Het idee van De
Koloniën van Weldadigheid kwam van generaal Johannes van den Bosch uit 1818 die
de armoede na de Franse overheersing wou bestrijden. Zijn experiment was geen
onverdeeld succes. De Koloniën van Weldadigheid werden opgericht tussen 1818 en
1825. Het project was er om verarmde stedelingen weer op het rechte pad te
brengen. Opvallend in elke Kolonie, waren de sociale en onderwijsvoorzieningen.
De inwoners moesten echter ook hard werken en zich aan de strenge regels
houden. De Koloniën zijn herkenbaar aan hun unieke lanen en gebouwen die sterk
op elkaar lijken. Bovendien zijn ze nog altijd in goede staat.
Ook vandaag zijn de
Koloniën nog heel zichtbaar in het landschap en vervullen ze functies in het
verlengde van hun oorspronkelijke reden van bestaan. De inbreng van de Vlaamse
Landmaatschappij (VLM) in dit verhaal kan niet over het hoofd gezien worden.
In de jaren ’90 van de vorige eeuw heeft zij de Kolonies van Merksplas en
Wortel als geheel verworven om versnippering te vermijden. Nadien heeft de VLM
doorverkocht aan diverse partners waaronder de betrokken gemeentebesturen, ANB,
Kempens Landschap vzw, enz.
In opdracht van de
Technische Coördinatiecommissie van de Kolonies heeft de VLM tegelijkertijd een
inrichtingsplan opgesteld voor Merksplas-Kolonie en Wortel-Kolonie. De VLM
geeft uitvoering aan deze inrichtingsplannen via diverse inrichtingsprojecten: de
al uitgevoerde ruilverkaveling Merksplas, de ruilverkaveling in uitvoering Zondereigen en de nog uit te voeren ruilverkaveling Rijkevorsel-Wortel.
Omwille van de
cultuurhistorische waarde ondertekenden 14 partners uit Nederland en België op
5 juli 2012 het
charter om samen de Koloniën van Weldadigheid op de UNESCO Werelderfgoedlijst
te krijgen in 2018.
Na een hechte samenwerking gedurende vijf jaar, overhandigden
de initiatiefnemers het nominatiedossier aan het Werelderfgoedcomité op 20
januari 2017.
Als het
Werelderfgoedcomité een positieve beslissing neemt, staan naast de vijf
Nederlandse Koloniën, de Kolonies Wortel en Merksplas in 2018 op de
Werelderfgoedlijst.
Bron: www.kolonienvanweldadigheid.eu
Persbericht Koloniën van Weldadigheid
Lanenstructuur Merksplas-kolonie