aflopende beheerovereenkomsten buiten beheergebied. Naast de ecoregelingen worden ook niet-productieve investeringen - zoals de aanleg van poelen en heggen - aanvullend ingezet op de beheerovereenkomsten.

Minister van Omgeving Zuhal Demir:

​“Via de zogenaamde conditionaliteiten, en aanvullend daarop de ecoregelingen, zal er al brede aandacht zijn voor landschapszorg en biodiversiteit in de bedrijfsvoering van elke landbouwer. Landbouwers die een stap verder willen gaan, kunnen in de meest kansrijke gebieden gebruik maken van beheerovereenkomsten. Beheerovereenkomsten vormen zo het sluitstuk van een landbouwbeleid dat meer focust op duurzaamheid, landschap en biodiversiteit.”

Wat met lopende beheerovereenkomsten?

De lopende beheerovereenkomsten die de voorbije jaren werden gesloten, lopen gewoon verder tot hun einddatum. De VLM-bedrijfsplanners zullen in overleg met de landbouwer bekijken wat mogelijk is binnen de nieuwe wetgeving.

Het openbaar onderzoek over het ontwerp van het Vlaams strategisch plan voor het GLB wordt door het Departement Landbouw en Visserij opgestart op vrijdag 14 januari. Na afloop van het openbaar onderzoek en na eventuele bijsturingen, keurt de Vlaamse regering het plan goed en wordt het officieel ingediend bij de Europese Commissie. Als de Europese Commissie het plan tijdig goedkeurt, kan Vlaanderen in 2023 kan starten met het nieuwe GLB en de nieuwe beheerovereenkomsten.

De VLM zal zo snel mogelijk uitgebreid communiceren over de wijzigingen aan de beheerovereenkomsten, zowel naar haar partners als naar de landbouwers.