©Regionaal Landschap Zuid-Hageland - De extra houtkanten langs het Groen Spoor zijn het resultaat van de eerste oproep houtkanten van december 2022
De tweede oproep houtkanten, die gelanceerd werd in oktober 2023, leverde 22 goedgekeurde projecten op. Die projecten ontvangen samen 400.000 euro voor de aanleg van 38 km nieuwe houtkanten, verspreid over 17 gemeenten. De Vlaamse overheid werkt zo aan een sterker en uitgebreider houtkantennetwerk tegen 2030. De extra houtkanten zijn niet alleen goed voor de biodiversiteit en landschapskwaliteit, maar ze houden ook 2.204 ton koolstof vast, zodat die niet in de atmosfeer terecht komt. Zo dragen houtkanten ook bij aan de strijd tegen de klimaatverandering.
De 22 goedgekeurde projecten zijn verspreid over 17 plattelandsgemeenten in Vlaanderen: 6 projecten in West-Vlaanderen goed voor 13,7 km houtkanten, 4 projecten in Oost-Vlaanderen of 4,7 km houtkanten, 3 projecten in Vlaams-Brabant of 8,5 km houtkanten, 7 projecten in Antwerpen of 6,7 km en 2 projecten in Limburg of 4,5 km houtkanten.
In totaal leidt deze oproep dus tot 38 km nieuwe houtkanten. Samen met eerste oproep, loopt het aantal nieuwe houtkanten op tot ruim 72 kilometer.
Lees meer over de goedgekeurde projecten in de bijlage onderaan dit bericht.
Oproep Houtkanten 2023
In oktober 2023 werd de tweede oproep houtkanten gelanceerd. In totaal dienden 17 gemeenten en drie regionale landschappen samen 24 aanvragen in. Na een grondige beoordeling door een jury van diverse organisaties, werden 22 projecten geselecteerd goed voor een totale subsidie van 400.392 euro.
Houtkantenplan
Vlaanderen telt steeds minder houtkanten. Dat is jammer, want door hun mogelijkheid om koolstofdioxide (CO2) uit de lucht te halen dragen houtkanten bij aan de strijd tegen klimlaatverandering. Houtkanten herbergen ook tal van dieren zoals egels, insecten, spinnen en vogels. Ze zijn dus belangrijk voor een klimaatbestendig en biodivers platteland.
Daarom is er een Vlaams houtkantenplan: een actieplan om het houtkantennetwerk kwalitatief en kwantitatief te versterken tegen 2030. De VLM is verantwoordelijk voor de uitvoering van het Houtkantenplan. Landbouwers, privé-eigenraars lokale besturen en allerhande organisaties en verenigingen kunnen eraan meewerken. De projectoproep houtkanten is één van de acties die uitvoering geeft aan het houtkantenplan.
Meer informatie
Meer informatie over het houtkantenplan en de oproep op vindt u op de website van de Vlaamse Landmaatschappij.
Bijlage: Samenvatting van de goedgekeurde projecten voor houtkanten
West-Vlaanderen
Diksmuide – 2,9 km
In samenwerking met de stad Diksmuide en het Regionaal Landschap Westhoek vzw, worden heggen en bomenrijen aangeplant in Keiem, Leke, Stuivekenskerke en Pervijze. Deze groene infrastructuur verbetert het landschap en sluit aan bij bestaande elementen, met respect voor het open poldergevoel. Lange aaneengesloten lijnvormige aanplantingen worden vermeden, en er komen enkel bomenrijen op die locaties waar die passen in het landschap.
Ieper – 1,6 km
De stad Ieper (projectpromotor) en het Regionaal Landschap Westhoek vzw planten diverse kleine landschapselementen aan op strategische locaties: de Komenseweg, Wervikstraat, Zillebekevoetweg, Kalleputstraat en de Torreelstraat. Die aanplantingen passen binnen de beleidsdoelstellingen van de stad Ieper en versterken het relatief bosrijke landschap met diverse KLE's. De locaties zijn zorgvuldig gekozen om bestaande elementen te verbinden en hun waarde te verhogen.
Koekelare - 0,8 km
De gemeente Koekelare en het Regionaal Landschap Westhoek vzw planten heggen en bomenrijen op zorgvuldig gekozen locaties in Zillebeke, Hollebeke, Voormezele en Dikkebus. Deze groene infrastructuur verrijkt het landschap en sluit aan bij bestaande Kleine Landschapselementen. Het project is ontworpen met respect voor het karakteristieke halfopen landschap van Koekelare, met zachte glooiingen en een afwisseling van graslanden, akkers, beekvalleien en bosfragmenten. De aanplantingen herstellen en versterken het traditionele bocagelandschap, met knoestige (knot)bomenrijen en haagrelicten langs perceelsranden.
