De boomkikker is officieel nog altijd een bedreigde diersoort, maar in Limburg maakt hij een comeback. Een halfjaar na de herinrichting van enkele oude viskweekvijvers telt natuurgebied Dauteweyers in Diepenbeek al meer dan 600 roepende kikkers.
In 2018 was de boomkikker op een haar na uitgestorven in Vlaanderen. Daarom besloot de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) om in De Wijers, het ‘land van 1.001 vijvers’ in Limburg, enkele oude vijvers opnieuw in te richten. Het doel: de boomkikker en andere watergebonden diersoorten meer kansen geven door hun leefgebied te verbeteren.
Herinrichting
“De vijvers in Dauteweyers werden lang geleden gebruikt om vis te kweken. Toen die functie verdween, werden ze ook niet meer beheerd”, legt projectmanager Karel Stevens van de VLM uit. “In 2018 kon Natuurpunt alle vijvers verwerven. In een eerste stap verwijderden we het overtollige slib. Daarna maakten we de zonbeschenen oevers vrij door strategisch bomen te verwijderen. De oevers werden ook hersteld, zodat er in de toekomst opnieuw braamstruiken kunnen groeien. Die struiken vormen de favoriete leefomgeving van de boomkikker, omdat hij daar bij zonlicht veel voedsel kan vinden.”
Het erg verouderde toevoer- en afvoersysteem van de vijvers werd tijdens de inrichtingswerken volledig vervangen. Karel Stevens: “We groeven een nieuwe toevoergracht en plaatsten nieuwe sluizen tussen alle vijvers. Die sluizen laten toe om de plassen individueel te sturen en te beheren. Dat is vooral interessant voor toekomstige beheer- of onderhoudswerken: zo heeft de boomkikker altijd zeker één vijver over om zich dat jaar voort te planten.”
Kans gegrepen
De werkzaamheden aan de vijvers van Dauteweyers werden afgerond in het voorjaar van 2019. Zes maanden later telden de vijvers al minstens 600 roepende boomkikkermannetjes. Dat aantal kwam toch een beetje als een verrassing, want door de maandenlange ingrijpende inrichtingswerken had niemand het eerste jaar al grote resultaten verwacht.
“Ook andere diersoorten zoals het woudaapje en de roerdomp profiteren van de herinrichting. De inrichtingswerken hebben dus zeker hun doel bereikt”, aldus Karel Stevens. “Op termijn willen we de vijvers van Dauteweyers verbinden met andere vijverzones in de omgeving. Zo kunnen we een sterke en veerkrachtige boomkikkerpopulatie creëren in De Wijers.”
Participatie
Enkele omwonenden van Dauteweyers (het gebied ligt midden in een residentiële omgeving, red.) stonden aanvankelijk weigerachtig tegenover de herinrichting. Dat was vooral te wijten aan het feit dat er bomen gekapt moesten worden. Na een stroeve start zorgde een communicatie- en participatietraject toch voor een vlot verloop van het project.
“Sommige partners stonden aanvankelijk niet echt open voor participatie of communicatie. Toen het traject toch van start kon gaan, organiseerden we meteen enkele infomomenten”, aldus Karel Stevens. “We verdeelden folders met uitleg en organiseerden werfwandelingen en ‘boomkikkersafari’s’. Nu het resultaat er is en de boomkikker het zo goed doet, zijn veel omwonenden tevreden.”
“Rond de vijvers legden we ook enkele wandelpaden aan. In de toekomst komen er tussen de vijvers nog belevingselementen zoals een vlonder en banken. Zo willen we het gebied niet enkel ecologisch waardevol maar ook belevingsvol maken.” Het boomkikkerproject in Dauteweyers kadert in een Life+-project Green4Grey en wordt mee gefinancierd door de Europese Unie.