| 
|
Wat is een teeltvrije zone?
In een teeltvrije zone mag er
geen oogstbare teelt staan. De strook van 1 meter breed is
bewerkings-, pesticiden- en bemestingsvrij, met uitzondering van rechtstreekse uitscheiding door dieren.
Sinds het gewijzigde Mestdecreet van 18 december 2024 maakt de teeltvrije strook in sommige gevallen onderdeel uit van bredere beschermingsstroken.
In een beschermingsstrook zijn bemesting en gewasbeschermingsmiddelen niet toegelaten.
De breedte van de beschermingsstrook is 3 of 5 meter, afhankelijk van het gebiedstype en of er een nitraatgevoelige teelt wordt verbouwd.
Opgelet: beschermingsstroken komen alleen voor langs VHA-waterlopen. Dat zijn waterlopen uit de Vlaamse Hydrografische Atlas, ofwel de blauw aangeduide lijnen op de app LV-AgriLens, het Geoloket landbouw of de fotoplannen van de verzamelaanvraag. Bij alle overige waterlopen hoeft er geen beschermingsstrook aangelegd te worden maar moet er wel een teeltvrije strook aanwezig zijn. Let wel: op die percelen geldt ook een bemestingsvrije strook van 5 meter, te tellen vanaf het talud van de waterloop. In VEN-gebied en bij hellende percelen is dat 10 meter. Rechtstreekse uitscheiding door begrazing is wel toegelaten.
In de teeltvrije zone mogen
geen grondbewerkingen worden uitgevoerd. Ook het scheuren van graslanden valt onder grondbewerkingen en mag dus niet gebeuren in deze meter.
Waar moet de teeltvrije zone aangehouden worden?
De teeltvrije zone moet aanwezig zijn langs alle oppervlaktewaterlichamen, grachten en poelen. Die waterlopen zijn terug te vinden op het e-loket Landbouw en Visserij, op de fotoplannen van de verzamelaanvraag en op de app LV-AgriLens. Ze worden aangeduid met donkerblauwe arcering of stippellijn of met paarse arcering of streepjeslijn.
Niet-landbouwers kunnen de waterlopen ook raadplegen op het e-loket van het Agentschap Landbouw en Zeevisserij, via de website https://landbouwcijfers.vlaanderen.be/geoloket of via de app.
In bepaalde gevallen is de teelvrije strook een onderdeel van een ruimere beschermingsstrook van 3 of 5 meter (zie: 'Wat is een teeltvrije zone?').
Wat mag en wat mag niet in de teeltvrije strook?
- maaien in het kader van onderhoud
- aanleg en onderhoud bij ernstige beschadiging (mits duidelijk fotobewijs)
- mechanische onkruidbestrijding (zonder bodembewerkingen)
- inzaai bloemenmengsels of andere teelt met beheerovereenkomst (2025)
| - bemesting (uitzondering: begrazing)
- grondbewerking (ook geen oppervlakkige bewerkingen zoals frezen)
- sproeistoffen
|
Er staat een waterloop ingetekend die in werkelijkheid niet bestaat of er staat bijna nooit water in. Wat kan ik doen?
Het is mogelijk dat een fout opduikt op de kaart met de betrokken waterlopen.
-
Fouten in verband met de ligging van VHA-waterlopen of de blauwe inkleuring van waterlopen kunt u melden aan de Vlaamse Milieu Maatschappij (VMM) via hun contactformulier.
-
Andere fouten (overwelvingen, verkeerd ingetekende watervlakken, de paarse grachten) kunt u doorgeven aan het Agentschap Landbouw en Zeevisserij, via e-mail of via het bezwaarformulier van de verzamelaanvraag op het e-loket.
Als er helemaal geen waterloop aanwezig is (de waterloop is ingebuisd of verlegd), dan hoeft u geen rekening meer te houden met de wetgeving rond de teeltvrije zone en de eventuele beschermingsstrook. Als er wel een gracht aanwezig is, maar er staat geen water in, dan moet u de wetgeving wel naleven en de behandeling van het eventuele bezwaar bij het Agentschap Landbouw en Zeevisserij afwachten. Volgens de wetgeving hoeft er niet permanent water in de gracht te staan om die als een oppervlaktewaterlichaam te aanzien. Enkel de melding dat er bijna nooit water in de gracht staat, zal dus niet voldoende zijn om een bezwaar in te willigen.
Voor meer informatie kunt u terecht bij het Agentschap Landbouw en Zeevisserij.
Mag ik nog zaaien, ploegen, eggen of frezen in de teeltvrije zone?
Neen, alle vormen van grondbewerking zijn tijdens het volledige jaar verboden in de teeltvrije zone. Ook tijdens het inzaaien van de akker mag de grond niet bewerkt worden in de teeltvrije zone.
Bij ernstige schade aan de teeltvrije zone (zoals na uitgebreide onderhoudswerkzaamheden aan de waterloop) moet de strook hersteld worden. De schade moet gestaafd worden met foto's of andere duidelijke bewijzen. Onmiddellijk na het uitvoeren van de grondbewerking, moet u de strook aanleggen door het inzaaien van een gras of gras-kruidenmengsel. Voer nooit diepe grondbewerkingen uit tijdens het herstellen van de teeltvrije zone.
Welke gevolgen zijn er als ik een overtreding begaan heb?