Koksijde – 0,7 km
De gemeente Koksijde (projectpromotor) en het Regionaal Landschap Westhoek vzw (RLW planten diverse kleine landschapselementen aan op strategische locaties: Hockeyveld Oostduinkerke (Toekomstlaan) en Veurnestraat. De aanplantingen passen binnen de beleidsdoelstellingen van de gemeente Koksijde en versterken het relatief bosrijke landschap met diverse KLE's. De locaties zijn zorgvuldig gekozen om bestaande elementen te verbinden en hun waarde te verhogen.
Roeselare – 3,9 km
In samenwerking met het Regionaal Landschap West-Vlaams Hart plant de stad Roeselare twee bomenrijen aan langs de parallelwegen ten noorden van de bebouwde kom, die de R32 flankeren. De lange, brede bermen lenen zich uitstekend voor deze aanplantingen. Over meer dan twee kilometer zullen de bomen een natuurlijke grens vormen tussen het buitengebied en de stad, waardoor de harde grens van de R32 verzacht en vergroend wordt. Daarnaast worden de industriegebieden ten zuiden van de R32 landschappelijk ingekleed. Deze bomenrijen sluiten mooi aan op de nieuwe groenzones die de WVI aanlegt ten zuiden van de R32.
Staden – 3,9 km
De gemeente Staden heeft ingetekend op het Bomenplan van Regionaal Landschap West-Vlaamse Hart. Een bomenexpert zal een inventaris opstellen en een boombeheerplan opstellen voor de gemeente. Daarnaast worden er twee publiekscampagnes gelanceerd, gericht op landbouwers en particulieren, om het belang van bomen te benadrukken. Een derde aspect van het plan is de ontwikkeling van een kansenkaart, waarop alle mogelijkheden voor het planten van extra bomen en houtkanten in kaart worden gebracht. Het regionaal landschap biedt ook ondersteuning voor nieuwe aanplantingen, zoals dit project waarbij de focus ligt op het aanleggen van hagen. In totaal zijn er 10 locaties geselecteerd, voornamelijk langs landelijke wegen, maar ook een bufferbekken en een camperplaats worden vergroend.
Oost-Vlaanderen
Denderleeuw
Eind 2021 startte het inspraaktraject voor de inrichting van het perceel tussen de Biestbaan en de Hoogstraat. Het lokaal bestuur van Denderleeuw heeft het resultaat omgezet naar een inrichtingsplan. Deze subsidieaanvraag richt zich voornamelijk op de aanleg van een groenbuffer langs beide randen van het perceel, bestaande uit houtkanten, heggen en hagen.
Lede - 4, 1 km
Het houtkantenplan van de gemeente Lede heeft als doel om tegen 2030 zowel kwantitatief als kwalitatief het houtkantennetwerk te versterken. Dit gaat over drie ingediende projecten voor Lede, goed voor in totaal iets meer dan 4 km nieuwe houtkanten.
Het plan richt zich op de aanplant van houtkanten langs (trage) wegen, met specifieke zones zoals de Oordegemse Corridors (1,1 km), Geelstervallei (1,1 km)en Bocagelandschap Vrijdagsmarkt (1,8 km). In samenwerking met het Regionaal Landschap Schelde Durme worden houtkanten in het buitengebied versterkt en herwaardeerd.
In de Bocagelandschap Vrijdagsmarkt worden historische bomenrijen hersteld en poelen verbonden met ecologische corridors om de lokale amfibiepopulatie te ondersteunen. De Geelstervallei krijgt nieuwe houtkanten die niet alleen het natuurreservaat versterken, maar ook verbindingen leggen naar omliggende bosjes, tuinen en het psychiatrisch ziekenhuis Ariadne.
De Oordegemse corridors omvatten de aanplant van corridors op vier locaties, waarbij autostrade- en spoorwegbermen worden verbonden met tuinen en bestaande houtkanten, ter uitbreiding van het leefgebied van vleermuizen en steenuilen.
Vlaams-Brabant
Pepingen – 9,3 km
De gemeente Pepingen zal ongeveer 1 km wegberm beplanten met extra bomen en struiken om houtkanten te creëren. Het project biedt meerwaarde voor enkele lokale soorten zoals de sleedoornpage, gouden tor en zomertortel, en ook voor akkervogels zoals de geelgors. Door de aanplant van iepen wordt het leefgebied van de iepenpage uitgebreid en de populatie robuuster gemaakt. De beplanting op taluds draagt bij aan extra fixatie en stabilisatie van de helling, terwijl het ook de recreatieve waarde van het buitengebied verbetert.
Tielt-Winge – 5,2 km
Het groene netwerk van plattelandsgemeente Tielt-Winge is door de jaren heen versnipperd. De gemeenten wil dat netwerk herstellen en uitbreiden.. Met dit project worden op bijna 20 locaties nieuwe heggen, hagen, houtkanten en bomenrijen geplant, zowel gemeentelijke gronden als op openbaar domein.
Met deze aanplantingen willen ze niet alleen het landschap versterken, maar ook het bewustzijn bij inwoners vergroten door de inwoners te betrekken bij de aanplant op sommige locaties.
Daarnaast heeft de gemeente ook aandacht voor goed beheer van deze nieuwe aanplantingen. Ze voorziet daarvoor trainingen voor medewerkers.
Ternat – 2,4 km
Gemeente Ternat zal binnen een samenwerking tussen landbouw en natuur 2329 m aan nieuwe houtige kleine landschapselementen aanleggen, en 91 m aan houtige KLE's herstellen. Concreet gaat het om de aanplant van 2154 m aan landschappelijke hagen en 8 are houtkant, op 11 locaties in Ternat. Deze realisaties kaderen in de gebiedscoalitie 'Plan Steenuil', en binnen een visie die in het kader van het Loket Onderhoud Buitengebied is opgemaakt.
Antwerpen
Putte – 0,3 km
De gemeente Putte gaat actief aan de slag met de aanplant van nieuwe hagen en houtkanten om het landschap te versterken en klimaatrobuuster te maken. Zo willen ze niet alleen het netwerk van kleine landschapselementen (KLE's) in de gemeente uitbreiden, maar ook bijdragen aan het Lokaal Energie- en Klimaatpact dat streeft naar een halve meter extra haag per inwoner tegen 2030, zonder gebruik te maken van LEKP-subsidies.
De focus ligt op omgeving rond de Pastorijstraat. Daar willen ze het cultuurhistorische landschap herstellen en nieuwe habitats creëren voor bijzondere flora en fauna, waaronder Antwerpse Prioritaire Soorten.
Daarnaast willen ze het belang van deze groene netwerken en landschapselementen onder de aandacht brengen bij de inwoners. Het Regionaal Landschap Rivierenland vzw ondersteunt in de visie, aanplant en beheer van de houtkanten.
Arendonk – 0,5 km
Het lokaal bestuur van Arendonk wil verschillende kleine landschapselementen ontwikkelen die bestaande en nieuwe bossen verbinden. De landbouwzone 'Voortjens', in een landschappelijk waardevol agrarisch gebied, scheidt twee boscomplexen, waarvan één deel uitmaakt van het habitatrichtlijngebied 'Vennen, heiden en moerassen rond Turnhout'. Die open vlakte belemmert de migratie van veel diersoorten tussen de boscomplexen. In 2023 werden alkenkele landbouwpercelen voor bebossing vrijgemaakt. Met dit project wil het lokaal bestuur extra structuur en migratiemogelijkheden in het landschap creëren door twee bomenrijen en een houtkant over de gehele breedte van de percelen aan te planten.
Essen – 2,9 km
Het project bevindt zich in het buitengebied van gemeente Essen en specifiek binnen de ruilverkaveling Nieuwmoer. Er worden nieuwe houtkanten en nieuwe bomenrijen aangeplant: die zullen het groen-blauwe netwerk versterken binnen de ruilverkaveling en vormen stapstenen tussen de Horendonkse bossen ten Oosten van Essen en het Grenspark Kalmthoutse Heide ten Zuiden van Essen.
Essen – 2,4 km
Het project betreft aanplantingen van nieuwe houtkanten en het aanvullen van een bomenrij die fungeren als groene verbinding tussen de Brabantse wal en de Kalmthoutse heide binnen het agrarische gebied van gemeente Essen. In samenspraak tussen de gemeente Essen en het Regionaal Landschap de Voorkempen (partner, verder RLDV) werden enkele specifieke locaties uitgekozen, steeds met aandacht voor het omliggende landschap en de eventuele aanpalende. Alle locaties zijn vrij kwetsbaar. Daarom zal de bescherming van de aanplant noodzakelijk zijn.
Sint-Katelijne-Waver – 0,2 km
De gemeente Sint-Katelijne-Waver gaat een bijna 200 meter lange houtkant aanplanten als onderdeel van het RUP zonevreemde recreatieplan, dat in 2015 werd goedgekeurd. De aanplant versterkt het netwerk van trage wegen en kleine landschapselementen zoals voorgesteld in het plan. De houtkant zal een nieuw bos in het zuiden verbinden met een bestaand bos in het noorden, en vormt een belangrijke schakel tussen het natuurgebied Kauwendaal en het Esbroeckbos. In de eerste jaren ligt de focus op het beschermen en opvolgen van het jonge plantgoed, met eventueel aanvullende aanplanting waar nodig.