Als er een overtreding vastgesteld wordt, wordt een proces-verbaal opgemaakt.
Bij een proces-verbaal wordt dit verslag bezorgd aan het Parket voor verder gevolg. De begane overtreding kan dan strafrechtelijk of bestuurlijk afgehandeld worden met de oplegging van een geldboete. Zowel de opdrachtgever, als de persoon die de overtreding effectief begaat, kan gesanctioneerd worden. De bepaling van de sanctie en de aanduiding van de overtreder is de bevoegdheid van het Parket of de gewestelijke beboetingsentiteit. Sinds het GLB 2023-2027 leidt een inbreuk tegen de teeltvrije zone automatisch ook tot een vermindering van inkomenssteun via de conditionaliteit. Als u een vrijstelling hebt van de gebiedsgerichte maatregelen of die wilt aanvragen, zult u die het jaar nadien verliezen of niet kunnen ontvangen.
Welke invloed heeft de teeltvrije zone op mijn grasland?
De regelgeving over de teeltvrije zone heeft weinig impact op de graslanden. Gras kan namelijk perfect aanwezig zijn in de teeltvrije zone zonder dat u de bodem moet bewerken, meststoffen moet toedienen of sproeistoffen moet gebruiken. Er mogen nog altijd dieren grazen over het volledige oppervlak van het grasland. De afsluiting mag blijven staan in de teeltvrije zone, tenzij er andere regels gelden in de gemeente. Het gras uit de teeltvrije zone mag samen gemaaid worden met de rest van het perceel. Het scheuren van graslanden is verboden in de teeltvrije zone, omdat dit een grondbewerking is.
Heeft de teeltvrije zone een invloed op mijn bemestingsruimte?
De 1 meter-teeltvrije-zone blijft deel uitmaken van het volledige perceel en wordt dus niet afgesplitst tenzij het een onderdeel is van een beschermingsstrook.
Kan ik een vergoeding krijgen voor de teeltvrije zone?
Voor de 1 meter-teeltvrije-zone kunt u geen vergoeding krijgen. Het is wel mogelijk om de teeltvrije zone deel te laten uitmaken van een bredere perceelsrand in het kader van een beheerovereenkomst. Daarvoor kunt u wel beheervergoeding ontvangen. Of u kunt tegen vergoeding ook gebruikmaken van de ecoregeling 'bufferstroken'.
Controleert alleen de VLM de naleving van de teeltvrije zone?
Neen, naast de toezichthouders van de VLM kunnen ook de toezichthouders van de VMM, de Vlaamse provincies en de controleagenten van het Agentschap Landbouw en Zeevisserij controles uitvoeren.
Bij de onderhoudswerkzaamheden van de waterlopen worden het maaisel en het slib op de teeltvrije zone gedeponeerd. Kan dat vermeden worden?
De verschillende waterloopbeheerders werden ingelicht over het belang van de teeltvrije zone langs alle waterlopen. Ze zullen hiermee zoveel mogelijk rekening houden tijdens de onderhoudswerkzaamheden. Het maaisel en/of het slib zullen ze deponeren buiten de teeltvrije zone of afvoeren. Als maaisel noodzakelijkerwijs toch op de teeltvrije zone gedeponeerd wordt, kan de landbouwer dat mechanisch verwijderen na de oogst van de aanwezige teelt, en op het naastgelegen perceel brengen zonder een grondbewerking uit te voeren. Bij ernstige schade moet de teeltvrije strook hersteld worden. Herstellen betekent: enkel op de plaats van de schade mag er bewerkt worden, gecombineerd met bijvoorbeeld het inzaaien van gras. Hou foto's van de schade bij als bewijs bij een eventuele controle.
Voor meer info over de onderhoudswerkzaamheden, kunt u contact opnemen met de waterloopbeheerder die verantwoordelijk is voor de waterloop in kwestie.
Mogen distels of andere hardnekkige onkruiden bestreden worden met sproeistoffen in de teeltvrije zone?
Neen, sproeistoffen mogen niet aangewend worden in de teeltvrije zone. Let dus zeker ook op bij het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen op de rest van het perceel, zodat die middelen niet terechtkomen in de teeltvrije zone. Via een gepast maaibeheer of mechanische onkruidbestrijding kunt u hardnekkige onkruiden wel nog altijd bestrijden.
Voor meer info over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en sproeistoffen langs waterlopen, kunt u terecht bij de VMM of het FAVV.
Vanaf waar begint de 1 meter-teeltvrije-zone?
De 1 meter-teeltvrije-zone start vanaf de knik van het talud langs een waterloop en loopt dan 1 meter verder op het perceel. De knik ligt op de plek waar het perceel sterker begint af te hellen naar de waterloop. Het gedeelte tussen de knik van het talud en de waterloop zelf is geen onderdeel van de teeltvrije zone!
Mag ik de teeltvrije zone na onvoorziene omstandigheden opnieuw aanleggen?
Als, buiten uw wil om, de teeltvrije zone wordt vernietigd (bv. door grote onderhoudswerken aan de beek) of als de teeltvrije zone niet meer kan worden onderhouden (bijv. bij een overgenomen perceel waar geen rekening werd gehouden met de teeltvrije zone), moet die hersteld worden.
Zoals bij elke uitzonderingssituatie, moet u de bewijsstukken (zoals foto's van de rand na onderhoudswerken aan de beek) bijhouden.