Met de houtkant worden historische landschappen, zoals te zien op de kaarten van Ferraris, nieuw leven ingeblazen. Deze nieuwe groene strook biedt niet alleen onderdak en schuilplaatsen, maar fungeert ook als migratiecorridor voor diverse dieren, waaronder Antwerpse prioritaire soortenzoals de eikenpage, fitis en de kleine bonte specht. Algemenere soorten profiteren ook van deze verbindingen, wat helpt om populaties te versterken en genetische uitwisseling te bevorderen.
De houtkant wordt aangeplant met soorten die passen bij de lokale bodem, waaronder ruwe berk, zomereik, zwarte els en wilde lijsterbes. Deze selectie is afgestemd op de specifieke bodemcondities en de behoeften van de doelsoorten. Om de houtkant optimaal te laten functioneren, wordt een gefaseerd hakhoutbeheer toegepast met enkele overblijvende eiken, wat zorgt voor een dichte, structuurrijke haag. Dat beheer zorgt ervoor dat vleermuizen de houtkant continu kunnen gebruiken als vliegroute, en dat de eikenpage altijd geschikte waardplanten heeft.
Sint-Katelijne-Waver – 0,6 km
De gemeente Sint-Katelijne-Waver gaat een 173 meter lange houtkant en een 82 meter lange bomenrij aanplanten als onderdeel van het GRUP Gasthuisvelden-Donderheide. Dit plan is gericht op het verweven van landbouw en natuur, met een uitbreiding van het netwerk van trage wegen. De nieuwe houtkant en bomenrij zullen de Gasthuisbossen recreatief verbinden met de Grensstraat en het Geleeg, waar ook een nieuw wandel- en ruiterpad wordt aangelegd.
Deze groene elementen versterken de groenblauwe verbindingen, essentieel voor biodiversiteitsherstel, en verbeteren de leefomgeving voor lokale flora en fauna. Er wordt ook een poel aangelegd. Op die manier wordt een landschap gecreëerd dat zich kenmerkt door een afwisseling van bossen en gebieden met een eerder agrarisch karakter met veel kleine landschapselementen.
De aanplantingen liggen nabij het habitatrichtlijngebied ‘historische fortengordels rond Antwerpen als vleermuizenhabitat’ en verbeteren de leefomgeving voor vleermuizen door de connectiviteit in het landschap te versterken.
Wijnegem – 0,2 km
Op het voormalige terrein van De Leeuw plant de gemeente Sint-Katelijne-Waver natuurlijke elementen aan als onderdeel van de ontwikkeling van de sport- en speelsite De Leeuw. De aanplant omvat een houtkant, een haag en een rij knotwilgen die het speelterrein verbinden met het nabijgelegen Wijnegemhof en de vallei van het Groot Schijn.
De houtkant zorgt voor een harmonieuze landschappelijke integratie van het speelterrein, terwijl de haag dient om het speelterrein en het skatepark op een natuurlijke manier van elkaar te scheiden. Dit voorkomt conflicten tussen de verschillende gebruikers. De knotwilgenrij draagt bij aan waterbeheer en versterkt het valleisysteem van het Groot Schijn.
Limburg
Maaseik – 2,8 km
In samenwerking met Regionaal Landschap Kempen & Maasland wil de stad Maaseik het project ‘Houtkantenplan Aertshouw/Dorne’uitvoeren. Dit initiatief richt zich op het herstel van houtkanten in het impulsgebied 'Driepaal-Aertshouw', een belangrijk landschappelijk waardevol agrarisch gebied aan de rand van het Nationaal Park Hoge Kempen.
Het project omvat de aanplant van 1940 meter nieuwe houtkanten in het projectgebied Aertshouw-Dorne. Deze nieuwe aanplantingen verbinden natuur en landbouw en versterken de ecologische verbindingen tussen de deelgebieden van het Nationaal Park, en ook naar het omliggende KempenBroek en de Maasvallei. Daarnaast omvat het project ook 820 meter houtkant in Heppeneert in de Maasvallei
Ham – 1, 7 km
De gemeente Ham gaat een partnerschap aan met het Regionaal Landschap Lage Kempen om de natuur te versterken en verbinden. Het partnerschap zal Heggen en bomenrijen aanplanten op zes locaties rond Gerhees/Gerheserheide en de kanalen in de gemeente. Er wordt gefocust op verschillende soorten planten om zowel bij de bloei als in het vruchtdragend stadium voedsel te voorzien voor insecten, vogels, zoogdieren... Die groene verbindingen verbeteren het landschap en bieden voedsel en schuilplaatsen voor insecten, vogels en zoogdieren.
Het project wordt gepromoot bij de inwoners om inspiratie op te doen voor eigen tuinen of weides. Zo wordt het aanplanten van meer struiken, hagen, heggen en bomen gestimuleerd als natuurlijke afscherming in de plaats van bedrading of hekwerk.